DOKUZUNCU SINIF TARİH DERS KİTABINDA YER ALAN GÖRSELLER HAKKINDA ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ: TRABZON ÖRNEĞİ

Ders kitapları eğitim ve öğretim sürecinin en önemli unsurları arsında yer almaktadır. Bu materyallerin hazırlanmasında pek çok husus dikkate alınmalıdır. Ders kitabı hazırlama sürecinde dikkat edilmesi gereken hususların başında görseller gelmektedir. Nitelikli bir ders kitabında görseller metinle uyumlu olmanın yanında, açık, anlaşılır ve öğrencilerin ilgisini çekecek şekilde yapılandırılmalıdır. Bu çalışmanın amacı, Trabzon ilinde bulunan tarih öğretmenlerinin, dokuzuncu sınıf Tarih ders kitabında yer alan görseller hakkındaki görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışmanın evrenini Trabzon ilinde bulunan tarih öğretmenleri oluştururken, araştırmanın örneklemini Trabzon il merkezi ve sahil şeridindeki ilçelerde görev yapan deneyimli Tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma nitel bir anlayışla gerçekleştirilmiş olup, örneklem seçiminde amaçlı örneklem kullanılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak açık-uçlu sorulardan oluşan bir anket ve yarı-yapılandırılmış mülakat kullanılmıştır. Bu veri toplama araçlarıyla derinlemesine bilgi elde edilmeye çalışılmıştır. Açık-uçlu anket çalışmasına kırk dokuz tarih öğretmeni katılırken, mülakatlar sekiz öğretmenle gerçekleştirilmiştir. Her iki veri toplama aracıyla elde edilen veriler, kendi içinde kategorilere ayrılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin ışığı altında, araştırmaya katılan tarih öğretmenlerinin, dokuzuncu sınıf tarih ders kitabında bulunan görsellerin nasıl kullanılması gerektiği konusunda yeterli eğitim ve bilgilerinin olmadığı anlaşılmaktadır. Buna ek olarak, öğretmenlere göre dokuzuncu sınıf tarih ders kitabında yer alan görsellerin bir kısmının metinlerle uyumlu olmadığı, bazı görsellerin açık ve net olmamasının yanında anlaşılır olmadığı görülmektedir.

PERCEPTİONS OF HİSTORY TEACHERS ABOUT VİSUAL MATERİALS OF NİNTH GRADE HİSTORY TEXTBOOK

Textbooks are important tools of teaching and learning process in education system. There are some important criteria in preparing textbooks. Especially visual materials which should be paid attention in the preparation process of textbooks are important. Visual materials of a qualified textbook should also have the following criteria which are as follows: harmony between text and visual materials, clarity and catching attention of students. The purpose of this thesis is to determine perceptions of history teachers about visual materials of ninth grade history textbooks. The research carried out experienced history teachers who teach history in the city center of Trabzon and on the coast of the province of Trabzon. The purposive sampling was used in the research to choose history teachers. A qualitative approach was used in the study and two data collection tools which are an open-ended questionnaire and a semistructured interview to gather data. 49 history teachers participated open-ended questionnaire and semi-structured interviews carried out with 8 teachers. In the light of the data, it seems that the great majority of history teachers do not know how to use visual materials in history textbooks and think that visual materials in the ninth grade history textbooks do not explain texts properly. Furthermore, they also stated that some visual materials in the ninth grade history textbook are not clear and understandable.

PDF

___

AKIN, İ. B. (2007). 2005-2006 Öğretim Yılı İlköğretim Okulları Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Pedagojik Açıdan Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ALKAN, B. (2002). İlköğretim İkinci Kademe 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ASLAN, E. (1992). "Ortaöğretimde Kullanılan Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitapları" Şeyda Ozil ve Nülifer Tapan (Ed.) Türkiye'nin Ders Kitapları, (ss. 175-203), İstanbul: Cem Yayınevi.
ASLAN, İ. (2005). Ortaöğretim 9.Sınıf Coğrafya Ders Kitaplarının Eğitim -Öğretime Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BEK, S. S. (2005). İlköğretim 4, 5, 6 ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Yer Alan HaritaMetin İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BÖLÜKBAŞ, O. (2005). İlköğretim I. Kademe Bilgisayar Dersi İçin Bir Ders İçeriği Önerisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CEYHAN, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Ankara: Anı Yayıncılık.
GÜNEŞ, F. (2002). Ders Kitaplarının İncelenmesi, Ankara: Ocak Yayınları.
KABAPINAR, Y. (1991). Müfredat Programı ve Ders Kitapları Açısından Ortaöğretim'de (Lise) Tarih Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
__________________(1992). "Bir İdeolojik Mücadele Alanı Olarak Lise Tarih Ders Kitapları II" Toplum ve Tarih, 28-31.
__________________(1998). A Comparison Between Turkish and English History Textbooks: Design, Construction and Usability Issues, Unpublished Doctorate Thesis, University of Leeds, England.
KAYA, Z. (2002). Uzaktan Eğitim, Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
KAYABAŞI, B. (2003). İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler Ders Kitapları İle İlgili Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KILIÇ, A. ve Seven, S. (2002). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
KILIÇ, S. (1999 ). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin veMüfettişlerin Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖZBARAN, S. (1992). Tarih ve Öğretimi, İstanbul, Cem Yayınevi.
_____________(1997). Tarih, Tarihçi ve Toplum, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
_____________(2003). Güdümlü Tarih, İstanbul, Cem Yayınevi.
SAFRAN, M. ve Ata, B. (1996). Barışçı Tarih Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 11-26.
SEVEN, S. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders kitapları Hakkında Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
SIĞAN, C. (1997). İlkokulda Sosyal Bilgiler Dersinin Etkinliğini Azaltan Faktörlerin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ŞAHİN, C. (Ed.) (2001). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Ankara, Nobel Yayınevi
OĞUZOĞLU, D. (2001) Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (Sosyal Bilgiler, Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi, T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Yayın No:285.
ŞİMŞEK, N. (1997). Derste Eğitim Teknolojisi Kullanımı, Ankara: Anıl Matbaa.
TEKIŞIK, H. H. (1986), "Ders Kitabı Nedir, Seçimi Nasıl Olmalı?", Çağdaş Eğitim Dergisi, 11, (110), 1-3.
UZGUÇ, K. H. (2002). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü.
YALÇINKAYA, E. (2004), İlköğretim Okulu Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Yer Alan Haritaların Nitelikleri ve Kullanılabilirlik Düzeylerine İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri (Kayseri Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
YEL, S. (2003), "Ders Kitabı İncelemesi (Örnek Bir Çalışma)", Leyla Küçükahmet (Ed.), Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, 2. Baskı içinde (148-173), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.