AMERİKAN BOARD BELGELERİNE GÖRE TALAS AMERİKAN KIZ VE ERKEK KOLEJLERİ

1810 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Massachusetts Eyaletine bağlı Boston şehrinde kurulan the American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM) isimli Amerikan Protestan misyonerlik teşkilatı kısa zamanda faaliyet alanlarını genişletip Amerika'nın ve dünyanın önemli misyoner teşkilatları arasına girmiştir. Amerikan Board teşkilatı, 1820 yılından itibaren ise Osmanlı topraklarında yayılmaya başlamıştır. Amerikan Board'un 1850 yılında yaptığı yıllık toplantıda, ilgilenilmesi gereken bölgeler arasında yer alan Kayseri bölgesi, 1854 yılında Batı Türkiye Misyonu'na bağlı bir istasyon olarak tesis edilmiştir. Söz konusu teşkilat, diğer misyon bölgelerinde olduğu gibi Kayseri İstasyonunda da öncelikli olarak dinî çalışmalara önem vermiş, ardından misyonerlerin en çok etkili oldukları eğitim çalışmaları en önemli faaliyet alanlarını oluşturmaya başlamıştır. Bu doğrultuda Kayseri istasyonunda öncelikle Pazar okulları ve ilkokullar açılmıştır. Bunu müteakiben Kayseri İstasyonu içerisinde yer alan Talas Bölgesi'nde bir kız koleji ardından da bir erkek koleji tesis edilmiştir. Söz konusu okullar kısa zamanda içerisinde Talas ve çevresinde bulunan azınlıklar (özellikle Ermeni ve Rumlar)ın dinî, sosyal, kültürel, fikrî, siyasî ve iktisadî yapıları üzerinde geniş etki bırakmışlardır. Bu açıdan eğitim çalışmalarına başlamasından, bu faaliyetlerin sona erdiği döneme kadar yaklaşık yüz yıllık bir eğitim mazisi olan Talas Amerikan Okulları hem Osmanlı hem Cumhuriyet Dönemi eğitim tarihimiz açısından ele alınıp irdelenmesi gereken bir yere sahiptir. Bu çalışmada ise kısa adı Amerikan Board olan misyonerlik örgütünün, Talas/Kayseri'de açmış olduğu Amerikan kız ve erkek kolejlerinin kuruluşlarından I. Dünya Savaşı'nın başlangıcına (1914) kadar olan dönem içerisinde verilen eğitim sistemi, ders içerikleri, öğrenci istatistikleri ve kolejlerle ilgili olan diğer bilgiler Amerikan Board belgelerine göre ele alınacaktır

TALAS AMERICAN GIRLS' AND BOYS' COLLEGES ACCORDING TO THE AMERICAN BOARD DOCUMENTS

American Protestant missionary society called the American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM), which was founded in Boston, state of Massachusetts in the United States of America in 1810, became one of the world's most important missionary societies by expanding fields of activity in a very short time. American Board organization had started to spread to the Ottoman lands since 1820. The Kayseri region that was among the regions needed to be paid attention of in the annual meeting of the American Board in 1850 was established as a station of the Mission of Western Turkey in 1854. This organization also gave priority to religious studies in Kayseri station as well as other regions of the mission, then training activities, in which missionaries was the most effective, started to constitute the most important fields of activity. Accordingly, Sunday schools and primary schools were established primarily. Following this, a Girls' college, and then a Boys' college were established in the Talas region in Kayseri Station. These schools in question had left an indelible impression on the religious, social, cultural, intellectual, political and economic structures of the minorities in and around Talas in a short time. In this respect, the Talas American Schools that had a history of nearly a hundred years from the beginning of their educational studies to the end of these activities, have a place where they should be dealt and examined from the point of both the Ottoman Period and Republic Period Education History. As for this study, the training system, course content, student statistics, and other information about colleges in the period from the foundation of the American boys' and girls' colleges which were established in Talas / Kayseri by the missionary organization American Board to the beginning of World War I (1914) will be examined according to American Board documentations

___

I. Arşiv Belgeleri I.I. Papers of the American Board of Comissioners for Foreign Missions (PABCFM), Unit 5, Item : (ABC 16.9.3.)

P.A.B.C.F.M., Reel 582 Belge No: 9, 12, 13, 679, 685, 686.

P.A.B.C.F.M., Reel 588 Belge No: 145, 150, 340, 341, 342, 509, 511, 542.

P.A.B.C.F.M., Reel 589 Belge No: 9, 22, 28, 30, 31, 32, 37, 49, 50, 53.

P.A.B.C.F.M., Reel 596 Belge No: 416, 661, 667, 681, 682, 687, 693, 696, 697, 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 706.

P.A.B.C.F.M., Reel 606 Belge No: 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 105, 112, 113, 115, 207, 213, 324, 352, 441, 448, 449, 450, 451, 516, 523, 524, 526, 596, 598, 604, 673, 674, 675, 757, 758, 840, 849, 850, 855, 952.

P.A.B.C.F.M., Reel 607 Belge No: 410, 411.

P.A.B.C.F.M., Reel 618 Belge No: 10, 11, 30, 31, 35, 42, 44, 46, 47, 48, 50, 51, 53, 55, 56, 72, 73, 74, 75, 77, 81, 88, 92, 93, 94, 104, 115, 116, 117, 118, 125, 126, 127, 128, 132, 143.

P.A.B.C.F.M., Reel 628 Belge No: 133, 136, 140, 143, 144, 145, 151, 158, 166, 167, 191, 192, 193, 210.

ALAN, Gülbadi; Osmanlı’da Protestan Okulları, Meydan Yayıncılık, İstanbul 2008

ERAVŞAR, Osman; Seyahatnamelerde Kayseri, Kayseri Ticaret Odası Yay., 1. Baskı, Kayseri 2000.

ÖZSOY, Hasan; Kayseri’deki Amerikan Misyoner Faaliyetleri ve Talas Amerikan Koleji, Talas Belediyesi Kültür Yayınları, No. 2, Kayseri 1996.

STONE, Frank Andrews; Academies For Anatolia, University Press of America, New York 1984.

III. İnternet Siteleri

http://tr.wikipedia.org/wiki/Eski_Ahit (24.04.2010)