DÜNYADA DEĞİŞEN MÜZE ALGISI EKSENİNDETÜRKİYE'DEKİ MÜZE TURİZMİNE BAKIŞ*

Turizm aktivitelerinin gerçekleşmesinde hâlâ doğal çekicilikler en önemli faktör olsa da, kültürel çekiciliklere olan talep her geçen gün artmaktadır. Kültürel turizm içerisinde önemi gittikçe artan müzeler, aynı zamanda modernleşmenin ve sosyalleşmenin de önemli göstergesidir. Bu yönüyle müzelerin misyonu, türleri ve fonksiyonları da son yıllarda değişmiştir. Bu değişime ayak uyduran, teknolojik altyapısını geliştiren, etkili tanıtım ve pazarlama teknikleri kullanan müzelerin hem ziyaretçi sayısı hem de geliri sürekli artmaktadır. Bunun farkına varan birçok ülkede, modern müzecilik anlayışına uygun düzenlemeler yapılmakta ve müze turizmine olan yatırımlar artmaktadır. Türkiye'de müzeciliğin ve müze turizminin mevcut durumunu değerlendirmek amacıyla hazırlanan bu çalışmada, devlet müzelerinin 2012 yılı istatistiki verileri kullanılmıştır. Dünyanın en eski medeniyetlerinin yaşadığı Türkiye'de, müze sayısı, müze ziyaretçi sayısı ve müze gelirlerinin beklenilenin çok altında olduğu, İstanbul, İzmir, Konya gibi belli başlı iller haricinde diğer illerde müze sayısının az, hatta bazı illerde hiç müze bulunmadığı görülmektedir. Türkiye'de her 100.000 kişiye düşen müze sayısı ortalaması 0.3'tür ve bu değer Avrupa ülkelerinin çok gerisindedir. Müze ziyaretçi sayısı İstanbul, İzmir, Antalya, Nevşehir, Konya ve Denizli illeri dışında azdır. Türkiye'nin toplam müze gelirinin yarısı İstanbul ilinden elde edilirken, diğer illerin müze gelirleri oldukça düşüktür. Türkiye'de müzeciliğin ve müze turizminin gelişmesi için; işleyişini, yönetim tarzını, tanıtım ve pazarlama tekniklerini çağdaş müzecilik anlayışı doğrultusunda yenilemesi, gelişen teknolojiyi ve kitle iletişim araçlarını daha etkili ve verimli kullanması gerekir.

PERSPECTIVE OF MUSEUM TOURISM IN TURKEY IN TERMS OF CHANGING MUSEUM PERCEPTION IN THE WORLD

Although the most significant factor in the realization of tourism acticities is natural charmings, the demand for cultural charmings is increasing day by day. Museums with an increasing importance in cultural tourism are significant indicators of modernization and socialization at the same time. In this aspect, the missions, types and functions of museums have changed recently. There is a rise in the number of visitors and income of museums that are suitable for changes and the ones adopting effective promotion and advertisement techniques. In most of the countries some regulations suitible for modern museum perspective have been carried out and the investments for tourism have increased. In this research prepared for evaluating museum studies and museum tourism, 2012 statistics of state were used. In Turkey where ancient civilizations were once lived the number of museums, number of visitors and income rates were too far from expectations and also the number of museums are inadequate in some cities except İstanbul, İzmir, Konya and even there are no museums in some cities as well. The average of museums is 0.3 in Turkey for 100.000 people and this rate is so low compared to European countries. The visitors are also low in many of the cities except İzmir, Antalya, Nevşehir, Konya and Denizli. Half of the total museum income of Turkey comes from İstanbul and the income rates of other cities are so low. In order to develop museum studies and tourism of museum in Turkey, running, directing styles, advertising and promotional techniques must be renewed in the light of modern museum studies and the contemporary thecnology, mass media and social networks must also be used effectively.

PDF

___

AKSOY, S., KARTALER, Y. ve ALTAYLI, A. (2010). Türkiye Müzeleri İçin Yönetim ve İşletim Modeli Öneri Raporu, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, İstanbul.
ALBAYRAK, A. ve ÖZKUL, E. (2013). Y Kuşağı Turistlerin Destinasyon İmaj Algıları Üzerine Bir Araştırma, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/6.
ALTUN, A. (2007). Türkiye'de Müzecilik. 2. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
ALTUNTAŞ, A. ve ÖZDEMİR, Ç. (2012). Çağdaş Müzecilik anlayışı ve Türkiye'de Müzeler, http://teftis.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/4655,makale.pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2014).
ARI, Y. (2005). Amerikan Kültürel Coğrafyasında Peyzaj Kavramı, Doğu Coğrafya Dergisi 10 (13): 311-339.
ATASOY, Sümer, (1984). "Türkiye'de Müzecilik", Cumhuriyet Dönemi Türk Ansiklopedisi 46, ss.1458-1471.
CHADWİCK, J. C. (1999). A Survey of Characteristics and Patterns of Behaviour in Visitors to a Museum, Web site. Museums and the Web 1999, Conference Proceedings [Online]. http://www.archimuse.com/mw99/papers/chadwick/chadwick.html
CHAIRATANA, P. (2012). "Creative Tourism", http://www.trendsoutheast.org/opinion/2012/6/7/. June, Erişim Tarihi: 22.06.2014.
CLEAVER, J. (1988). Doing Children's Museums: A Guide to 225 Hands-On Museums. (2nd ed.).Williamson Publishing.
CRAİK, J. (1995). Are There Cultural Limits to Tourism?, Journal of Sustainable Tourism 3(2):87- 98.
DEMİR, Z.S. (2013). Halk Bilimi Müzeciliğinde Deneysel Yaklaşımlar: Yaşayan Müze. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/9. Summer 2013, s:1111-1125.
DPT. (2014-2018). 10. Kalkınma Planı. http://www.kalkinma.gov.tr/ (Erişim Tarihi:20.08.2014)
EADİNGTON, W.R. and SMİTH, V.L. (1992). Introduction-The Emergence of Alternative Forms of Tourism. In V.L Smith & W.R. Eadington (Eds.). Tourism Alternatives. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
EDEN, S. (2000). Environmental İssue, Sustainable Progress, Progress in Human Geography, 24; 111-18.
EMEKLİ, G. (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm : Kültürel Turizm. Ege Coğrafya Dergisi, S:15, İzmir.
EMEKLİ, G. (2003). Kültür Mirasının Kültürel Turizm Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi. 2. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu, 16-18, Nisan 2003, İzmir, Ss, 43-49.
ERBAY, M. (2011). Müzelerde Sergileme ve Sunum Teknikleri, Beta Basım, s:75, İstanbul.
FLETCHER, A. Ve LEE, M.J. (2012). Current Social Media Uses And Bevaluations İn American Museums, Museum Management and Curatorship, 27:5, 505-521.
HALL, C. M, ve LEW, A.A. (2009). Understanding and Managing Tourism Impacts: an Integrated Approach, Routledge, New York, USA.
HANNİGAN, J. (1998). Fantasy City: Pleasure and Profit in the Postmodern Metropolis. London:Routledge.
HERREMAN, Y. (1998). Museums and Tourism: Culture and Consumption, Museum International Volume 50, Issue 3, pages 4-12, July-September.
HOOPER-GREENHİLL, E. (1999), Müze ve Galeri Eğitimi, (M. Örge, E. G. Kapçı çev.), Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültür Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları. (1991).
HUGHES, H. L. (1996). Redefining cultural tourism. Annals of Tourism Research, 23(3), 707- 709.
HUGHES, H. L. (2002). Culture and Tourism: A Framework for Further Analysis. Managing Leisure, 7(3), 164-175.
ICOM (Uluslararası Müzeler Konseyi) (2007) http://icom.museum/hist_def_eng.html/ (Erişim Tarihi: 30.06.2014)
İLHAN, A.Ç. (2009). Educational Studies in Turkish Museums, Procedia Social and Behavioral Sciences 1 (2009) 342-346.
JEWELL, B. ve CROTTS, J.C. (2002). Adding Psychological Value to Heritage Tourism Experiences, Journal of Travel and Tourism Marketing, 11:4.
JOHANSON, L.B. ve OLSEN, K. (2010). Alta Museum As A Tourist Attraction: The İmportance Of Location, Journal of Heritage Tourism, Vol. 5, No. 1, February 2010, 1-16.
JOLLİFE, L. and SMİTH, R. (2001). Heritage, Tourism and Museums: The Case of the North Atlantic Islands of Skye, Scotland and Prince Edward Island, Canada. International Journal of Heritage Studies, (7)2, 149-172.
KARADENİZ, C. (2010). Children's Museums and Necessity for Children's Museums in Turkey, Procedia Social and Behavioral Sciences 2, 600-608.
KARABIYIK, A, (2007). Çağdaş Sanat Müzeciliği Kapsamında Türkiye'deki Müzecilik Hareketlerine Bir Bakış, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
KAUFMAN, J.E. (2009). Museums Make Deep Cuts İn Face Of Global Financial Crisis. The Art Newspaper, 198.
KELEŞ, V. (2003). Modern Müzecilik Ve Türk Müzeciliği, Atatürk Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt, 2 Sayı, 1-2,
KOZAK, N. (2012). Genel Turizm Bilgisi, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2472, Eskişehir.
LOCHAR, R., MEİNHOLD, A. ve TOMA, H. (2011). Museums of the World, De Gruyter Saur: München.
MADRAN, B. (1999). Müze Türleri:Yeniden Müzeciliği Düşünmek. Y.T.Ü. Yayınları, İstanbul.
MATTHEWS, L. (2012). World's Most-Visited Museums,Travel-Leisure, July-2012.
MCPHERSON, G. (2006). Public Memories And Private Tastes: The Shifting Definitions Of Museums And Their Visitors İn The UK. Museum Management and Curatorship, 21(1), 44-57.
MARKUSEN, A. (1999). Fuzzy Consept, Scanty Evidence, Policy Distance: The Case for Rigour and Policy Relevance in Critical Regional Studies, Regional Studies, 33(9):869-84.
MEHMETOGLU, M. ve ABELSEN, B. (2005). Examining The Visitor Attraction Product: A Case Study. Tourism Analysis, 9(4), 269-284.
MİDDLETON, V. (1990). Visitor Expectations of Museums, Scottish Museum Council, Museums are for People, Edinburgh.
MİNGHETTİ, V., MORETTİ, A. Ve MİCELLİ, S. (2002). Reengineering The Museum's Role In The Tourism Value Chain: Towards An It Business Model, Information Technology & Tourism, Vol. 4 Pp. 131-143.
MİTCHELL, D. (2000). Cultural Geography: A Critical Introduction, Blackwell Publihers, UK.
ÖZGÖREN, F. (2007). Boş Zaman Pazarlaması ve Müzecilikte Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, İstanbul.
ÖZGÜÇ, N. (2007). Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, İstanbul.
ÖZKASIM, H. Ve ÖGEL, S. (2005). Türkiye'de Müzeciliğin Gelişimi, İTÜ Dergisi/b, Sosyal Bilimler, 2/1, s:96-102.
ÖZÜNEL, E.Ö. (2011). Kültür Turizminde "Yöresel" Ve "Otantik" Olanı Sorgulamak Ve Tüketilmiş Mekânları Yeniden Üretmek Üzerine. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/4. S:255-262.
PEARCE, S.M. (1998). Objects İn The Contemporary Construction Of Personal Culture. Museum Management and Curatorship, 17, 223-241.
PEKİN, F. (2011). Çözüm: Kültür Turizmi. İletişim Yayınları, İstanbul.
PLAZA, B. (2000). Evaluatıng The Influence Of A Large Cultural Artıfact In The Attractıon Of Tourısm The Guggenheim Museum Bilbao Case, Urban Affaırs Revıew, Vol. 36, No. 2, 264-274.
PRENTİCE, R. (2001). Experiential Cultural Tourism: Museums & the Marketing of the New Romanticism of Evoked Authenticity, Museum Management and Curatorship, Vol. 19, No. 1, pp. 5-26.
RİCHARDS, G. (1996). Cultural tourism in Europe. Wallingford: CAB International.
RİCHARDS, G. (2001). Development of Cultural Tourism in Europe. Cultural Attractions and European Tourism, Edited by Greg Richards, 3-31, CABI Publishing, UK.
SHACKLEY, M. (2001). Potential Futures for Robben Island: Shrine, Museum or Theme Park?, International Journal of Heritage Studies, 7:4, 355-363.
SEZER, M.S. (2010). Türkiye Turizm Sektöründe Müze Turizminin Payının Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kamu Yönetimi Bilim Dalı,. Ankara.
SİLBERBERG, T. (1995). Cultural tourism and business opportunities for museums and heritage sites. Tourism Management, 16(5), 361-365.
SMİTH, S.L.J. (2007). The Measurement of Global Tourism: Old Debates, New Consensus and Continuing Challenges, in A.A. Lew, C.M. Hall ve A.M. Williams (eds), a Companion to Tourism, Oxford: Blackwell.
STAM, D.C. (1993) The İnformed Muse: the İmplications of 'The New Museology'. Museum Management and Curatorship, 12, 267-283.
STEBBİNS, R. A. (1996). Cultural tourism as serious leisure. Annals of Tourism Research, 23(4), 948-950.
STYLİANOU-LAMBERT, T. (2011). Gazıng From Home: Cultural Tourısm And Art Museums, Annals of Tourism Research, Vol. 38, No. 2, pp. 403-421.
TUFTS, M., & MİLNE, S. (1999). Museums a supply-side perspective. Annals of Tourism Research, 26(3), 613-631.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023, (http//www.kultur.gov.tr) Ankara.
URALMAN, N.H. (2006). 21. Yüzyıla Girerken Bir Bilgi Kurumu Olarak Müze, Bilgi Dünyası, 7(2), 250-266.
WİNCOTT, D. (2003). Slippery Consept, Shifting Concept: (National) States and welfare in the Veit-Wilson/Atherton Debate, Social Policy and Administration, 37(3):305-15.
WİTCOMB, A. (1997). On The Side Of The Object, Museum Management and Curatorship, 16, 383- 399.
WONG, A.S. (2011). Ethical İssues Of Social Media İn Museums: A Case Study, Museum Management and Curatorship, 26:2, 97-112.
XİE, P.F. (2006). Developing İndustrial Heritage Tourism: A Case Study Of The Proposed Jeep Museum İn Toledo, Ohio, Tourism Management 27, 1321-1330.
YARAŞ, Ahmet, (1994). Anadolu'da İlk Koleksiyonculuk ve Müzecilik Faaliyetleri, II.Müzecilik Semineri, Bildiriler, ss. 19- 21.
YÜCEL, E. (1999). Türkiye'de Müzecilik. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Kanaat Matbaası, İstanbul.
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/ (Erişim Tarihi:21.08.2014)
http://www.kultur.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 21.08.2014)
http://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 21.08.2014)
http://www.unwto.org (Erişim Tarihi: 21.08.2014)