ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUĞA ÖLÜMÜ ANLATMAK

Bu makale çocukların zihinsel ve duygusal gelişim özelliklerini dikkate alarak çocuklara ölümün nasıl anlatılması gerektiği konusu üzerinde durmaktadır. Çocukların yetişkinlerden farklı olan ölüm algısı zaman içerisinde değişime uğramaktadır. Çocuklar ölüme dair haber, hikâye ve resim gibi farklı kaynaklardan bilgi edinseler de, ölüm uzun zaman çocuklar için gizemli ve merak uyandıran bir konu olarak kalır. Fakat çocuklar kendilerine yakın olan bir kişinin veya sevdikleri bir hayvanın ölümüne şahit olur ya da ölüm haberini alırlarsa, problemli olabilecek bir yas ve sorgulama sürecine girebilirler. Bunun nedeni ise çocukların ölüm olgusunu anlayabilmelerine yardımcı olacak bazı soyut kavramların çocuklar tarafından tam olarak algılanamamasıdır. Netice olarak çocuklardan uyku ve hastalık gibi algılayabildikleri fikirler ve ölüm arasında bağlantı kurmaları istenirse bu durum onların uyku alışkanlıklarında problemler belirmesine veya hastalanınca ölüneceği düşüncesine sahip olmalarına sebep olabilir. Çocukların ölümü geri dönüşü olmayan ve kalıcı bir gerçek olarak anlamalara yardım ederken çocuk gelişim süreçlerini düşünmek en önemli noktalardan biridir. Bunun yanında çocukların ölüme dair sorular sormasına ve hiç bir kaygıları olmaksızın ölüm hakkında konuşmalarına izin verilmelidir. Ölüm çocuklar için uzak durulması gereken bir gerçeklik veya bir tabu olarak görülmemelidir. Çocuklar dikkatlice dinlenmeli ve çocukların soruları sakince ve sabırla cevaplandırılmalıdır. Çocuklara ölümü anlatmanın ana hedefi onların bu olguyu bir gerçeklik olarak algılamalarına yardımcı olup çocukların ölümün getirdiği zorluk ve sonuçlarla sağlıklı ve düzgün bir biçimde başa çıkmalarını sağlamaktır. Sonuç olarak, çocuklara erken çocukluk döneminde ölümü anlatırken onların gelişim özelliklerini dikkate alarak çocuk odaklı bir yol izlenip yapıcı, az-öz ve destekleyici bir dil kullanılmalıdır

HOW TO EXPLAIN CONCEPT OF DEATH TO CHILDREN IN EARLY CHILDHOOD

This paper aims at studying how children should be told about death in early childhood, considering aspects of their mental and emotional development. Children’s ideas and feelings about death change over time, differing from adults’ appreciation of the phenomenon. Although they are acquainted with the concept thanks to different ways from news on TV to tales, death remains to be a source of mystery and curiosity for children for a very long time. However, things might turn out to be more serious when children witness or hear about the death of a person who is close to them or an animal they care about. They might go through a troublesome period of mourning, and begin to question the concept due to the fact that they cannot entirely appreciate some abstract ideas which might help them understand the phenomenon. Thus, if children are wanted to make connection between the concepts they have an idea of such as sleep and illness, they could have problems about their sleep habits, or they might think that getting sick will result in death. Bearing the stages of child development in mind is one of the crucial points in assisting children understand death as a reality, which is irreversible. Besides, children should be allowed to ask questions and talk about death without any concern, and death should not be seen as a taboo or a fact which needs to be stayed away. Children should be listened carefully and their questions should be answered patiently and calmly. The primary purpose of telling children about death should be to help them appreciate the phenomenon, thus to prepare them to deal with the difficulties and results of a death in a healthy and proper way. In conclusion, a child-oriented way with a constructive, concise and supportive language should be used in telling the concept of death to children in early childhood while the aspects of child development are taken into account

___

  • Acar, G. (2005). ”Çocuklara Ölümü Nasıl Anlatmak Gerekir?” Psikonet. https://www.psikonet.com/cocuklara-olumu-nasil-anlatmak-gerekir_nedir-209.html (Erişim Tarihi 19.02.2017)
  • Akıman, H. (2011). Ölüm Çocuğa Nasıl Anlatılmalı?, http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_7539.htm, erişim tarihi: 19. 02. 2017.
  • Ayan, S. & Memiş, U. M. (2012). “Erken Çocukluk Döneminde Oyun”, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, , c. 14, sayı: 2.
  • Aydın, A. (2004). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, İstanbul: Alfa Yay. Aydın, B. (2015). Çocuk ve Ergen Psikolojisi, İstanbul: Nobel.
  • Bertan, M., Haznedaroğlu, D., Koln, P., Yurdakök, K. & Güçiz, B. D. (2009). Ülkemizde Erken Çocukluk Gelişimine İlişkin Yapılan Çalışmaların Derlenmesi, (2000-2007), Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52 (1).
  • Bilici, A. B. (2016). Çocukların Gelişiminde Camilerin Rolü, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/5
  • Winter 2016, p.117-136, ISSN: 1308-2140, http://www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9167, ANKARA-TURKEY.
  • Çerçel, H., (2015). Çocuklarla Ölümü Konuşmak, https://kortopsikoloji.com/dergi/cocuga-olumnasil-anlatilir, erişim tarihi:19.02. 2017.
  • Dam, H. (2011). Çocukluk Dönemi Din Eğitimi, Mustafa Köylü (Ed.), Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Ankara: nobel.
  • Erikson, E. (1965). Childhood and Society, New York: Collins Publish.
  • Gardiner, H. W. & Gander, M. J. (1993). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Bekir Onur (Çev.). İstanbul: İmge Yay.
  • Goldman, L. (2009). Great Answers to Dıffıcult Questions about Death, What Children Need to Know, London and Phıladelphia: Jessıca Kingsley Pub.
  • Göka, E. (2009). Ölme, Ölümün ve Geride Kalanların Psikolojisi, İstanbul: Timaş. Guiding Adults in Talking to children About Death and Attending Services, The National Child Traumatic Stress Network, s.1, http://www.nctsn.org/sites/default/files/assets/pdfs/talking_points_about_services .pdf (Erişim Tarihi, 19.02.2017)
  • Güven, G. & Azkeskin, K. E. (2012). Erken Çocukluk Eğitimi, İbrahim H. Diken (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi ve Okul Öncesi Eğitim, Ankara: Pegem.
  • Hökelekli, H. (2008). Ölüm, Ölüm Ötesi Psikolojisi ve Din, İstanbul: Dem Yay.
  • Karaca, F. (2000). Ölüm Psikolojisi, İstanbul: Beyan.
  • Köylü, M. (2012). Ölüm Eğitimi, Mustafa Köylü & Nurullah Altaş (Ed.), Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yay.
  • Kürkçüoğlu, B. Ü. (2012). 0-6 Yaş Arası Çocukların Temel Gelişimsel Özellikleri: Fiziksel ve Sosyal-Duygusal Gelişim, İbrahim H. Diken (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi, Ankara: Pegem.
  • Oruç, C. (2013). Erken Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Teorileri Bağlamında Din Eğitimi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 971-987, ISSN: 1308-2140, http://www.turkishstudies.net, DOI Number:http://dx.doi.org/ 10.7827/TurkishStudies.4804, ANKARA-TURKEY.
  • Oruç, C. (2015). Erken Çocukluk Dönemi Din Eğitimi, Mustafa Köylü (Ed.), Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Ankara: Nobel.
  • Piaget, J. (1957). Logic and Psychology,, United States: Basic Books.
  • Turpoğlu Çelik, A. (2015). Erken Çocukluk Döneminin, Aile ve Toplum Sağlığı ile Demokrasi ve Toplumsal Gelişim Üzerindeki Etkileri ve Yapılması Gereken Yatırım ve Müdahaleler, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 3, sayı, 13, Haziran, s.240-263
  • Waller, T. (2009). An Introduction Early Childhood, London: Sage Pub.
  • Yalom, I. (1999). Varoluşçu Psikoterapi, Zeliha İyidoğan Babayiğit (Çev.) İstanbul: Kabalcı Yay.
  • Yaşar, Z. (2014). Okul Öncesi Çocuklarda Ölüm Algısı, (Yayınlanmamış Bitirme Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Eskişehir.
  • Yıldız, A. (2004). Çocuk, Ölüm ve Kayıp, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 125-144.