HASAN ÂLİ YÜCEL’İN EDEBİYAT TARİHÇİLİĞİ

Türk kültür ve eğitim hayatında etkili bir kişilik olarak ön plana çıkan Hasan Âli Yücel, öğretmenlik yaptığı yıllarda ve sonrasında edebiyatla yakından ilişkili olmuştur. Bu manada, Yücel’in yazdığı şiir kitapları, klasik eserlerin Türkçeye çevrilmesinde gösterdiği etkin rol ve edebiyat ile ilgili yazdığı kitaplar bu ilişkiyi gösterir niteliktedir. Yücel, edebiyatla ilgili yazdığı kitaplarda hem edebiyat tarihi hem de Türk edebiyatı tarihini besleyici eserler kaleme almıştır. Edebiyat biliminin bir alt dalı olan edebiyat tarihi, bir milletin edebiyatını edebî eserlerinden yola çıkarak inceleyen disiplindir. Türk edebiyatında, edebiyat tarihi çalışmalarını ilmî ve bilimsel bir zemin üzerine kuran Fuad Köprülü’nün benimsediği sosyolojik metot, edebiyat tarihi araştırmacıları tarafından kabul görmüştür. Hasan Âli Yücel’in edebiyat tarihi ile ilgili görüşleri de Fuad Köprülü’nün düşünceleri çerçevesinde şekillenmiştir. Edebiyat tarihini medeniyet tarihinin bir parçası olarak gören Köprülü gibi Hasan Âli Yücel de edebiyatı toplum hayatının bir parçası olarak görmüş, Türk edebiyatını Türk kültürü ve tarihiyle bir arada düşünmüştür. Türk edebiyatı ile ilgili değerlendirmelerini ve tespitlerini de bu düşünceler çerçevesinde yapmıştır. Bu çalışmada, ilk olarak Yücel’in Türk edebiyat tarihine, Türk edebiyatının tasnifine yönelik görüşleri ve edebiyat tarihçilerine yüklediği görevler ele alınmıştır. Sonrasında, Yücel’in edebiyat tarihçiliğiyle ilgili görüşlerinin “Türk Edebiyatı Nümûneleri”, “Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış” ve “Edebiyat Tarihimizden” adlı eserlerindeki uygulanışı ve bu eserlerde uyguladığı metotlar incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türk Edebiyatı, Hasan Âli Yücel, Edebiyat Tarihçiliği, İnceleme

WORKS ABOUT LITERARY HISTORY BY HASAN ÂLİ YÜCEL

Hasan Âli Yücel, who stands out as an effective character in Turkish culture and education life, was closely related to literature while he was a teacher and afterwards. In this sense, his poetry books, the active role that he played in translating classical works to Turkish and his books about literature shows this relationship. Among his literature related books there are feeder works to both literature history and Turkish literature history. Literature history is a sub-branch of literature science and it is a discipline which studies a nation’s literature considering its literary works. In Turkish literature, sociological method of Fuad Köprülü, who builds upon his literature history works on a scientific ground, was accepted by literature history researchers. Hasan Âli Yücel’s views about literature history are also shaped around the views of Fuad Köprülü. Like Köprülü, who sees literature history as a part of history of civilization, Hasan Âli Yücel sees literature as a part of society and considered Turkish literature together with both Turkish culture and history. He made his assessments and findings about Turkish literature within the framework of these considerations. In this study, firstly Yücel’s views about Turkish literature history and classification of Turkish literature then his imposed tasks to literature historians are discussed. After that, application of his views about literature historiography and the methods that he applied on his works called “Türk Edebiyatı Nümûneleri”, “Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış” and “Edebiyat Tarihimizden” have been tried to examine.

PDF

___

ÇIKAR, Mustafa, Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayınları, 1998.

İHSAN, Hamamîzâde, GÖNENSAY Hıfzı Tevfik ve YÜCEL Hasan Âli, Türk Edebiyatı Nümûneleri, İstanbul, Millî Matbaa, 1926.

KÖPRÜLÜ, Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, 5. baskı, Ankara, Akçağ Yayınları, 2003.

KÖPRÜLÜ, Fuad, Edebiyat Araştırmaları 1, “Türk Edebiyatı Tarihinde Usûl”, Ankara, Akçağ Kitabevi, 2004, s. 3-47.

LANSON, Gustave, İlimlerde Usul, çev. Yusuf Şerif, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1937.

OKAY, Orhan, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul, Dergâh Yayınları, 2005.

Okay, Orhan, “Abdülhalim Memduh‟tan Ahmet Hamdi Tanpınar‟a Edebiyat Tarihlerinde Yenileşmenin Sınırları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, cilt 4, sayı 8, 2006, s. 9-21.

SAĞLAM, Nuri, “Medeniyet Tarihimizin En Girift Labirenti: Türk Edebiyatı Tarihi”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, cilt 4, sayı 7, s. 9-23.

TİMURTAİ, Faruk Kadri, “Türk Edebiyatı Tarihi Ana Kitabı Nasıl Yazılabilir?”, Türk Kültürü, sayı 7, 1963, s. 28–30.

TURAL, Sadık, “Edebiyat Tarihçisi Hasan-Âli Yücel”, 100. Doğum Yıldönümünde Hasan-Âli Yücel, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1998.

YARDIM, Mehmet Nuri, “Türk Edebiyatı Tarihi ve Edebiyatımızın Bazı Meseleleri Üzerine Prof. Ömer Faruk Akün‟le Mülakat”, Boğaziçi, sayı 49, Temmuz-Ağustos 1986, s. 5–13.

YÜCEL, Hasan Âli, Edebiyat Tarihimizden, 2. Baskı, İstanbul, İletişim Yayıncılık, 1989.

YÜCEL, Hasan Âli, Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış, Remzi Kitaphanesi, İstanbul, 1932.

YÜCEL, Hasan Âli, Türkiye’de Orta Öğretim, Ankara, Kültür Bakanlığı, 1994.

YÜCEL, Hasan Âli, İNAN Abdülkadir, Türk Edebiyatı, “Türk Tarihinin Ana Hatları” eserinin müsveddeleri No. 47.

YÜCEL, Hasan Âli, “Edebiyat Tarihimize Umûmî Bir Nazar ve Bizde Edebî Hareketler”, Türk Yılı 1928, Toparlayan: Yusuf Akçuraoğlu, Yeni Matbaa, İstanbul, 1928, s. 243–263.

http://menadoc.bibliothek.uni-halle.de/landau/content/zoom/181340, (ET: 24.11.2012).