19592

DİN VE SOSYALLEŞME*

Bireyin grup veya toplumla bütünleşme sürecinin bir diğer adı olarak sosyalleşme, en geniş anlamıyla eğitim ve öğrenme sürecidir. Birey, bu süreçte toplumunun düşünce, inanç, gelenek, kural, değer ve yaşam tarzlarının yanısıra dinini ve inancını da öğrenir. Dinin kendi yapısal niteliği gereği sosyalleşmeye rengini vermesi durumu olarak dinsel sosyalleşme de, hem bireyin dinî kural, değer ve pratikleri öğrenmesinde, hem de genel olarak sosyalleşme sürecine dahil olmasında etkili olur. Dinsel sosyalleşme; dinde sosyalleşme, din ile sosyalleşme, sosyalleşme sürecinde dinî hayat, toplumun dinini öğrenme ve yaşama süreci ve de dindarlaşma gibi ifadelerde karşılığını bulan bir terimdir. Din sosyolojisinin önemli konularından biri olan dinsel sosyalleşme, din-toplum etkileşiminin önemli boyutlarındandır. Genelde sosyalleşme, özelde ise dinsel sosyalleşme süreçleriyle din, toplumsal aktörlerin toplumun dinî yapısına, toplumun norm, değer ve inançlarına katılmasında, onları öğrenmesi, benimsemesi, onaylaması, davranış kalıbı haline getirmesi ve gelecek nesillere aktarmasında önemli boyut ve işlevselliklere sahiptir. Dinsel sosyalleşme, dine ait sosyalleşme veya dinsel yönden öğrenme yahut din temelli toplumsallaşma, toplumsal faktörlerin bireylerin dinsel inanç, algı, anlayış ve yaşayışları üzerinde etkide bulunduğu etkileşimsel bir süreç olarak dinsel sosyalleşme, insanın toplumsal hayatta din alanında öğrenme ve uyum sürecini ifade eder. Bu çalışmada din ve sosyalleşmenin amaçlanmaktadır. Bu amaç kapsamında dinsel sosyalleşmenin sosyal control, kimlik, dinsel meşrûlaştırım, din değiştirme, mezhep değiştirme, grup değiştirme, imanlaşma süreci, din eğitimi, dindarlık, dindarlaşma gibi olgulara dair boyutları ele alınmaktadır.

RELIGION AND SOCIALIZATION

Socialization as another name of the integration of individual with group or society is training and teaching process in the widest sense. Individual learns its religion and belief as well as the idea, tradition, norms, value system and life style of his/him society in this process. Religious socialization, which is a situation religion gives its color to socialization due to its structural quality, has influence in where individual learns religious rules, norms, values and practices and also is included in the overall socialization process. Religious socialization is a term corresponding to expressions such as socialization in religion, socialization with religion, religious life in the process of socialization, becoming devout and the process of learning and living the religious life of society. Religious socialization, one of the important issues of sociology of religion, is one of the important dimensions of religionsociety interaction. In socialization process in general and religious socialization process in particular have important dimensions and functionalities in the participation of social actors in society's religious structure, norms, values and beliefs and in learning, adopting, approving, making behavior pattern and transferring to future generations these. Religious socialization, which is expressed as religion-based socialization or religious learning too, is an interactional process that social factors effect religious belief, perception, understanding and practices of individuals. Religious socialization refers to the learning and adaptation process in the field of religion in social llife. The purpose of this study is to try to understand religion and socialization in the context of religious socialization. In the scope of this aim, the dimensions of religious socialization concerning cases such as social control, identity, religious legitimation, conversion, to change sect and religious group, the process of having faith, religious education, religiosity, devoutness and being devout are discussed in this article.

PDF

___

AKDENİZ, Sabri (1990). Eğitim Sosyolojisi, İstanbul: İFAV Yayınları.
AKYÜZ, Hüseyin (1991). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara: MEB. Yayınları.
BERGER, P. L. (1999). "Dini Kurumlar". Toplumbilimi Yazıları. Çev. Adil Çiftçi. İzmir: Anadolu Yayınları.
BERGER, Peter L. (2005). Kutsal Şemsiye. 3. bs. Çev. A. Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları.
BERGER, Peter L. ve Thomas Luckmann (1967). The Social Construction of Reality. Great Britain: Allen Lane The Penguin Press.
CHALFANT, H. P., R. E. Beckley ve C. E. Palmer (1987). Religion In Contemporary Society. 2. bs. California: Mayfield Publishing Company.
DÖNMEZER, Sulhi (1994). Kriminoloji. 8. bs. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
ERGÜN, Mustafa (2014). Eğitim Sosyolojisine Giriş. http://www.egitim.aku. edu.tr/ egsos. pdf11.04.2014.
FİCHTER, J. (ty.), Sosyoloji Nedir? Çev. N. Çelebi. Konya.
GİDDENS, Anthony (2000). Sosyoloji. Haz. H. Özel-C. Güzel. Ankara: Ayraç Yayınları.
HENSLİN, James M. (1999). Sociology: A Down-To-Earth Approach. 4.bs. Boston: Allyn and Bacon.
İbn Haldun (1996). Mukaddime. Tah. Derviş el-Cüveydî. 2. bs. Beyrut: el-Mektebetu'l-Asriyye.
KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem (1985). İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
Kınalızâde Ali Efendi (ty.). Devlet ve Aile Ahlâkı. Haz. A. Kahraman. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
MCGUİRE, Meredith B. (1987). Religion: The Social Context. 2. bs. California: Wads Wordth Publishing Company.
MERINO, Stephen M. (2014). "Irreligious Socialization? The Adult Religious Preferences of Individuals Raised with No Religion". http://www.secularismandnonreligion.org/article/view/snr.aa.
MORELAND, R.L. ve J.M. LEVİN (1982). "Socialization in Small Groups: Temporal Changes in Individual-Group Relations", içinde L. Berkowitz (Ed.), Advences in Experimental Social Psychological, c. 15. New York: Academic Press, ss. 137-192.
MYERS, S. M. (1996). "An Interactive Model of Religiosity Inheritance: The Importance of Family Context". American Sociological Review. 61(5), ss. 858-866.
OKÇAY, Hale (1992). Çocuğun Dinsel Sosyalizasyonunda Ailenin İşlevi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi. Sayı: 3, ss. 131-135.
ÖRNEK, S. Veyis (1979). Geleneksel Kültürümüzde Çocuk. Ankara: Türkiye İş Bankası.
SHERKAT, Darren E. (2003). ""Religious socialization; Sources of Influence and Influences of Agency". Handbook of Sociology of Religion. Ed. M.Dillon. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 151-163.
SMITH, C. ve M. L. DENTON, (2005). Soul Searching: The Religious and Spiritual Lives of American Teenagers. Oxford, New York: Oxford University Press.
TEZCAN, Mahmut (ty.). Eğitim Sosyolojisine Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
TURNER, Bryan (1997). "Confession and Social Structure". Annual Review of the Social Sciences of Religion. Sayı: 1, ss. 29-58.
WACH, Joachim (1995). Din Sosyolojisi. Çev. Ünver Günay. İstanbul: İFAV Yayınları.
ZUCKERMAN, Phil (2006). Din Sosyolojisine Giriş. Çev. İ. Çapçıoğlu-H. Aydınalp. Ankara: Birleşik Kitabevi.