İbrahim KÖKSAL, Niyazi KURNAZ, Tolga ULUSOY

DİJİTAL ORTAMDAKİ FİNANSAL HİLE KONTROLÜNDE ADLİ MUHASEBE: BAĞIMSIZ DENETÇİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Her geçen gün farklı yapı ve özelliğe bürünen teknoloji, işletmeleri dijital ortamla daha fazla etkileşim içinde bırakmıştır. İşletme verilerinin dijital ortam üzerinden yapılması, işletmelere zaman, maliyet tasarrufu gibi olumlu etkiler sağlarken olumsuz etki olarak ta yeni bir hile tekniğinin oluşmasına neden olmuştur. Bu teknik finansal hile olarak adlandırılmaktadır. Finansal hilenin gerçekleşmesinde 3M teorisinin ve yetkinlik faktörünün önemli rol oynadığı ve dijital ortamda gerçekleştirilen finansal hile kontrolünde yeni bir mesleğin ön plana çıkmasına neden olmuştur. Teknolojideki gelişmeler, işletmelerdeki sofistike durumlarının artmasına ve stratejik kararların daha anlamlı hale gelmesine neden olmuş ve bu nedenlerin çözümü için adli denetim raporlarının ve adli muhasebenin önem kazanmasına olanak sağlamıştır. Yapılan bu çalışmada adli muhasebecilerin öz beceri ve karakteristik özelliklerinin dijital ortamdaki finansal hile kontrolünde etkili olup olmadığı araştırılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla KGK'da şeffaflık raporu yayınlama yetkisi bulunan denetim şirketlerinin denetçileri üzerine anket uygulanmış, uygulanan anket sonucunda dijital ortamdaki hile kontrolünde, adli muhasebeci olarak değerlendirilen denetçilerdeki öz beceri ve karakteristik özelliklerin yurtdışındaki adli muhasebecilere yakın olduğu ancak dijital ortamda gerçekleştirilen finansal hileler için adli muhasebe yazılımı bulunmadığı, finansal hile kontrolünde denetim yazılımları üzerinden işlemlerin gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca adli muhasebe mesleğinin Türkiye'de gelişme aşamasında olduğu, yeterli alt yapının sağlanamadığı ve adli muhasebenin iç kontrol, kaliteli finansal raporlamada da etkili olduğu araştırma verilerindegözlemlenmiştir.

FORENSIC ACCOUNTING IN FINANCIAL FRAUD CONTROL IN DIGITAL ENVIRONMENT: A RESEARCH ON INDEPENDENT AUDITORS

The technology, which takes on different structures and featureswith each passing day, has left enterprises to interact more with digitalenvironment. While processing the business data in digital environmentresults in positive outcomes, such as saving on time and costs forbusinesses, it has also caused a new fraud technique to come intoquestion, which is a negative effect. This technique is called financialfraud. It has led a new profession to come into prominence in financialfraud control performed in digital environment, where 3M theory andcompetence element play a significant role in the realization of financialfraud. Developments in technology have caused sophisticated caseswithin businesses to increase and strategic decisions to become moresignificant, and as a remedy for these causes, allowed forensic auditreports and forensic accounting to become prominent. In this study, ithas been tried to investigate whether core-competencies andcharacteristics are effective in financial fraud audits in digitalenvironment. For this purpose, a survey has been applied to auditors ofaudit companies that have the authority to issue transparency reportsat KGK, and as a result of the survey, it was concluded that the corecompetencies and characteristics of the auditors evaluated as forensicaccountants were close to forensic accountants abroad but there wereno forensic accounting software against financial frauds performeddigitally and the transactions were made on audit software duringfinancial fraud audits. On the other hand, it was observed, in theresearch data, that the accounting profession was in development inTurkey, there was not enough infrastructure provided, and forensic accounting was also effective in internal audit and quality financialreporting.

PDF

___

ACFE, (2010), ''Report to the Nation on Occupational Fraud and Abuse'', USA, ACFE.
Aksoy, A. ve Dayı, F. (2017), Birden Fazla Borsada İşlem Gören Hisse Senetlerinin Değerlemesi: Teorik Bir İnceleme, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(15), 33-43.
Akyel, N. (2009), “Adli Muhasebecilik ve Türkiye’de Uygulanabilmesi için Altyapı Bileşenlerinin Mevcut Durumu, Değerlendirilmesi ve Öneriler”, Unpublished doctoral thesis, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Bozkurt, N., (2009-2011), İşletmelerin Kara Deliği, Hile, Çalışan Hileleri, Alfa Basın Yayın Dağıtım Ltd. Şti., First Edition, İstanbul.
Bozkurt, N., (2010), ''Adli Muhasebenin İçeriği, Gelişimi ve Türkiye Uygulamaları'', p.1-51.
Bozkurt, N., (2000), ''Muhasebe ve Denetim Mesleğinde Yeni Bir Alan- Adli Muhasebecilik'', Yaklaşım Dergisi, Issue:94, p.56-61.
Civan, M. ve Dayı, F. (2014), “Altman Z Skoru ve Yapay Sinir Ağı Modeli İle Sağlık İşletmelerinde Finansal Başarısızlık Tahmini”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 1-14.
Crumbly, D. L., Lester E., H. and G. Stevenson, S., (2011), Forensic& Investigative Accounting, 5th edition.
Dayı, F. (2019a), “Net İşletme Sermayesinin Likiditeye Etkisi: BİST 30 Şirketlerinde Uygulama”, KOCATEPEİİBF Dergisi, 21 (1), 47-58.
Dayı, F. (2019b), “Futbol Kulüplerinde Finansal Risk Analizi”, Maliye ve Finans Yazıları Dergisi, 33 (111), 357-386.
Davis, C., F., Ramona and Ogilby,S. (2009), ''Characteristics and Skills of the Forensic Accountant'', AICPA, California, pp.1-31.
Demir, V.ve Bahadır, O., (2009), ''Muhasebe Manipülasyonu Yöntemler Ve Teknikler'', Mali Çözüm Dergisi, Issue:94, pp.1-18.
Effiok, S. O., Ojong, C. M. and Usang, O. U. E., (2012), ''The Implication of Occupational Fraud and Financial Abuse On The Performance Of Companies In Nagger'', Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, Volume: 4, Number: 7, pp.516-533.
Grubor, G. R., Simeunovic, N. and N., (2013), ''Integrated Forensic Accounting Investigative Process Model in Digital Environment'', International Journal of Scientific and Research Publications,Volume:3, Issue:12, December 2013,pp.1-9.
Gülten, Selçuk and Kocaer, İ., (2011), Adli Muhasebe Uygulamaları, Ankara Ofset, First Edition,Ankara
http://bfidan.net/2012/11/06/yetkinlik-kavrami-uzerine/, Fidan, (02.01.2015).
https://www.kpmg.com/TR/tr/Issues-AndInsights/ArticlesPublications/KPMGundem/Documents/KPMGundem-Sayi-17v3.pdf, (16.04.2015).
Karausta, T., (2013), ''Mesleki Hile Adli Denetim ve Türkiye'de Adli Denetim Mesleğinin Gerekliliği Üzerine Bir Araştırma'', Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, pp. 1-174.
Kasum, A. S., (2009), ''The Relevanceof Forensic Accounting to Financial Crimes in Private and Public Sectors of Third World Economies: A Study from Nigeria'',April 15,pp.1-24. (http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1384242(14.12.2014).http://ww w.acfe.com/search.aspx?SearchText=forensic+accountant, (17.03.2015).
Kısacık, H. (2018) Adli Muhasebe Ve 6754 Sayili Bilirkişilik Kanunu Kapsaminda Muhasebe Bilirkişiliği Turkish Studies International Congress On Social Sciences II (Incsos 2018 Quds) Volume 13/15, Spring 2018, P. 291-303 Doi Number: Http://Dx.Doi.Org/10.7827/Turkishstudies.13531 Issn: 1308-2140, Ankara-Turkey
Küçük, İ., (2008), ''Finansal Raporlamada Hile-Manipülasyonlar ve Önlenmesi'',Doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Mckittrick, C., (2009), ''Forensic accounting- it's broader than you might think and it can help your organization'', Forensic Accounting, No:1, pp.1–3.
Narveson, S. D., (2007), '' Education and Training in Fraud and Forensic Acounting: A Guide for Educational Institutions, Stakeholder Organizations, Faculty and Students'', West Virginia University, February, 2007, pp:1-70.
Oberholzer, C., (2002), Quality Management in Forensic Accounting, The Gordon Institute of Business Science, University of Pretoria, November.
Okoye, E.I. and Akamobi,N.L., (2009), ''The Role of Forensic Accounting in Fraud Investigation and Litigation Support'', The Nigerian Academic Forum Vol:17, No:1,pp.39-44.
Pazarçeviren, Y., (2005) “Adli Muhasebecilik Mesleği”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Volume:1, Issue:2, pp.1-19.
Pehlivanli, D., (2011), Hile Denetimi Metodolojisi ve Raporlama, Beta Basım A.Ş., First Edition,İstanbul.
Serçemeli, M.(2018) Muhasebe Ve Denetim Mesleklerinin Dijital Dönüşümünde Yapay Zekâ, Turkish Studies Economics, Finance and Politics Volume 13/30, Fall 2018, p. 369-386 DOI: 10.7827/TurkishStudies.14373 ISSN: 1308-2140 Skopje/MACEDONIA-Ankara/TURKEY
Sevim, A., (2009), Dijital Muhasebe, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1903, First Edition, Eskişehir.
Tarhan, M., B., (2012), ''Hile Denetiminde Yetkinliklerin Değerlendirilmesi - Hile Karosu'', Mali Çözüm Dergisi, Kasım-Aralık, 2012, pp.113-128.
Tarhan, M., B., (2013), Hileli Finansal Raporlama, Beta Basım A.Ş., First Edition, İstanbul.
Terzi, S., (2012), ''Hileli Finansal Raporlama: Önleme ve Tespit – İMKB İmalat Sanayiinde Bir Araştırma'', Beta Yayıncılık, First Edition, İstanbul.
Toroslu, M. V., (2012), Yeni Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Finansal Tablolar Denetimi, Seçkin Yayıncılık, First Edition, Ankara.