AHMET EFE’NİN ÇOCUK HİKÂYELERİNDE DEĞER EĞİTİMİ VE HİKÂYELERİN TÜRKÇE EĞİTİMİNE KATKISI

Bu çalışmada, Ahmet Efe'nin çocuk hikâyelerinde değer eğitimi ve hikâyelerin Türkçe eğitimine katkısı bakımından incelenmiştir. Örneklem olarak Ahmet Efe'nin yazdığı çocuk hikâyeleri alınmıştır. Bu hikâyelerin çözümlenmesinde ise hikâye haritası yöntemi kullanılmıştır. Hikâyelerin çocuk edebiyatı açısından taşıdığı özellikler "Değer Eğitimi" olarak belirlenmiş, sözcük çeşitliliği açısından ise Türkçenin gücüne katkısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ahmet Efe'nin hikâyeleri, analiz edilmiş ve şu değerler tespit edilmiştir: Allah sevgisi, vatan sevgisi, aile sevgisi, arkadaş sevgisi, doğa sevgisi, hayvan sevgisi, doğruluk, dürüstlük, içtenlik, iyilik, yardımseverlik, çalışmanın ve üretmenin değeri, merhametin, acımanın değeri, okul yaşamının değeri, yaşama sevincidir. Ayrıca değer eğitimi açısından eleştirilen tutumlar olarak yalan ve aldatma, büyük sözü dinlememe, kıskançlık ve öfke, emanete hıyanetlik etme, hırsızlık ve açgözlülük değerleri tespit edilmiş ve ele alınıp incelenmiştir. Sonuç olarak, Ahmet Efe'nin hikâyelerinin değer eğitimi bakımından zengin bir içeriğe sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca Ahmet Efe'nin hikâyeleri, Türkçe öğretimine katkısı bakımından atasözü, deyim, ikileme, kalıp sözler ve yansıma kelimelerin kullanımı açısından da incelenmiştir. Bu hikâyelerde atasözü az, deyim, ikileme, kalıp söz ve yansıma kelimelerin ise yoğun bir şekilde kullanıldığı görülmüştür. İncelenen eserlerde atasözleri, deyimler ve kalıp sözler etkili bir şekilde kullanılmıştır. Bütün bu veriler ışığında Ahmet Efe'nin hikâyelerinin, değer eğitimi ve Türkçe öğretimi sürecinde yararlanılması gereken kaynaklar arasında olduğu sonucu çıkarılabilir

VALUE EDUCATION IN AHMET EFE’S CHILDREN STORIES AND CONTRIBUTIONS OF THESE STORIES TO TURKISH EDUCATION

In this study, Ahmet Efe’s children stories works are examined from the aspect of value education and Turkish education. Efe’s children stories are taken as examples. It is used the method of story map for analizing those stories. Those stories are given value education part. Those stories contributed development of Turkish education. Ahmet Efe’s stories are analized and those values are found: dearment, God dearment, motherland dearment, family dearment, friend dearment, nature dearment, animal dearment, honesty, sincerity, goodness, helpful, the valve of work and production, the valve of mercy, the valve of pity, the valve of school life, life happiness in the those stories. In those stories being critizing behaviors are: lie and cheat, not obeying advice, jealousy and anger, betroying trust, theft and greedy are found and examined in the those stories. Consequently, with regard to value education it is seen that they have a rich content. Ahmet Efe’s works are examined in terms of their contributions toTurkish education, and usage of proverb, idiom, reduplication, routines and echoic words. In these works intensive usage of proverbs, idioms, duplications, routins and echoic words is seen. Examined studied used effectively proverbs, idioms and sayings mold. In the light of this data it is deduced that Ahmet Efe’s works are resources which are to be benefited in the process of value education and Turkish education.

PDF

___

AKYOL, H. (1999). “Bilgi Vermeye Dayalı Metinler ve Öğretimi” Çağdaş Eğitim, Sayı:253,ss. 7- 13.

AKYOL, H. (1999). “Hikâye Haritası Yöntemiyle Metin Öğretimi”, Millî Eğitim, 149, 55-57.

ALTUN Sadegül (2003). “Eğitim Yönetimi ve Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi, 1/1, 7-18.

ATABEK, E. (1999). Hayatımız ve Değerlerimiz, Cumhuriyet Kitapları.

AYDIN, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği, Değerler Dergisi, 1(3), 121-144.

BİLGİN, M. (2003), “Bedensel ve Devinişsel Gelişim”, Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi Editör Binnur Yeşilyaprak), Ankara: Pegem A Yayıncılık.

BOZDAĞ, F. (2000), “ Çocuk Kitaplarında Metin, Dil Ve Resimleme İlişkisi”, 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu Sorunlar ve Çözüm Yolları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi

BURROUGHS James E. & RİNDFLEİSCH Aric (2002). “Materialism and Well-Being: A Conflicting Values Perspective”. The Journal of Consumer Research, 29, 348-370.

CLAUSAN J.A. (1968). “Historical and Comporative View of Socialization Theory and Research”, Socialization and Society, Ed.: J.A. Clausen, Boston: Little Brown, 12-24.

COŞKUN Y. ve YILDIRIM, A. (2009). “Üniversite Öğrencilerinin Değer Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, C.VI(I), 311-328.

ÇOŞKUN, E. (2007), Türkçe Öğretiminde Metin Bilgisi, İlköğretimde Türkçe Öğretimi, (Editörler: Ahmet Kırkkılıç Ve Hayati Akyol). Ankara: Pegem Yayıncılık

DAYIOĞLU, G. (2000), “Çocuk Kitaplarında Eğitsellik” , 1.Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu Sorunlar Ve Çözüm Yolları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

DİLİDÜZGÜN, S. (2004). Çağdaş Çocuk Yazını, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

EGRİ Carolyn P. & RALSTON David A. (2004). “Generation Cohorts and Personal Values: A Comparison of China and the United States”. Organization Science, 15, 210-220.

GÜNGÖR, E. (1993). Değerler Psikolojisi, Ankara: Ötüken Yay.

HİTLİN Stevan ve PİLİAVİN Jane (2004). “Values: Reviving a Dormant Concept”. Annual Review of Sociology, 30, 359-393.

KÜÇÜKKARAGÖZ, H. (2003), “Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi”, Gelişim Ve Öğrenme Psikolojisi (Editör: Binnur Yeşilyaprak), Ankara: Pegem A Yayıncılık.

NAS, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı, Bursa: Ezgi Kitabevi

OĞUZKAN, F. (2001). Çocuk Edebiyatı, Ankara: Anı Yayıncılık.

ÖNCÜL, R. (2000), Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Yayınları.

ÖZDEMİR, E. (1982). 1981’de Çocuk Edebiyatımız, Varlık Yıllığı, Varlık Yayınları.

SELÇUK, Z. (Ekim 2004), Gelişim ve Öğrenme, Ankara; Nobel Yayınları.

PAYKOÇ, F. (1997). Öğretmenler İçin Duyuşsal Eğitim. Uluslararası DünyaÖğretmen Eğitimi Konferansı (27 Agustos – 2 Eylül 1995). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

SEVER, S. (2003), Çocuk ve Edebiyat, Ankara: Kök Yayıncılık.

ŞİRİN, M. R. (1994). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı, İstanbul Yayınları.

ŞİMŞEK, H. (2005). Çocuk Dergilerinin Eğitsel İşlevi, Milli Eğitim Dergisi.

TONGUÇ, İ.H. (1946). İlköğretim Kavramı, Ankara: Remzi Kitabevi.

YEŞİLYAPRAK, B. (Ed.) 2004 Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi Ankara. Pegem A Yayıncılık

YILDIRIM ve ŞİMŞEK, (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.

YURTTAŞ, H. (1995), Çocuk ve Kitap, Varlık.

İncelenen Öykülerin Kısaltmaları AC: ACILI GÜN AA: AÇ ASKERLER

AYH: AHMET YESEVİ’NİN HİKÂYESİ BO: BABA ORUÇ

BD: BARBAROS’UN DUASI

BUN: BENİM UÇURTMALARIM NEREDE?

BG: BİNLERCE GÜVERCİN

BBK: BİR BEYAZ KARTAL

BDBG: BİR DİL BİR GÖNÜL BYG: BİR YETİM GENÇ

BB: BOŞLUK BİTTİ Ç: ÇANTA Ç: ÇARPIŞANLAR

DO: DAĞDAKİ OYUNCAK EA: ESİR ADAM FR: FETİH RÜZGARI GA: GÜVERCİN AVI

HB: HABİP’İN BUĞDAYLARI

HGKC: HARCI GÜLYAĞIYLA KARILAN CAMİ İT: İHTİYAR TAMİRCİ

İH: İKİ HAMAMBÖCEĞİ İK: İLK KÖPRÜ

KDA: KAFDAĞI’NDAKİ ADAM KH: KALEDEKİ HAİN

KÖC: KAPININ ÖNÜNDEKİ CESET

KD: KARTON DUVAR K: KARTOPU K: KAZA

KKO: KEFENLERİ KAR OLDU KK: KIRMIZI KEDİ

KA: KISKANÇ ARKADAŞIM KY: KIZAK YERİ KA: KONUŞAN AĞAÇ

KGKA: KÖMÜR GÖZLÜ KARDAN ADAM KA: KÖTÜ ARKADAŞ KH: KUTLU HATUN

MA: MALAZGİRT ARSLANLARI MŞ: MALTA ŞEHİDİ MK: MİSAFİR KİM?

MOT: MOHAÇ’DA OSMANLI TOPLARI

OGO: OSMAN GAZİ’NİN OYUNU

PİYK: PADİŞAH İLE YOKSUL KADIN

SDK: SALİH DEDE’NİN KAĞNISI S: SIĞIRCIK

SA: SİNAN’IN ALTINLARI TG: TABYADAKİ GELİN

TK: TRENDEKİ KAVGA ÜN: ÜÇ NAR

VG: VARNA’DAKİ GÜNEŞ VT: VEZİRİN TERCİHİ YA: YAKIN ARKADAŞ

YS: YALANCININ SONU Y: YANGIN

YD: YASEMİN’İN DÜNYASI

YKKA: YAVRU KÖSTEBEĞİ KİM AĞLATTI? YSSÇ: YAVUZ SULTAN SELİM ÇALDIRAN’DA

YÇ: YUNUS’UN ÇİÇEKLERİ