HAYÂLÎ BEY’İN BİLİNMEYEN GAZELLERİ

Klasik Türk edebiyatının meşhur şairlerinden olan Hayâlî Bey, (1500?- 1557) 16. yüzyıl şiiri denildiğinde aklımıza ilk gelen şairlerdendir. Dönemindeki tezkirecilerden biri olan Kınalızâde Hasan Çelebi, tanıtmaktadır. Hayâlî Bey yazdığı şiirlerin yanı sıra dönemindeki diğer şairlere olan etkisi bakımından da önemli bir şahsiyettir. Çağdaşı olan Rahmî, Ulvî, Vahidî gibi şairler üzerinde tesiri büyüktür. Onun şiirlerine hemen her dönemde nazireler yazılmıştır. Hayâlî Bey'in bilinen tek eseri divanıdır. Buna rağmen Hayâlî Bey hayattayken bir divan tertip etmemiştir. Bu sebeple ona ait olan bazı şiirler o döneme ait şiir mecmûalarında ya da değişik divan nüshalarında bulunabilmektedir. Bu çalışmaya konu olan gazeller de yukarıda zikredildiği gibi farklı bir divan nüshası içinde yer almaktadır. Bu nüsha, Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan ve Hayâlî Bey Divanı'nın da içinde bulunduğu bir divanlar mecmuasıdır. Bu nüshada yer alan gazellerin tamamı daha önce Ali Nihat Tarlan tarafından hazırlanan Hayâlî Bey Dîvânı'nda yer almaktadır. Yalnız çalışmaya konu olan yirmi dört gazel, yayımlanmış olan bu divanda yer almamaktadır. Hazırlanan bu çalışmada yer alan gazellerin Hayâlî mahlaslı başka şairlere ait olup olmadığı konusunda kaynaklar incelenmiş, bulunan şiirler, şairin diğer şiirleriyle karşılaştırılmış ve yapılan incelemeler neticesinde bu gazellerin Hayâlî Bey'e ait oldukları çeşitli kanıtlarla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Hazırlanan çalışmanın amacı Hayâlî Bey'e ait olan ve yayımlanmamış bulunan yirmi dört gazeli edebiyat dünyasına tanıtmaktır

UNKNOWN GHAZALS OF HAYÂLÎ BEY

Hayâlî Bey is one of the most famous poet in the 16th century and when we talk about 16th century poem we mention him at the first place. One of the 16th century tazkirah writer Kınalızâde Hasan Çelebi, mention Hayâlî Bey as “sultan of the Anatolian poets”. Hayâlî Bey is important as a poet and his influence on the other poets of his century is very important too. He has great effect on Rahmî, Ulvî and Vahidî. In every century nazeerahs written to his poems. Hayâlî Bey’s only work is his “Divan”. Although this stuation Hayâlî Bey didn’t arrenge his Divan when he was alive. Because of this, some poems which belongs to him can be find in some different divan copy or in the poem mecmûas. The ghazals presents in this work are in a different hand writing divan. This divan is in Süleymaniye Library. This divan in a divans macmua. All of the ghazals in this divan is take place in the work of Ali Nihat Tarlan’s Hayâlî Bey Divan. Only twenty four ghazals are not in this divan. In this study ghazals are researched. Because this ghazals could belong to another poet appellation “Hayâlî”. Also this poems are compare with other poems of Hayâlî Bey. After these research we try to point out that, this ghazals are belong to Hayâlî Bey. This study includes twenty-four poems of Hayâlî Bey, doesn’t place in the “Hayâlî Bey Dîvân” which is publish by Ali Nihat Tarlan

___

AYNUR Hatice, Çâkerî Divanı, Scala Yay., İstanbul 1999. Çavuşoğlu Mehmet, Amrî Divanı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1979.

Çavuşoğlu Mehmet, Helâkî Divanı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1982.

KINALIZÂDE HASAN ÇELEBİ, Tezkiretü’ş-şuara, (Haz: İbrahim Kutluk), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1989.

KURNAZ Cemal, Hayâlî Bey Divânı’nın Tahlîli, M.E.B. Yayınları, İstanbul 1996.

KURNAZ Cemal, “16. Asır Şairlerinden Hayâlî Beğ’in Şöhreti ve Tesiri”, H.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.2 (1984)., s. 47-62.

KÜÇÜK Sabahattin “Hayâlî Bey’in Yayımlanmamış Gazelleri”, Türk Dili Dergisi, S. 394(1984), s. 418-421.

LATİFÎ, Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzama, (Haz: Rıdvan Canım), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara 2000.

ÖZTÜRK Furkan, “Baş Açuk Abdâl- Hayâlî ve Bâkî’nin Şiirlerinde Melamî İşlev Üzerine Bir Deneme”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî, S. 41(2007), s. 215-220.

ŞENTÜRK Ahmet Atilla, Osmanlı Şiiri Antolojisi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999.

TARLAN Ali Nihat, Hayâlî Bey Dîvânı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1945.

ZAVOTÇU Gencay, “Hayâlî ve Yahyâ Bey’in Şiirlerinde Fuzulî Etkisi”, İlmî Araştırmalar, S. 18(2004), s. 123-134