ESKİÇAĞ MEDENİYETLERİNDE DÜNYA HÂKİMİYETİ DÜŞÜNCESİ

Eskiçağlardan günümüze kadar pek çok devlet, ekonomik ve siyasi yönden güçlü bir hale geldiğinde, kendi sınırlarını aşarak dünya hâkimiyetinin peşinde koşmuşlardır.Eskiçağ medeniyetleri içinde başta Akkad ve Asur olmak üzere, Pers İmparatorluğu, Büyük İskender'in İmparatorluğu ve Roma İmparatorluğu dünya hâkimiyeti düşüncesini benimseyen devletler içerisinde yer almışlardır. Dünya hâkimiyeti uygulamalarının ilk örneklerini Doğu'da görüyoruz. Akkad kralları "Büyük Kral" ve "Evrenin Kralı" gibi unvanlar alarak, o dönemin bilinen dünyasının hâkimi olduklarını ilân etmişlerdir. Daha sonra Asur kralları da bu amaçla hareket etmiş ve nihayet bütün Önasya'yı içine alan Eskiçağların ilk büyük imparatorluklarından birini kurmayı başarmışlardır. Eski Batı'nın, dünyaya hâkim olma düşüncesiyle ortaya çıkan ilk lideri Makedonya kralı Büyük İskender idi. Önceleri, Batı Anadolu'daki Yunan kentlerini Pers egemenliğinden kurtarmayı düşünen İskender da sonra, bütün dünyayı fethetme isteğiyle seferlerine devam ederek, evrensel imparatorluğunu kurmayı başarmıştır. Bütün dünyayı siyasi birlik altında toplama projesi, dünya barışı ve dünya kardeşliği gibi, günümüzde bile tam olarak kavranamayan bu düşüncelerin temellerini atan da Büyük İskender olmuştur. Ekonomik ve siyasi yönden nüfuz kazanan bu devletler, bulundukları coğrafyanın dışına çıkarak, daha çok ülke fethetmek ve dünyada söz sahibi olmak uğruna, pek çok savaşı göze almıştır. Daha sonraki tarihi devirlerde ve günümüzde de bu düşüncede olan devletler mevcuttur. Bu fikirlerini gerçekleştirirlerken çoğu zaman ekonomik amaçlarla, zaman zaman da kültürel amaçlarla hareket etmişlerdir

THE IDEA OF WORLD DOMINATION IN ANCIENT CIVILIZATIONS

From the most ancient to the present day in many States, have exceeded their limits in pursuit of world domination when it becomes a powerful economic and political aspects. In ancient civilizations, notably including Akkadian and Assyrian, Persian Empire, Alexander the great's Empire and the Roman Empire have taken place within the state adopting the idea of world domination. The first practices of World domination can be seen in the East. Akkad Kings declared that they are the lord of the known world by having titles as “The Great Emperor” and King of the Universe. Afterwards, Assyrian Kings also proceeded with this aim and managed to found one of the first great empires of the Ancient Ages which includes whole Ancient Near East. Alexander the Great was the first leader from the Ancient West who appears with the ideal of being the Master of the World. Previously, Alexander thinking to save the Greek cities of Western Anatolia, who were recovering from Persians, then has managed to establish a universal empire continuing his invasions for the purpose of conquering whole world. Foundations of thoughts, such as, project collection whole worldunder the political unit, world peace and world brotherhood which even today can not be fully grasped were laid by Alexander the Great. These states, which became influential both financially and politically, risked many wars in order to conquer more countries and dominate the whole world, so they went beyond the geography they were in. This idea is available in the States in later historical periods and still. When carrying out these ideas for economic purposes most of the time, and occasionally acted cultural purposes

PDF

___

BAHAR, Hasan., Eskiçağ Uygarlıkları, Kömen Yayınları, Konya 2013.
BAHAR, Hasan., Roma ve Bizans Tarihi, Kömen Yayınları, 3. Baskı, Konya 2012.
BERTİN, G., "The Pre-Akkadian Semites", Journal of The Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, Vol. 18 No. 3, 1886, s. 409-436.
BROSİUS, Maria., The Persians, London and New York, 2006.
BRYCE, Trevor., The World of the Neo-Hittite Kingdoms, Oxford University Press, New York 2012.
CLAY, Albert T., The Empire of the Amorites, Yale University Press, New Haven 1919.
CRAWFORD, Harriet., Sumer and The Sumerians, Second Edition, Cambridge University Press, United Kingdom, 2004.
DAVİAU, P. M. Michele., Wevers, John W. and Weigl, Michael., The World of the Aramaeans III-III, England 2001.
DEMİRCİOĞLU, Halil., Roma Tarihi 1. Cilt, TTK Yayınları, 1998.
DİON, Paul E., "Aramaean Tribes and Nations of the First Millenium Western Asia”, Civilizations of the Ancient Near East, vol I-II, 2nd edition New York 2006, s. 1281-1294.
DROYSEN, Büyük İskender I, Çev: Bala Candemir, Sosyal Yayınlar, İstanbul 2000.
EMİL, G. H., Aram and Israel The Aramaeans in Syria and Mesopotamia, New York 1966.
FRAME, Grant., Rulers of BabyloniaFrom the Second Dynasty of Isin to the End of Assyrian Domination, (1157-612 BC), Toronto 1995.
FREEMAN, Charles., Mısır, Yunan ve Roma Antik Akdeniz Uygarlıkları, Dost Kitabevi, 2. Baskı, Ankara 2005.
GRAYSON, A. Kırk., "Assyria: Tiglath-pileser III to Sargon II (744-705 BC), Cambridge Ancient History 3/2.
GRAYSON, A. Kırk., Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC I (1114-859 BC) (RIMA2), Toronto 1991.
GÜNALTAY, Şemseddin., İran Tarihi, Cilt 1, Ankara 1987.
GÜNALTAY, Şemseddin., Yakın Şark III (Suriye-Filistin), TTK Yayını, 2. Baskı, Ankara 1987.
GÜNBATTI, Cahit., “Kültepe’den Akadlı Sargon’a Ait Bir Tablet”, Archivum Anatolicum, (Emin Bilgiç Anı Kitabı) Sayı 3, Ankara 1997, s. 131-155.
HALDAR, Alfred., Who were the Amorites?, Leiden 1971.
HERODOTOS, Herodot Tarihi, Çev.: Mümtekin Ökmen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2002.
KENYON, Kathleen M., Amorites and Canaanites, The Oxford University Press, London 1966.
KILIÇ,Yusuf.,- Ay, Şeyma., "Eski Mezopotamya'da Siyasi Örgütlenmede Din Olgusu", TURKISH
STUDIES, Vol. 8/5, Spring 2013, s. 387-403.
KINAL, Füruzan., Eski Anadolu Tarihi, TTK Yayını, 2. Baskı, Ankara 1987.
KINAL, Füruzan., Eski Mezopotamya Tarihi, A.Ü.D.T.C.F. Yayınları, Ankara 1983.
KÖROĞLU, Kemalettin., Eski Mezopotamya Tarihi Başlangıcından Perslere Kadar, İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
LEİCHTY, Erle., The Royal Inscriptions of Esarhaddon, King of Assyria (680-669 BC), Eisenbrauns 2011.
LEİCK, Gwendolyn., Who's Who in The Ancient Near East, New York 2002.
LİPİNSKİ, Edward., The Aramaeans ( Their Ancient History, Culture, Religion), Leuven-ParisSterling- Virginia 2000.
LUCKENBİLL, D.D., "Akkadian Origins", The American Journal of Semitic Languages and Literatures, Vol. 40 No.1, 1923, s. 1-3.
MANSEL, A. M., Ege ve Yunan Tarihi, T.T.K. Yayınları, 2004.
MEMİŞ Ekrem,-KÖSTÜKLÜ,Nuri., Tarih Boyunca Ortadoğu-Anadolu İlişkileri, Konya 1992.
MEMİŞ Ekrem-BÜLBÜL Cemil., Amurrular (Arapların En Eski Ataları), Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi Yayını, Elazığ 2012.
MEMİŞ, Ekrem., “Asur Devletleri’nin Anadolu Politikası” XII. Türk Tarih Kongresi, 1999, s. 65- 73.
MEMİŞ, Ekrem., Eskiçağ Tarihinde Doğu-Batı Mücadelesi, Çizgi Kitabevi, Konya 2009.
MEMİŞ, Ekrem., Eskiçağ Türkiye Tarihi, Ekin Yayınları, 12. Baskı, Bursa 2013.
MEMİŞ, Ekrem., Eskiçağda Mezopotamya (En Eskiçağlardan Asur İmparatorluğu’nun Yıkılışına Kadar) Ekin Kitabevi, 2. Baskı, Bursa 2012.
MİEROOP, Marc Van De., A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, USA 2007.
MİLLART, A.R., “Assyrians and Arameeans” Iraq, Vol. 45, No. 1, Papers of 29 Rencontre Assyrioloyique İnternationale, London, 5-9 July 1982 (Spring 1983), s.101-108.
MOSCATİ, Sabatino., Ancient Semitic Civilizations, Capricorn Books, New York, 1957.
MOSCATİ, Sabatino., The Semites in Ancient History, Cardiff University of Wales Press, 1959.
SEVER, Hüseyin., “Yeni Belgelerin Işığında Koloni Çağında (MÖ. 1970-1750) Yerli Halk ile Asurlu Tüccarlar Arasındaki İlişkiler” Belleten, Cilt LIX, Sayı 224, 1995, s.1-16.
SMİTH, Sidney., A History of Babylonia and Assyria III, London 1928.
TADMOR, Hayım.,-Yamada, Shigeo., The Royal Inscriptions of Tiglath-Pileser III (744-727 BC) and Shalmaneser V (726-722 BC), Kings of Assyria, Eisenbrauns 2011.
TEKİN, Oğuz., Eski Yunan Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
TEKİN, Oğuz., Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
UMAR, Bilge., İlkçağda Türkiye Halkı, Inkılâp Yayınları, İstanbul 1999.
WHİTİNG, Robert M., “Amorite Tribes and Nations of Second-Millenium Western Asia", Civilizations of the Ancient Near East, vol I-II , 2nd edition, New York 2006 s. 1231-1242.
WİNCKLER, Hugo., The History of Babylonia and Assyria, New York, 1907. Yiğit, Turgut., “Akkadlar Devrinde Anadolu’nun Siyasal Yapısı”, A.Ü.D.T.C.F. Dergisi, sayı 40, 3-4, 2000, s.13-28.