201130

ERGENLER İÇİN AFFETME ÖLÇEĞİ (EAÖ): BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Bu çalışmada ergenlerin kişiler arası ilişkilerde affetme eğilimini değerlendirmek amacıyla bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ilgili alanyazına dayalı olarak 34 maddelik bir deneme formu oluşturulmuştur. Oluşturulan form farklı devlet liselerinde okumakta olan 1177 lise öğrencisine uygulanmıştır. Ölçeğin yapısını ortaya çıkarmak için gerçekleştirilen açıklayıcı faktör analizi sonucunda “affetmenin bileşenleri”, “öfkeyi sürdürme”, “intikam alma” ve “empati kurma” olmak üzere dört boyutlu bir yapıya ulaşılmıştır. Birinci (S- BX 2 /sd=1.81, RMSEA=.04, CFI=.99, NFI=.97, NNFI=.99, SRMR=.05, GFI=.94, AGFI=.92) ve ikinci düzey (S-BX 2 /sd=2.12, RMSEA=.05, CFI=.98, NFI=.97, NNFI=.98, SRMR=.06, GFI=.93, AGFI=.91) doğrulayıcı faktör analizi sonuçları elde edilen dört boyutlu yapıyı doğrulamıştır. Madde analizi çalışmaları kapsamında incelenen madde toplam korelasyonu değerlerinin yeterli ve alt ve üst%27’lik gruplara ait t değerlerinin de anlamlı olduğu saptanmıştır. Ölçeğin alt boyutları arasındaki ilişkilerin -.40 ile .61 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık katsayılarının .70 ile .90 arasında, iki yarı test güvenirlik katsayılarının .65 ile .80 ve yapı güvenirliği katsayılarının da .71 ile .76 arasında değiştiği bulunmuştur. Ölçüt bağıntılı geçerlik çalışması kapsamında Ergenler İçin Affetme Ölçeği ile Affetme Esnekliği Ölçeği Lise Formu arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Buna göre, Ergenler İçin Affetme Ölçeği’nden alınan toplam puanlar (affetme eğilimi) ile Affetme Esnekliği Ölçeği Lise Formu’ndan alınan affetme esnekliği, affetmeyi tanıma, affetmeyi uygulama ve affetmeyi içselleştirme puanları arasında pozitif yönde ilişkiler vardır. Bu sonuçlara göre, Ergenler İçin Affetme Ölçeği’nin Türk ergen örneklemi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

FORGIVENESS SCALE FOR ADOLESCENTS (FSA): A STUDY OF SCALE DEVELOPMENT

In this study it was aimed to develop a scale for adolescents to determine their forgiveness tendency in interpersonal relationships. In line with this aim, a-34-item trial form was constituted based on the relevant literature. Trial form was applied to 1177 high school students studying in different state high schools. As a result of explanatory factor analysis, a construct with 4 factors, “namely "components of forgiveness", "maintaining anger", "revenge" and "empathizing" was achieved. The results of first (S-BX 2 /sd=1.81, RMSEA=.04, CFI= .99, NFI=.97, NNFI=.99, SRMR=.05, GFI=.94, AGFI=.92) and second (S-BX 2 /sd=2.12, RMSEA=.05, CFI= .98, NFI=.97, NNFI=.98, SRMR=.06, GFI=.93, AGFI=.91) level of confirmatory factor analysis confirmed the construct with 4 factors. It was found that total item correlations were sufficient and t values of lower and upper 27% groups were significant. The relations between subscales of the scale varied between -.40 and .61. The Cronbach alpha internal consistency coefficients of the scale ranged from .70 to .90, the two half test reliability coefficients ranged from .65 to .80, and the structural reliability coefficients ranged from .71 to .76. In criterion-related validity study, the correlations between Forgiveness Scale for Adolescents and Forgiveness Flexibility Scale High School Form were examined. There were statistically significant correlations between Forgiveness Scale for Adolescents and Forgiveness Flexibility Scale High School Form. According to these results, it can be said that Forgiveness Scale for Adolescents is a valid and reliable scale for Turkish adolescents.

PDF

___

Alpay, A. (2009). Yakın ilişkilerde bağışlama: Bağışlamanın bağlanma, benlik saygısı, empati ve kıskançlık değişkenleri yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Asgari, P. ve Roshani, K. (2013). Validation of forgiveness scale and a survey on the relationship of forgiveness and students’ mental health. International Journal of Psychology and Behavioral Research, 2(2), 109-115.
Asıcı, E. ve Karaca, R. (2014). Öğretmen adaylarında affetme özelliği ve özduyarlık. The Journal of Academic Social Science Studies, 27, 489-505.
Asıcı, E. ve Uygur, S. S. (2017). Duygusal öz-yeterlik ve affetmenin algılanan stres düzeyini yordayıcı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (3), 1353-1375.
Balkin, R. S., Perepiczka, M., Sowell, S. M., Cumi, K. ve Gnilka, P. B. (2016). The forgiveness reconciliation model: An empirically supported process for humanistic counseling. The Journal of Humanistic Counseling, 55(1), 55-65. Doi: 10.1002/johc.12024
Barber, L.,Maltby, J. ve Macaskill, A. (2005). Angry memories and thoughts of revenge: The relationship between forgiveness and anger rumination. Personality and Individual Differences, 39, 253-262.
Baskin, T. W. ve Enright, R. D. (2004). Intervention studies on forgiveness: A meta-analysis. Journal of Counseling & Development, 82, 79–90.
Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (Çev. Okhan Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları
Brown, R. P. (2003). Measuring ındividual differences in the tendency to forgive: Construct validity and links with depression. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 759-771.
Brown, T. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Newyork: Guildford Publications, Inc.
Bugay, A. ve Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland forgiveness scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. Doi: 10.1016/j.sbspro.2010.07.390
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (16. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Çelik, E. ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi: Temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Ankara: Anı Yayıncılık. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çolak, T. S., Koç, M., Eker, H. ve Düşünceli, B. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinde affetme esnekliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14 (1), 63- 73.
Eaton, J.,Struthers, C.W. ve Santelli, A.G. (2006). Dispositional and state forgiveness: The role of self-esteem, need for structure, and narcissism. Personality and Individual Differences, 41, 371- 380.
Enright, R. D., Gassin, E.A. ve Wu, C. (1992). Forgiveness: A developmental view. Journal of Moral Education, 21, 99-114.
Enright, R. D. ve The Human Development Study Group (1996). Counseling within theforgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness and self- forgiveness. Counseling and Values, 40, 107-126.
Erdener, M. A., Sezer, F. ve Tezci, E. (2017). Liselerde sık karşılaşılan öğrenci problemleri.Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12(14), 151-166. Doi:10.7827/TurkishStudies.11517
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ersanlı, K. ve Vural Batık, M. (2015). Development of the forgiveness scale: A study of reliability and validity. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10 (7), 19-32. Doi: 10.7827/TurkishStudies.8201
Feldman, R. S. (2003). Development across the life span. (3 rd Edt.) New Jersey: Prentice Hall
Field, A. (2009). Discovering statistic using SPSS for windows. London: SAGE Publications
Fincham, F. D.,Hall, J. H. ve Beach, S. R. H. (2005). ‘’Till lack of forgiveness do us part’’: Forgiveness in marriage. E.L. Worthington (Ed.), Handbook of Forgiveness içinde (s. 207- 226). New York: Wiley.
Gartner, J. (1988). The capacity to forgive: An object relations perspective. Journal of Religion and Health, 27 (4), 313-32.
Gençoğlu, C., Kumcağız, H. ve Ersanlı, K. (2014). Ergenlerin şiddet eğilimine etki eden ailevi faktörler. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 639-652.
Goldman, D. B. ve Wade, N. G. (2012). Comparison of forgiveness and anger-reduction group treatments: A randomized controlled trial. Psychotherapy Research, 22(5), 604-620. Doi: 10.1080/10503307.2012.692954
Güncel Türkçe Sözlük (2016).
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5073f2088dfcb0.4 3909805 , 10 Mayıs 2016 tarihinde alınmıştır.
Güriş, S. ve Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: Der Yayınları.
Hargrave, T. D. ve Sells, J. N. (1997). The development of a forgiveness scale. Journal of Marital and Family Therapy, 23 (1), 41-62.
Hill, E. W. (2001). Understanding forgiveness as discovery: Implications for marital and family therapy. Contemporary Family Therapy, 23 (4) , 363- 384.
Hooper, D. , Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6 (1),53-60.
Hortwitz, L. (2005). The capacity to forgive: Intrapsychic and developmental perspectives. Journal of the American Psychoanalytic Association, 53 (2), 485-511.
Hu, L. ve Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis:
Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-55. Doi: 10.1080/10705519909540118.
Kamat, V. I., Jones, W. H. ve Row, K. L. (2006). Assessing forgiveness as a dimension of personality. Individual Differences Research, 4 (5), 322-330.
Kayış, A. (2014). Güvenirlik analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 404-409). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kline, B. R. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2 nd Edt.). Newyork London: The Guilford Press.
Konstam, V.,Chernoff, M. ve Deveney, S. (2001). Toward forgiveness: The role of shame, guilt, anger, and empathy. Counseling and Values, 46, 26-39.
Konstam, V.,Holmes, W. ve Levine, B. (2003). Empathy, selfism, and coping elements of the psychology of forgiveness: A preliminary study. Counseling and Values, 47, 172-183.
McCullough, M. E., & Hoyt, W. T. (2002). Transgression-related motivational dispositions:
Personality substrates of forgiveness and their links to the big five. Personality and Social Psychology Bulletin, 28 (11), 1556-1573.
McCullough, M. E.,Pargament, K. I. ve Thoresen, C. E. (2000). The psychology of forgiveness:
History, conceptual issues, and overview. M.E. McCullough, K.I. Pargament ve C.E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, Research and Practice içinde (s.1-13). New York: The Guilford Press.
McCullough, M. E., Rachal, K. C., Sandage, S. J., Worthington Jr, E. L., Brown, S. W. ve Hight,
T. L. (1998). Interpersonal forgiving in close relationships: II. theoretical elaboration and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 75 (6), 1586-1603.
Mutten, L. K. ve Mutten, B. O. (2002). How to use a Monte Carlo study to decide on sample size and determine power. Structural Equation Modeling, 4, 599-620
North, J. (1987). Wrongdoing and forgiveness. Philosophy, 42, 499-508.
Roberts, R. (1995). Forgivingness. American Philosophical Quarterly, 32 (4), 289-306.
Rye, M. S.,Pargament, K. I.,Ali, M. A.,Beck, G. L., Dorff, E.N., Hallisey, C. ve ark. (2000). Religious perspectives on forgiveness. M.E. McCullough, K. I. Pargament ve C.E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research and practice içinde (s.17-41), NY: Guilford Press.
Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı yayıncılık.
Sarıçam, H. ve Akın, A. (2013). Affedicilik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik Çalışması. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 37-46.
Scobie, E. D. ve Scobie, G. E. W. (1998). Damaging events: The perceived need for forgiveness. Journal of the Theory of Social Behaviour, 28, 373-401.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (Çev. Ed. Mustafa Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. (1 st Edt.). Washington: American Psychological Association.
Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N. ve Billings, L. S. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73, 313-359.
Tse, M. C. ve Cheng, S. T. (2006). Depression reduces forgiveness selectively as a function of relationship closeness and transgression. Personality and Individual Differences, 40, 1133- 1141.
Türnüklü, A. (2007). Liselerde öğrenci çatışmaları, nedenleri, çözüm stratejileri ve taktikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 49 (49), 129-166.
Ullman, J. B. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi. B. G. Tabachnick ve L. S. Fidell (Ed.), Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı içinde (s.681-785). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Wade, N. G. ve Meyer, J. E. (2009). Comparison of brief group ınterventions to promote forgiveness: A pilot outcome study. International Journal of Group Psychotherapy, 59 (2), 199-220. Doi: 10.1521/ijgp.2009.59.2.199
Wal, R. C., Karremans, J. C. ve Cillessen, A. H. (2016). Interpersonal forgiveness and psychological well-being in late childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 62 (1), 1-21.
Wal, R. C., Karremans, J. C. ve Cillessen, A. H. (2017). Causes and consequences of children's forgiveness. Child Development Perspectives, 11(2), 97-101. Doi: 10.1111/cdep.12216
Worthington, E. L. (1998). An empathy-humility-commitment model of forgiveness applied within family dyads. Journal of Family Therapy, 20, 59-76.
Worthington, E. L. ve Wade, N. G. (1999). The psychology of unforgiveness and forgiveness and implications for clinical practice. Journal of Social and Clinical Psychology, 18 (4), 385- 418.
Yao, S., Chen, J., Yu, X. ve Sang, J. (2016). Mediator roles of ınterpersonal forgiveness and self- forgiveness between self-esteem and subjective well-being. Current Psychology, 1-8. Doi: 10.1007/s12144-016-9447-x
Ysseldyk, R., Matheson, K. ve Anisman, H. (2017). Revenge is sour, but is forgiveness sweet? Psychological health and cortisol reactivity among women with experiences of abuse. Journal of Health Psychology, 1-19. Doi: 10.1177/1359105317714319.