Georg Simmel’in Yabancı Kavramı ve Ahlat Ağacı Filminde Ana Karaktere Etkisi

Georg Simmel kent yaşamı içinde bireyi toplumsallaşarak ele alır. Toplumun insanlar arasındaki karşılıklı ilişkileri önceleyen tarafına dikkat çeker ve insanın bu süreç içerisinde dışsal bir varlık olmadığını fazlasıyla iç içe geçtiğini öne sürer. Simmel’e göretoplumsallık ilişkileri çıkarıldığında toplumun kendisi de yok olur. İnsanları belirli tiplere ayıran ve bu süreçleri kavramsallaştıran Simmel için toplumsal bir tip olarak “yabancı” önemlidir. Yabancı tiplemesi Simmel’in toplumsallaşma ve kalabalıklar içerisinde ayakta kalma süreci içinde üzerine düşündüğü en belirgin tiplemelerden biridir. Hem yakın hem uzaktır ve grubun içinde kendine özgü bir etkileşim biçimiyle yer alır. Yabancı ile kurulan ilişkiye özgül biçimini veren şey bu yakınlık ile uzaklık arasında gidip gelmekte olan gerilimdir. Nuri Bilge Ceylan’ın Ahlat Ağacı filminin ana karakteri Sinan, toplum içerisinde gibi görünürken aslında dışında kalmış, hem yakın hem uzak olmuş ve kendi varlığına bir anlam yüklemekte zorlanmıştır. Sinan’ın içinde bulunduğu toplumsal yapı içerisinde hem dahil hem de dışında olduğu alanlar vardır. Simmel’in yabancı kavramında öznenin varlığı ve kimliği de ikirciklik, kök salamama ve böyle bir gerilim üzerine kuruludur. Makalenin amacı Sinan karakterini Simmel’in yabancı kavramıyla açıklamaya çalışmak ve içerik analizi yöntemiyle bulunduğu dünyada yaşadığı ikilem ve toplumsal süreçlerle bağını nasıl oluşturmuş ya da oluşturamamış olduğunu incelemek ve bir özne olarak toplum içerisinde bu kavramla birlikte ne kadar tanıdık ve ne kadar yabancı olduğunu açımlamaya çalışmaktır.

Georg Simmel’s Concept of the Stranger and Effects on Ahlat Ağacı’s Main Character

Georg Simmel treats the individual as socialized in urban life. He points out to the side of society that prioritizes the interrelationships between people and argues that human beings are too intertwined in the process that there is no external existence. Simmel separates and conceptualizes people into specific, social types and “stranger” is one of them. According to Simmel ‘stranger’ is very important social type in urban life. It is both close and distant and takes place within the group in a unique way of interaction. Nuri Bilge Ceylan's last movie called Ahlat Ağacı and the main character Sinan is very familiar the social type of “stranger” which described by Georg Simmel.There are areas in the social structure that Sinan is both inside and outside.Sinan was out of the picture, both close and far away, and he found it hard to give meaning to his own existence. In the social type of “stranger” concept of Simmel, the existence of the subject and its identity are based on ambiguity. The aim of the article is to try to explain the character of Sinan with the social type of Simmel’s ‘stranger’ and to try to explain how familiar and foreign the character with this concept in society.

PDF

___

Akbulut, H. (2005). Nuri Bilge Ceylan sinemasını okumak: anlatı, zaman, mekân. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Avcı, M. G., E. Kıran. Ahlat Ağacı: taşrada dönüşümü izlemek. sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi (10) 2. 241-262. https://doi.org/10.32001/sinecine.639702
Aymaz, G. (2003). Sade ve şok Edici. Milliyet Sanat. 25.04.2019 tarihinde http://www.nbcfilm.com/uzak/press_milsanatgoksel.php adresinden edinilmiştir.
Bauman, Z. (2001). Parçalanmış hayat: postmodern ahlak denemeleri. İ. Türkmen (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları (orijinal baskı tarihi 1995).
Bauman, Z. (2015). Sosyolojik Düşünmek. A. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları (orijinal baskı tarihi 1990).
Butler, J. (2005). Kırılgan hayat. Başak Ertür (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (orijinal baskı tarihi 2003).
Çiftçi, A. (2018). Ahlat ağacı: dipsiz kuyu. Altyazı Sinema Dergisi, (184), 18-25.
Ergenç, A. (2019) Evsizlik, Ontolojik Bir Mesele. T24.com. 25.04.2019 tarihinde https://t24.com.tr/k24/yazi/evsizlik-ontolojik-bir-mesele,2104 adresinden edinilmiştir.
Fischer, E. (1995). Sanatın gerekliliği. C. Çapan (Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi (orijinal baskı tarihi 1959).
Frisby, D. (2011). Sosyolojinin temeli. J.Ö. Dirlikyapan (Haz.) Georg Simmel sosyolog sanatçı düşünür içinde. İstanbul: DoğuBatı Yayınları.
Gasset, O. (2017). İnsan ve herkes. N. G. Işık (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (orijinal baskı tarihi 1954).
Geçgin, E. (2018) Merkez-çevre ilişkisi bağlamında Ahlat Ağacı filmi üzerine düşünceler. Turkish Studies (13) 23, 89-106. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14188
Goffman, E. (2004). Günlük yaşamda benliğin sunumu. B. Cezar. (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (orijinal baskı tarihi 1956).
Gürbilek, N. (2014). Ev ödevi. 5. bs. İstanbul: Metis Yayınları.
Kural, N. (2018). Sevilmesi zor bir karakter kurmak önemliydi. Milliyet Sanat. 29.04.2019 tarihinde http://www.milliyetsanat.com/haberler/sinema/sevilmesi-zor-bir-karakter-kurmakonemliydi-/ 10191 adresinden edinilmiştir.
Mollaer, F. (2018) Taşra: bir varoluş olgusu, Ahlat Ağacı’nı bir taşra metaforu olarak okumak. ESkop 09.12.2019 tarihinde https://www.e-skop.com/skopbulten/tasra-bir-varolus-olgusu- %E2%80%93-%E2%80%9Cahlat-agaci%E2%80%9Dni-bir-tasra-metaforu-olarakokumak/ 3841
Öztürk, S. (2018) Ahlat Ağacı: yüce dış sesin kuşattığı film. Sinefilozofi Dergisi. 3 (5), 226-229. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.439342
Sennett, R. (2009). Yeni kapitalizm kültürü. A. Onacak (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (orijinal baskı tarihi 2006).
Simmel, G. (2009). Bireysellik ve kültür. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Simmel, G. (2016). Gizliliğin ve gizli toplumların sosyolojisi. İ. Dündar (Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık
Simmel. G. (2006). Modern kültürde çatışma. T. Bora, N. Kalaycı, E. Gen (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
Taşkale, A. Z. (2017) Simmel’in Toplum Kuramında ve Edward Hopper’ın Resimlerinde Kent Tasavvuru. E-Skop. 20.04.2019 tarihinde https://e-skop.com/skopbulten/simmelin-toplumkuraminda- ve-edward-hopperin-resimlerinde-kent-tasavvuru/3625 adresinden edinilmiştir.