İÇSEL DURUMLARIN KONTROLÜ ALGISI ÖLÇEĞİ: TÜRKÇE FORMUNUN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Bu araştırmanın amacı, İçsel Durumların Kontrolü Algısı Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması çerçevesinde geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Ölçeği faktör analizi için 227’si (%49.9) kadın, 235’i (%50.1) erkek toplam 462; ölçüt bağıntılı geçerlik için 56’sı kadın (%66.7) 26’sı erkek (%33.3) 84; test-tekrar test güvenirlik çalışması için 56’si kadın (%65.9) 29’u erkek (%34.1) 85 ergenden veri toplanmıştır. Ayrıca 40 kişilik ergen grubuna ölçeğin deneme uygulaması yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak İçsel Durumların Kontrol Algısı Ölçeği ve Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizinden elde edilen bulgulara göre ölçme aracı üç faktörden oluşmaktadır ve bu faktörler toplam varyansın %47’sini açıklamaktadırlar. DFA sonuçları elde edilen üç faktörlü yapının iyi uyum gösterdiğini göstermektedir (χ2=248.84, sd=101, p=.00, χ2/sd= 2.46, CFI=.96, NNFI=.95, GFI=.94, RMSEA=.056). Diğer bir geçerlik çalışmasında, İDKAÖ ile Sürekli Kaygı Ölçeği arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir (r=-.33, p

THE PERCEIVED CONTROL OF INTERNAL STATES: VALIDITY AND RELIABILITY STUDIES OF TURKISH FORM

The purpose of this research is to conduct validity and reliability studies within the framework of the Turkish version of the Perceived Control of Internal States Scale. For this purpose, 227 (49.9%) of the women and 235 (50.1%) of the men were in total 462; in the context of criterion-related validity, 56 female (66.7%), 26 male (33.3%) in total were 84; in the test-retest reliability study, 56 females (65.9%) and 29 males (34.1%) 85 adolescents’ data were collected. In addition, 40 adolescent trial applications were made. As a means of collecting data, Perceived Control of International States Scale and State-Trait Anxiety Inventory were used. According to the findings obtained from the EFA, the measuring tool consists of three factors, which account for 47% of the total variance. The EFA results indicate that the three-factor structure obtained is well fitted (χ2= 248.84, df= 101, p= .00, χ2/sd= 2.46, CFI= .96, NNFI= .95, GFI= .94, RMSEA=.056). In another validity study, there was a significant negative correlation between Perceived Control of Internal States and Trait Anxiety Inventory (r=-.33, p

PDF

___

Akın, A. (2007). Akademik Kontrol Odağı Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 9-17.
Anastasi, A. (1982). Psychological testing. New York: McMillan Publishing Co.
Aslan, S. (2015). The prediction of separation-individuation through internal-external locus of control in Turkish late adolescents. Journal of Psychological and Educational Research (JPER), 23(2), 73-89.
Atkinson, R., Atkinson, R., & Hilgard, E. (1995). Psikolojiye giriş II. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Aydoğan, H. (2016). İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerde Trice Akademik Kontrol Odağı Ölçeği’nin tek boyutlu faktör yapısının ön incelemesi. Karadeniz, 32, 325-336.
Barlow, D. H. (2000). Unraveling the mystery of anxiety and its disorders from the perspective of emotion theory. American Psychologist, 55(11), 1247-1263.
Basım, H. N., & Şeşen, H. (2006). Kontrol odağının çalışanların nezaket ve yardım etme davranışlarına etkisi: kamu sektöründe bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 159-168.
Bayram, N. (2009). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Biernacka, M. A., ve Jakubowska-Winecka, A. (2017). Health locus of control as a psychological factor in improving treatment results in adolescents with primary hypertension and diabetes. Health Psychology Report, 5(1), 20-29.
Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In Bollen, K. A. & Long, J. S. (Ed.) Testing structural equation models. (pp. 136–162). Beverly Hills, CA: Sage
Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Byrne, B. (2012). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. New York: Routledge.
Campis, L. K., Lyman, R. D., & Prentice-Dunn, S. (1986). The parental locus of control scale: Development and validation. Journal of clinical child psychology, 15(3), 260-267.
Carducci, B. J. (1998). The psychology of personality: Viewpoints, research, and applications. Pacific Grove, CA: Brooks.
Castarlenas, E., Solé, E., Racine, M., Sánchez-Rodríguez, E., Jensen, M. P., & Miró, J. (2016). Locus of control and pain: Validity of the Form C of the Multidimensional Health Locus of Control scales when used with adolescents. Journal of Health Psychology, 28, 1-10.
Cazan, A. M., & Dumitrescu, S. A. (2016). Exploring the relationship between adolescent resilience, self-perception and locus of control. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 7, 283-286.
Coşkun, Y. (2007). Lise öğrencilerinde öğrenilmiş güçlülük ve kontrol odağı algılama düzeyi ilişkisinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 25(25), 71-85.
Craig, A. R., Franklin, J. A., & Andrews, G. (1984). A scale to measure locus of control of behaviour. British Journal of Medical Psychology, 57(2), 173-180.
Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi.
Çelikkaleli, Ö. (2010). Ergenlerin yetkinlik inançları ile depresyon, benlik saygısı, iç-dış kontrol odağı, sürekli öfke ve öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi), Mersin Üniversitesi, Mersin.
Çolakkadıoğlu, O., Cenkseven-Önder, & Avcı, R. (2011). Ergenlerde kontrol odağını yordamada karar verme ve problem çözmenin rolü. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 317-330.
Dağ. İ. (1991) Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-16
Dilmaç, B., Hamarta, E., & Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sürekli kaygı ve denetim odaklarının bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 9(1), 127-159.
Domino, G., & Domino, M. L. (2006). Psychological testing: An introduction. Cambridge: Cambridge
Dönmez, A. (1986). Denetim odağı: Temel araştırma alanları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19, 1-2.
Efilti, E. (2008). Orta öğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık ve denetim odağı’nın karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 213-230.
Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınları
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Eysenck, M. W. (2004). Psychology: An international perspective. Taylor & Francis.
Farahati, M. (2011). Relationship between family communication patterns with locus of control, self esteem, shyness and communication skills in adolescents. European Psychiatry, 26, 282.
Fraenkel, J. R., Wallend, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw Hill.
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. NY: McGraw-Hill.
Frenkel, E., Kugelmass, S., Nathan, M. ave Ingraham, L. J. (1995). Locus of control and mental health in adolescence and adulthood. Schizophrenia Bulletin, 21(2), 219–226.
Furnham, A., ve Cheng, H. (2016). Childhood intelligence, self-esteem, early trait neuroticism and behaviour adjustment as predictors of locus of control in teenagers. Personality and Individual Differences, 95, 178-182.
Gerrig R. J. ve Zimbardo, P. G. (2012). Psikoloji ve yaşam: Psikolojiye giriş (19. Basımdan Çev. Gamze Sart). Ankara: Nobel yayıncılık.
González, A., Garrido, J. M. F., Castro, Y. R., & Rodríguez, M. V. C. (2015). Class anxiety in secondary education: exploring structural relations with perceived control, engagement, disaffection, and performance. The Spanish Journal of Psychology, 18, E68.
Gürgan, U. (2006). Resiliency scale (RS): scale development, reliability and validity study. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 39(2), 45-74.
Hamburg, D. A. ve Takanishi, R. (1989). Preparing for life. The critical transition of adolescence. American Psychologist, 44, 825-827.
Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için araştırma teknikleri. Ankara: Ve-Ga yay.
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
Işık, E. (1996). Nevrozlar. Ankara: Kent Matbaası.
Jones, J. W., & Wuebker, L. (1985). Development and validation of the safety locus of control scale. Perceptual and Motor Skills, 61(1), 151-161.
Joreskog, K. G. & Sörbom, D. (1996). LISREL 8 User’s reference guide. SSI.
Karslı, T. A. (2015). İlköğretim dönemindeki ergenlerde üst-biliş işlevleri ile karar verme ve denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 16-31.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London and New York: Routledge.
Konan, N. (2013). Relationship between locus of control and problem-solving skills of high school administrators. International Journal of Social Sciences and Education, 3(3), 786-794.
Kumar, S., & Behmani, R. K. (2017). Health locus of control, peer pressure, and cognitive triad among adolescents. Indian Journal of Health and Wellbeing, 8(1), 75.
Lane, T., & Francis, A. (2003). Premenstrual symptomatology, locus of control, anxiety and depression in women with normal menstrual cycles. Archives of Women's Mental Health, 6(2), 127-138.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
Levenson, H. (1974). Activism and powerful others: Distinctions within the concept of internal– external control. Journal of Personality Assessment, 38, 377–383
Levenson, H. (1981). Differentiating among internality, powerful others, and chance. In H. M. Lefcourt (Ed.), Research with the locus of control construct, vol. 1: Assessment methods (pp. 15–63). New York: Academic.
Lewis, A. (1970). The ambiguous word “anxiety”. International Journal of Psychiatry, 9, 62–79.
Li, H. C. W., & Chung, O. K. J. (2009). The relationship between children's locus of control and their anticipatory anxiety. Public Health Nursing, 26(2), 153-160.
Li, H. C. W., & Lopez, V. (2004). Chinese translation and validation of the Nowicki-Strickland locus of control scale for children. International Journal of Nursing Studies, 41(5), 463–469
Maroufizadeh, S., Omani Samani, R., Amini, P., & Navid, B. (2016). Factor structure, reliability, and validity of the Levenson’s Locus of Control Scale in Iranian infertile people. Journal of Health Psychology, 1-9.
Martin, G., Richardson, A. S., Bergen, H. A., Roeger, L., & Allison, S. (2005). Perceived academic performance, self-esteem and locus of control as indicators of need for assessment of adolescent suicide risk: implications for teachers. Journal of Adolescence, 28(1), 75-87.
Mash, E. J. & Wolfe, D. A. (2002). Abnormal child psychology. Belmont: Wadsworth Group.
Mefoh, P. C., Chikezie, H. C. & Okonkwo, U. (2017). Psychosocial correlates of alcohol use of adolescents in Nsukka, Enugu State, Nigeria. IFE PsychologIA. 25(1), 169-184.
Millman, Z. B., Weintraub, M. J., Bentley, E., DeVylder, J. E., Mittal, V. A., Pitts, S. C., Thompson, E., Demro, C., Reeves, C. A., & Schiffman, J. (2016). Differential relations of locus of control to perceived social stress among help-seeking adolescents at low vs. high clinical risk of psychosis. Schizophrenia Research, 184, 39-44.
Moghanloo, V. A., Pishvaei, M., Ataie, R., & Moghanloo, S. B. (2017). Self efficacy, social acceptance and locus of control as predictors of social interest among Iranian students. Journal of Research & Health. 7(3), 810-817.
Murphy, K. R. ve Davidshofer, C. O. (1991). Psychological testing: Principles and applications. New Jersey: Prentice Hall.
Nowicki, S., & Strickland, B. (1973). A locus of control scale for children. Journal of Consulting and Clinical Psychology 40(1), 148-154.
Omani S. R., Maroufizadeh, S., Navid, B., & Amini, P. (2017). Locus of control, anxiety, and depression in infertile patients. Psychology, Health & Medicine, 22(1), 44-50.
Öner, N., & Le Compte, A. (1985). Durumluk/Sürekli Kaygı Envanteri elkitabı (2. basım). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.
Öngen, D. (2003). Denetim Odağı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 35(35), 436-447.
Özkan, T., & Lajunen, T. (2005). Multidimensional Traffic Locus of Control Scale (T-LOC): Factor structure and relationship to risky driving. Personality and Individual Differences, 38(3), 533-545.
Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-477.
Pallant, J. F. (2000). Development and validation of a scale to measure perceived control of internal states. Journal of Personality Assessment, 75(2), 308-337.
Pallant, J. F. (2009). Perceived control and internal states of wellbeing (Unpublished doctoral dissertation) Faculty of Life and Social Sciences, Swinburne University of Technology.
Phares, E. J. (1991). Introduction to personality. New York: Harper Collins Publishers Inc.
Pharr, J., Enejoh, V., Mavegam, B. O., Olutola, A., Karick, H., & Ezeanolue, E. E. (2015). Relationship between Health Locus of Control and Risky Sexual Behaviors among Nigerian Adolescents. Journal of AIDS & Clinical Research, 6(6).
Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş. (çev. Tamer Geniş), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Rose, J. S., & Medway, F. J. (1981). Measurement of teachers’ beliefs in their control over student outcome. The Journal of Educational Research, 74(3), 185-190.
Rotter J. B. (1990). Internal versus external control of reinforcement: a case history of a variable. American Psychologist, 45 (4): 489-493.
Rotter, J. B. (1954). Social learning and clinical psychology. New York, NY: Prentice-Hall.
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal vs. external control reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28.
Rotter, J. B. (1975). Some problems and misconceptions related to the construct of internal vs. external control of reinforcement. Consulting and Clinical Psychology, 40, 313-321.
Rotter, J. B., & Mulry, R. C. (1965). Internal versus External Control of Reinforcement Decision Time. Journal of Personality and Social Psychology, 2 (4), 598-604.
Rotter, J. B., Change, J. E., & Phares, E. J. (1972). Applications of social learning theory of personality. New York: Hold Rinehart and Winston, Inc.
Sarıçam, H. (2015). Academic locus of control and motivational persistence: Structural equation modeling. Journal of Educational Sciences Research, 5(1), 79-92.
Skinner, E. A. (1995). Perceived control, motivation and coping. Thousand Oaks, CA: Sage.
Skinner, E. A. (1996). A guide to constructs of control. Journal of Personality and Social Psychology, 71(3), 549–570.
Solmuş, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktörlük kişilik modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10, 196-205.
Spector, P. E. (1982). Behavior in organizations as a function of employee's locus of control. Psychological Bulletin, 91(3), 482.
Spector, P. E. (1988). Development of the work locus of control scale. Journal of Occupational Psychology, 61(4), 335-340.
Spector, P. E., Cooper, C. L., Sanchez, J. I., O'Driscoll, M., Sparks, K., Bernin, P., ... & Miller, K. (2001). Do national levels of individualism and internal locus of control relate to well‐being: an ecological level international study. Journal of Organizational Behavior, 22(8), 815-832.
Spector, P. E., & O’Connell, B. J. (1994). The contribution of personality traits, negative affectivity, locus of control and type a to the subsequent reports of job stressors and job strains. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67: 1-11.
Spielberger, C. D., Gorsuch, R. L., & Lushere, R. E. (1970). Manual for state-trait anxiety inventory. Palo Alta, CA: Consulting Psychologists Press.
Spielberger, C. D. (1972). Anxiety: Current Trend in Theory and Research. New York: Akademic Press.
Spielberger, C. D., & Reheiser, E. C. (2009). Assessment of emotions: anxiety, anger, depression and curiosity. Applied Psychology and Well-Being, 1(3), 271-302.
Steiger, J.H. (2007), Understanding the limitations of global fit assessment in structural equation modeling, Personality and Individual Differences, 42(5), 893-98
Strauser, D. R., Ketz, K., & Keim, J. (2002). The relationship between self- efficacy, locus of control and work personality. Journal of Rehabilitation, 68, 20-26.
Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
Taylor, S. E., Peplau, A. L., & Sears, D. O. (2006). Social psychology (12th ed.). Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Thompson, S. C., & Spacapan, S. (1991). Perceptions of control in vulnerable populations. Journal of Social Issues, 4, 1–21.
Thompson, S. C., Nanni, C., & Levine, A. (1994). Primary versus secondary and central versus consequence-related control in HIV-positive men. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 540–547.
Thompson, S. C., Sobolew-Shubin, A., Galbraith, M. E., Schwankovsky, L., & Cruzen, D. (1993). Maintaining perceptions of control: Finding perceived control in low-control circumstances. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 293–304.
Trice, A. D. (1985). An academic locus of control scale for college students. Perceptual and Motor Skills, 61(3), 1043-1046.
Trice, A. D., Haire, J. R., & Elliott, K. A. (1989). A career locus of control scale for undergraduate students. Perceptual and Motor Skills, 69(2), 555-561.
Türnüklü, A., & Şahin, İ. (2004). 13-14 yaş grubu öğrencilerin çatışma çözme stratejilerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13):45-61.
Wong-McDonald, A., & Gorsuch, R. L. (2004). A multivariate theory of god concept, religious motivation, locus of control, coping and spiritual well-being. Journal of Psychology and Theology, 32(4), 318-334.
Yeşilyaprak, B. (1993). Kişilik gelişiminde ailesel faktörlerin etkisine ilişkin bir araştırma. Aile ve Toplum Dergisi. 3(1), 3-16.
Yeşilyaprak, B. (2004). Denetim odağı. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Eds.), Eğitimde bireysel farklılıklar içinde (s. 239-258). Ankara: Nobel Yayınevi.