193140

XVI. YÜZYILDA HALEP'TE FİYATLAR VE KIYMETİ

XVI. yüzyıl Halep Şer'iye Sicilleri verilerine dayanarak yapmış olduğumuz çalışmada mehir, nafaka, köle, ulaşım, işçilik, gayrimenkul ve canlı hayvan fiyatları incelenmiştir. Narh defterlerindeki temel tüketim mallarını konu alan fiyat çalışmalarından farklı olarak diğer alanlardaki mal ve hizmetlerin serbest piyasa koşullarında oluşmuş fiyatları değerlendirilmiştir. Bunun için 8 Halep Şer'iye Sicilinde yer alan 13 bin civarındaki sicil kaydı gözden geçirilmiş ve gündelik hayatta gerçekleşen satış işlemlerinin verileri kullanılarak fiyatlar belirlenmiştir. İncelenen fiyatların en düşük ve yüksek miktarları, ortalamaları ve seyri tespit edilmiştir. Yapılan çalışmanın daha anlamlı hale gelmesi için fiyatların karşılaştırması yapılarak kıymeti ve satın alma gücü belirlenmeye çalışılmıştır. XVI. yüzyılda Halep'te ortalama olarak köle için 58 altın, mehir için 65 altın, ev için 95 altın ödenmekteydi. Evlenmek isteyen bir işçi kaç yıl çalışarak mehir parası biriktirebilecek veya bir hayvan üreticisi kaç koyun, deve veya at satarak mehir parasını denkleştirebilecektir? Hacca gitmek isteyen bir vakıf görevlisi kaç yıl hizmet ederek yol parasını karşılayabilecektir? Benzeri soruların cevapları dönemin çeşitli mal ve hizmetlerinin fiyatları karşılaştırılarak bulunmaya çalışılmıştır. Ayrıca XIX. yüzyılın ilk yarısına ait Halep Şer'iye Sicillerinin verileri kullanılarak Osmanlıların Halep'e gelişinden 300 sene sonraki mehir ve ev fiyatlarında meydana gelen değişmeler ele alınmıştır. Kadınlar için bir güvence sayılan mehir miktarının 300 yıllık Osmanlı dönemi sonunda geldiği nokta ilgi çekicidir.

THE PRICES AND VALUATION IN XVI. CENTURY ALEPPO

In this study which is based on XVI. Century Aleppo Court Registers, mahr, alimony, slavery, transportation, labor, real estate and livestock prices were examined Unlike other studies that examines the price of basic consumer goods in official price books, in this study free market conditions prices of goods and services are evaluated. For that purpose, 13 thousand Sharia Court Record of 8 Court Registers of Aleppo revised and the revised rates were determined using data from actual sales transactions. The lowest prices and high quantities of examined sales transaction and the course of the mean was determined. In order to make the study more meaningful the prices were compared and tried to determine the value and purchasing power. In XVI century, on average, for a slave 58 gold, for a mahr 65 gold and for a house 95 gold were being paid. How many years a worker had to work to save money of mahr? How many cows or goats, a farmer had to sell to save the money of mahr or how many years had to work a foundation officer to go on pilgrimage? Answers of these and similar questions tried to be found by comparing the prices of goods and services of the period have been studied. Also using the data for the first half of the 19th century -300 years after the Ottomans arrival to Aleppo - the Ottoman Aleppo Sharia Court, the changes in mahr and house prices were discussed. The amount of mahr which deemed an assurance for the women at the end of 300 years of Ottoman is a point of interest.

PDF

___

a-Şer'iye Sicilleri: 1, 4, 5, 8, 9, 157, 204, 246 Numaralı Halep Şer'iye Sicilleri.
b-Mühimme Defterleri: 14 Numaralı Mühimme Defteri
AKGÜNDÜZ Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, c.5-7, İstanbul 1992-1994.
AKGÜNDÜZ Ahmet,, İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, İstanbul 1996.
AYDIN Mehmet Akif, "Mehir Maddesi", Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 28, İstanbul 2004.
BARKAN Ömer Lütfi, "XVI. Asrın İkinci Yarısında Türkiye'de Fiyat Hareketleri", Belleten, S. 34, 1970.
BAYATLI Nilüfer, "Hollandalı Doğu Gezgini Dr.Leonhart Raufolff'un Doğu Gezisi", Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 120, Haziran 1999.
BAYRAKTAR Hilmi, XIX. Yüzyılda Halep Eyaletinin İktisadî Vaziyeti, Elazığ 2004.
BİLMEN Ömer Nasuhi, Hukukı İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, c.2, İstanbul 1976.
BRAUDEL Fernand, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, c.I, İstanbul 1989.
ÇAKAR Enver, , XVI. Yüzyılda Halep Sancağı(1516-1566), Elazığ 2003.
DAĞLIOĞLU H.Turhan, Onaltıncı Asırda Bursa, Bursa 1940.
ELDEM Edhem, Daniel GOFFMAN, Bruce MASTERS, Doğu ile Batı Arasında Osmanlı Kenti Halep, İzmir ve İstanbul, İstanbul 2003.
FAROQHİ Suraiya, Hacılar ve Sultanlar (1517-1638), İstanbul 1995.
FAROQHİ Suraiya, "Camels, Wagonsand The Ottoman State in The Sıxteenth Centurıes", Asıan and Afrıcan Studies, S.14 (1982).
GÖYÜNÇ Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara 1991.
HINZ Walther, , İslâm'da Ölçü Sistemleri, İstanbul 1990.
KABACIK Mehmet, XVI. Yüzyılda Osmanlı Devletinin Doğu Ticareti, (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), Elazığ 2001.
KÜTÜKOĞLU Mübahat.S.,, "1009 (1600) Tarihli Narh Defterine Göre İstanbul'da Çeşitli Eşya ve Hizmet Fiyatları", Tarih Enstitüsü Dergisi, S.9, (1978).
KÜTÜKOĞLU Mübahat.S., Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, İstanbul 1983.
KÜTÜKOĞLU Mübahat.S.,., "1624 Sikke Tashihinin Ardından Hazırlanan Narh Defterleri", Tarih Dergisi, S.34, (1984).
MASTERS Bruce, "Halep", Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 15, İstanbul 1997.
RAYMOND Andre, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, İstanbul 1995.
ÖZTÜRK Mustafa, "XIX. Yüzyılda Harput'ta Fiyatlar", Belleten, C.LII/207-208, Ankara 1989.
ÖZTÜRK Mustafa, "Osmanlı İktisadında Fiyatları Etkileyen Unsurlar", Prof.Dr. Şerafettin Turan Armağanı, Elazığ 1996.
PAMUK Şevket, Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi, İstanbul 2003.
PAMUK Şevket, " Osmanlı İmparatorluğu'nda Para 1326-1914", Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Editör H.İnalcık, D.Quataert, c.2, İstanbul 2006.
SAHİLLİOĞLU Halil, "Osmanlılar'da Narh Müessesesi ve 1525 Yılı Sonunda İstanbul'da Fiyatlar", Belgelerle Türk Tarihi Dergisi 1, (1967).
SİMEON, Tarihte Ermeniler 1608-1619, Tercüme Hrand D.Andreasyan, İstanbul 1999.
TABAKOĞLU Ahmet, İslam ve Ekonomik Hayat, Ankara 1988.
TABAKOĞLU Ahmet, "Osmanlı Ekonomisinde Fiyat Denetimi", İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43/1-4, (1987).
YILMAZ Serap, "Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu İle Ekonomik İlişkileri: XVIII. Yüzyılın II. Yarısında Osmanlı Hint Ticareti İle İlgili Bir Araştırma Fransız Arşivlerinden I" Belleten, c.LVI, S.215, Ankara 1993.
YÜCEL Yaşar, 1640 Tarihli Es'ar Defteri, Ankara 1982.