207103

DİL ALGISI BAĞLAMINDA AĞIZ KONUŞURLARININ OLASI TUTUMLARI: ANADOK ÖRNEĞİ

Dil algısı, dilbilimci olmayanların her hangi bir dili ve o dilin konuşurlarını nasıl algıladıklarına dair düşünceleridir. Dil algısı odaklı çalışmalar 20. yüzyılda Japonya ve Hollanda'da başlamış, devamında ise dilbilimcilerden başka araştırmacıların da ilgi duyduğu bir çalışma alanı olmuştur. Dil algısı, dilbilimden başka, sosyoloji, psikoloji, kültürel antropoloji vb. farklı disiplinlerin de dikkatini çekerek disiplin içi ve disiplinler arası araştırmalara imkân sunmaktadır. Algısal dil verileri diller, ağızlar vb. diğer konuşma varyantları arasında bulunan dil ve kültür ayrılığı bağlamındaki farklılıkların belirlenmesinde ve sınırların çizilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu verilerden kişilerin/ grupların kendilerinden olmayan kişi ve grupları ve onların konuşmalarını nasıl değerlendirdiklerine dair düşüncelere ulaşılmaktadır. Bu çalışma için, araştırma konusuna veri sunmak amacıyla 2008-2010 yılları arasında gerçekleştirilen ANADOK (Ankara Ağızlarının Dokümantasyonu) projesinden elde edilen malzeme incelenmiş ve incelenen malzemeden hareketle Ankara ağzı konuşurlarının dil algıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Dil algısı bağlamında Ankara ağzı konuşurlarının çeşitli sosyal-kültürel vb. nedenlerle karşı karşıya geldikleri ve etkileşim içinde oldukları diğer konuşma varyantlarına ve bu varyantların konuşurlarına karşı birtakım algılara sahip olduğu görülmüştür. Verilere göre, Ankara ağzı konuşurları standart dil, kendi ağızları ve başka ağızlara karşı algısal düşüncelere sahiptir. Her hangi bir varyantla ilgili sahip oldukları algılarla o varyantın konuşurlarına olan algıları çoğunlukla paralellik göstermektedir. Bu araştırmada, ağız konuşurlarının hangi varyanta ve konuşuruna karşı nasıl tutum geliştirdiği saha araştırmasından sunulan örneklerle tespit edilmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır

POSSIBLE ATTIDUES OF DIALECT SPEAKERS IN THE LANGUAGE PERCEPTION CONTEXT: EXAMPLE OF ANADOK

Language perception is the thought that non-linguist’s perceive about in any language and speakers of that languages. Language perception studies began in the 20th century in Japan and the Netherlands and after it has been interested in a work area with other researchers from linguists. Language perception, other than linguistics, offers opportunities for disciplinary and interdisciplinary research by drawing the attention of various disciplines such as sociology, psychology and cultural anthropology. Perceptual language datas, play an important role to determine the language and cultural differences between other variants such as dialaect speech and in drawing boundaries. These data provides an information about how any groups of individuals evaluate other groups and their speechs. For this study, data from ANADOK (Documentation of Ankara Dialect Project) conducted between 20082010 were examined and moving from these materials language perception of Ankara dialect speakers has tried to determine. In this survey, it was seen that the dialect speakers faced and interact other dilaects and its speakers with various social-cultural reasons and a result of this interaction they have some perceptions. According to the data, Ankara dialect speakers has the perceptual thing about standart language, their own dialect and other dialects. In any perception that they have about variants is shown mostly parallel with perception of speakers. In this study, perception of dialects speakers about variant and its speakers has been identified and interpreted

PDF

___

Akar, A. (2006). Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları. Turkish Studies, I(2), 37-53. (http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1539745557_3aliakar.pdf)
Demir, N., E. Yılmaz (2013). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
Demir, Nurettin (2012). Ankara Örneğinde Ağızların Belgelenmesi. Ankara: TDK Yayınları.
Demirci, M., B. Kleiner (1999). The Perception of Turkish Dialects, Denis R. Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s.263-281), Philadelphia: John Benjamins,
Iannaccaro, G., D. Vittorio (2001). Mapping languages from inside: notes on perceptual dialectology. Social and Cultural Geography, 2(3), 265-280.
Long, D. (1999). Mapping non-linguists’ evaluations of Japanese language variation. Denis R.
Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s.199-226), Philadelphia: John Benjamins.
Mase, Y. (1999). Dialect consciousness and dialect divisions. Denis R. Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s. 71–99), Philadelphia: John Benjamins.
Oshs, Elinor (1990). Indexiality and Soccialization. Cultural Psychology: Essays on Comparative Human Development (s. 287-308), Camridge: Cambirdge University Press.
Preston, D. R. (1993). The uses of folk linguistics. International Journal of Applied Linguistics, 3/2, 181-259.
Preston, D. R. (1999a). Introduction, Denis R. Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s. xxiii-xxxıx), Philadelphia: John Benjamins.
Preston, D. R. (1999b). A Language Attitude Approach to the Perception of Regional Variety. Denis R. Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s. 359-374), Philadelphia: John Benjamins.
Preston, D.R. (2010). Language, People, Sailence, Space: Perceptual Dialectology and Language Regard. Dialectologia, 5, 87-131.
Rensink, W.G. (1999). Informant classification of dialects". Denis R. Preston (Ed.), Handbook of Perceptual Dialectology (s. 3–7), Philadelphia: John Benjamins.
Şen, M. (2008). Bölgesel Ağızlara Karşı Tutumlar. Astrid Menz, Christoph Schroeder (Ed.), Türkiye’de Dil Tartışmaları (s. 185-208), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.