KIRŞEHİR VE ÇEVRESİNDE İLK TİCARİ FAALİYETLER

Asurlular, M.Ö. II. binyılın ilk çeyreğinde, Anadolu’da merkezi bir krallığın olmamasını ve sakin bir ortamın bulunmasını fırsat bilerek, son tespitlere göre sayıları 40’ı bulan pazaryerleri aracılığı ile Anadolu ve Mezopotamya arasında canlı bir ticari ilişkinin kurulmasını sağlamışlardır. Bu pazaryerlerinden bir kaçı da Kırşehir ve çevresinde yer almaktadır. Kırşehir ve yakın çevresinde yer alan bu pazaryerlerinden öne çıkanları Kırşehir ili Kaman ilçesi yakınlarındaki Kaman Kalehöyük ile Kırşehir Merkez ilçe yakınlarındaki Yassıhöyük’tür. Ayrıca bu bölge Anadolu’ya ticaret yapma amacıyla gelen Asurlular’ın kurdukları Kültepe, Acemhöyük ve Alişar gibi önemli pazaryerlerine yakın bir coğrafi alanda bulunmaktadır. Kırşehir ve çevresi, coğrafi konum itibariyle Anadolu’nun orta bölgesi durumundadır. Bu özelliği sayesinde Kırşehir, Anadolu’nun doğusundan batısına ve kuzeyinden güneyine gerçekleşen kültür akışını üstlenerek, eski medeniyetlerin bir kavşak yeri olmuştur. Kırşehir ve çevresinde ticari faaliyetlerin bilinçli olarak yapıldığı dönem Asur Ticaret Kolonileri Çağı’dır. Bu dönem yerleşmeleri arasında ikisi özellikle ön plana çıkar. Bunlardan biri uzun süreden beri kazılarına devam edilen Kaman Kalehöyük, diğeri ise benzerlerine büyük pazaryerlerinde rastlanan bir saray kompleksine sahip olan Yassıhöyük’tür. Kaman Kalehöyük ve Yassıhöyük, gerek Kırşehir gerekse Orta Anadolu’nun önemli yerleşmeleri arasındadır. Her iki yerleşmenin bu önemleri, Asur Ticaret Kolonileri Çağında yerleşme görmelerinin sonucu olarak, Kırşehir ve çevresini Anadolu’nun yazı ile tanışan ilk bölgeleri arasında yer almasını sağlamaları noktasında karşımıza çıkar.

FIRST TRADE ACTIVITIES IN KIRŞEHİR AND AROUND

Assyrians took advantage of the fact that there was not a central kingdom in Anatolia in the first quarter of 2000 B.C and ensured establishing of a commercial relationship between Anatolia and Mesopotamia through market places that are assumed to be over 40 according to the last findings. Some of these market places are Kirşehir and around. The most important of these are Kaman Kalehöyük and Yassıhöyük. On the other hand, this region is in a close geographical area to some of the important marketplaces such as Kültepe, Acemhöyük and Alişar built by Assyrians who had come to Anatolia for commerce. The age during which conscious commercial activities had been carried out was the Era of Assyrian Commercial Colonies. Especially two of this era’s settlements attract attention. One of these is Kaman Kalehöyük whose excavations continue for a long time, and another one is Yassıhöyük which has a palace complex which is seen in some other market places. Kaman Kalehöyük and Yassıhöyük are the two important settlements of Kırşehir and Middle Anatolia. This significance originates from the fact that through these places, Kırşehir and neighborhood were the first regions that encountered with writing in Anatolia as a result of settlements in the Era of Assyrian Commercial Colonies.

PDF

___

AKDOĞAN, Rukiye ve HAWKINS, J.David, (2009). “Kırşehir-Yassıhöyük’ten Ele Geçen Luvi Hiyeroglif Yazılı Kurşun Levha”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2007-2008 Yıllığı, Ankara, s.7-14.

AKDOĞAN, R. ve HAWKINS, J.David, (2010). “The Kırşehir Letter: A new Hieroglyphic Luwian Text on a Lead Strip”. VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, I. Cilt, Çorum, s.1-16.

ALBAYRAK, İrfan, (2000). “Kültepe’den Yeni Bir Vasiyetname/Ein neues Altassyriches Testament aus Kültepe”, Archivum Anatolicum S:4, s.1-27.

ALBAYRAK, İrfan, (2003). “Kaniš-Karum’unun Bir Mektubu”, Archivum Anatolicum S:6/1, s.1-9.

ALBAYRAK, İrfan, (2006). Kültepe Tabletleri IV, TTK Yayınları, Ankara.

ALP, Sedat, (1963). “Kaniş=Anişa=Nişa Erken Hitit Çağının Bir Başkenti” Belleten C:27, S:107, s.367-376.

ALP, Sedat, (1992). “Hitit Çağında Anadolu Kentleri”, Ankara Dergisi C:1/S:4, s.5-10.

BALKAN, Kemal, (1957). Mama Kralı Anum-Hirbi’nin Kaniš Kralı Waršama’ya Gönderdiği Mektup, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

BARJAMOVIC, G,(2011). A Historical Geography of Anatolia in the Old Assyrian Colony Period, Museum Tusculanum Press and CNI Publications 38, University of Copenhagen, Denmark.

BAYDUR, Nezahat, Kültepe (Kaneş) ve Kayseri Tarihi Üzerine Araştırmalar, İstanbul.

BAYRAM, Sebahattin, (1990). “Kültepe Tabletlerinde Geçen Yeni Bir Vade İfadesi ve Çıkan Neticeler”, X. Türk Tarih Kongresi II. Cilt, 22-26 Eylül 1986, Türk Tarih Kurumu, Ankara, s.453-462.

BAYRAM, Sebahattin, (1993). “Kültepe Tabletlerinde Geçen Vergiler ve Özellikleri”, DTCFD C:36/S:1-2, s.1-13.

BAYRAM, Sebahattin, (1997). “New and Some Rare Geographical Names in the Kültepe Texts”, Archivum Anatolicum S:3, s.41-66.

BAYRAM, Sebahattin, (2000). “ina nadıtim ša narua’im”, Archivum Anatolicum S:4, s.29-48.

BAYRAM, Sebahattin ve ÇEÇEN, Salih, “6 Neue Urkunden über Heirat und Scheidung aus Kanis”, Archivum Anatolıcum S:1, s.1-12.

BİLGİÇ, Emin, (1943). “Kapadokya Tabletlerine Göre Anadolu Kavimleri Üzerinde Araştırmalar”, DTCFD C:2/S:1, s.33-43.

BİLGİÇ, Emin, (1948). “Anadolu’nun İlk Tarihi Çağının Ana Hatları ile Rekonstrüksiyonu”, DTCFD C:VI/S:5, s.489-513.

BİLGİÇ, et al (1990). Ankara Kültepe Tabletleri I (Ankaraner Kültepe-Tafeln), Ankara.

BİLGİÇ, Emin ve BAYRAM, Sebahattin, (1995). Ankara Kültepe Tabletleri II, Ankara.

ÇEÇEN, Salih, (1998). “Yerli Kralların Mabedleri Ziyareti ve Çıkan Neticeler”, III. Hititoloji Kongresi, 16-22 Eylül 1996, Ankara, s.119-124.

ÇETİN, Turhan, (2010). “A New Touristic Value Uncovered: The Ancient City Of Pompeiopolis (Taşköprü)”, Erzurum Kültür ve Eğitim Vakfı (EKEV) Akademi Dergisi S:42, s. 393- 410.

ERTEM, Hayri, (1995), “Külhöyük’ün Asur Ticaret Kolonileri ve Hititlere ait Çivi Yazılı Belgelerdeki Adı Hakkında Bir Deneme” Archivum Anatolicum S:1, s.73-100.

GARELLI, Paul, (1998). “Hahhum un Relais Assyrian sur la Route Commerciale de la Cappadoce” XXXIV. Uluslararası Assiriyoloji Kongresi, 6-10/VII/1987, İstanbul, s.451-456.

GAVAZ, Özlem, (2006). “Hitit Kenti Zalpa’nın Yeri Üzerine”, Anatolia S:31, s.1-18.

GOETZE, Albrecht, (1957). Kulturgeschichte Kleinasiens, München.

GÜNBATTI, Cahit, (1996). “Two New Tablets Throwing Light on the Relations Between Anatolian Kings and Assyrian Merchants in the Period of the Assyrian Colonies”, Archivum Anatolıcum S:2, s.25-37.

GÜNBATTI, Cahit, (1996). “Kültepe’den Akadlı Sargon’a ait bir Tablet”, Archivum Anatolıcum S:3, s.131-155.

GÜTERBOCK, Hans Gustav, (1958). “Kanes and Nesa: Two Forms of One Anatolian Place Name?”, Eretz Israel S:5, s.46-50.

HARMANKAYA, Savaş ve ERDOĞU, Burçin, (2002). Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri 4 a-b, İlk Tunç, İstanbul.

KUMAGAI, K., (2011). “A Preliminary Magnetic Survey at Yassıhöyük”, AAS XVII, Tokyo, s.171-174.

LARSEN, Mogens Trolle, (1976). The Old Assyrian City-State and its Colonies, Copenhagen.

LEWY, Hildegard, (1965). Anatolia in the Old Assyrian Period, Cambridge.

MIKAMI,Tsugio, ve OMURA Sachihiro, (1987). “1985 Kaman-Kalehöyük Yüzey Araştırmaları” AST IV, s.227-237.

MIKAMI,Tsugio, ve OMURA Sachihiro, (1988). “1986 Kırşehir İli Sınırları İçinde Yapılan Yüzey Araştırmaları”, AST V/II, s.123-156.

MEMİŞ, Ekrem, (2003). Eskiçağ Türkiye Tarihi, Konya: Çizgi Yayınevi.

MONTE, Giuseppe F. Del ve TISCHLER, Johann, (1978). Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes VI., Wiesbaden.

MORI, Masao ve OMURA, Sachihiro, (1990). “1988 Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST XI/I, s.335-354.

OMURA, Sachihiro, (1992). “1990 Yılı Kaman - Kalehöyük Kazılan”, KST XIII/I, s.319-336.

OMURA, Sachihiro, (1994). “1992 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST XV/I, s.271-292.

OMURA, Sachihiro, (1996). “1994 Yılı Kaman Kalehöyük Kazıları”, KST XVII/I, s.189-208.

OMURA, Sachihiro, (1997). “1995 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST XVIII/I, s.201-212.

OMURA, Sachihiro, (1998). “1996 Yılı Kaman - Kalehöyük Kazıları”, KST XIX/I, s.311-322.

OMURA, Masako, (2009). “2007 Yılı Yassıhöyük Yüzey Araştırmaları”, AST 26/3, s.27-36.

OMURA, Masako, (2011a). “2009 Yılı Yassıhöyük Kazıları, KST 32/4, s.360-367.

OMURA, Masako, (2011b). “Archeological Surveys at Yassıhöyük”, AAS XVII, Tokyo, s.97-169.

OMURA, Masako, (2012). “Yassıhöyük Kazıları, 2010”, KST 33/4, s.271-286.

OMURA, Sachihiro, (2000). “1998 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST 21/1, s.217-228.

OMURA, Sachihiro, (2001). “1999 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST 22/1, s.327-336.

OMURA, Sachihiro, (2002). “2000 Yılı Orta Anadolu'da Yürütülen Yüzey Araştırmaları”, AST19/2, 303-307.

OMURA, Sachihiro, (2011). “2009 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları”, KST 32/4, s.421-426.

ORLIN, L. Louis (1970). Assyrian Colonies in Cappadocia, Paris.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1953). “Kültepe’de 1950 yılında TTK Adına Yapılan Kazılar Hakkında Ön Rapor”, BelletenXVII/65, s.101-108.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1954). “Kültepe’de 1953 Yılında Yapılan Kazılar”, Belleten XVIII, s.357-372.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1955a). “Kültepe 1954 Hafriyatı, Ib Katı Eserleri”, Belleten XIX, s.55-63.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1955b). “Kültepe Hafriyatı 1954, II. Kat Eserleri”, Belleten XIX, s.445-452.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1956). “Kültepe Kazıları, 1953”, TAD 6/1, s.38-39.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1957). “Kültepe/Kaniş Kazıları”, TAD 7/1, s.44-45.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1958). “Kültepe ve Horoztepe Kazıları”, TAD 8/1, s.26-27.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1959a). Kültepe/Kaniş, Asur Ticaret Kolonilerinin Merkezinde Yapılan Yeni Araştırmalar, Ankara.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1959b). “1958 Kültepe Kazıları”, TAD 9/1, s.26-27.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1962). “Kültepe ve Altıntepe Kazıları Hakkında Rapor”, TAD 12/1, s.43-44.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1964). “Kültepe-Kaniş Kazıları”, Höyük S:1, Ankara, s.11-14.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1988). “1988 Yılı Kültepe/Kaniş Kazıları”, TAD 13/2, s.95-96.

ÖZGÜÇ, Tahsin, (1999). Kültepe-Kaniş/Neša Sarayları ve Mabedleri, Ankara.

SEVER, Hüseyin, (1997). “amūtum Madenin Ticaretinin Yapılması Hususunda, Asur İehir Meclisinde Verilmiş bir Ruhsatname”, Archivum Anatolicum S:3, s.291-299.

SEVER, Hüseyin, (1991). “Kültepe Tabletlerinin Anadolu Tarihi ve Kültür Tarihi Bakımından Önemi”, DTCFD S:35/C:2, s.247-256.

SEVER, Hüseyin ve ÇEÇEN, Salih, (2000). “Naraqqum” Ortaklığı Hakkında Yeni Bir Belge”, Archivum AnatolicumS:4, s.167-176.

ŞAHİN, Hasan Ali, (2000). “Kültepe Metinlerine göre, Sin Rahiplerinin Anadolu’daki Faaliyetleri”, Archivum Anatolıcum S:4, s.237-244.

SAHİN, Hasan Ali, (2004). Anadolu’da Asur Ticaret Kolonileri Devri (M.Ö. 1975-1725), Kayseri: Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları.

ÜNAL, Ahmet, (1997), “Hitit Metinlerinde Eski Asur Ticaret Kolonileri Çağıyla İlgili Kayıt ve Anımsamalar”, Archivum Anatolicum S:3 (Emin Bilgiç Anı Kitabı), s.341-356.

VEENHOF, Klaas R. (1995). “Kanesh: An Assyrian Colony in Anatolia”, Civilizations of the Ancient Near East,S:II, s.859-871.

VEENHOF, Klaas R. ve EIDEN, J. Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Orbis Biblicus et Orientalis 160/5, Annäherungen 5, Academic Press Fribourg Vandenhoeck and Ruprecht Göttingen.

YANAR, U, (2004). Boğazköy Çivi Yazılı Metinlerinde Geçen Eski Hitit Devri Yerleşim Yerleri Hakkında Elde Edilen Bilgiler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Hititoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

YİĞİT, Turgut, (2003), “İlk Tunç Çağı’nın Son Evresinde Anadolu’nun Siyasal Görünümü”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi C:21 S:33, 167-182.