EURİPİDES’İN “HELENE” VE SELAHATTİN BATU’NUN “GÜZEL HELENA” ESERLERİNDE KADIN İMGESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Antik Yunan ve Türk tragedyalarına ait iki eser “Helene” ve “Güzel Helena” kadın imgesi açısından benzerlikler taşımaktadır. Bu eserlere ismini veren ve eserlerin ana kadın figürü olan Helene, Yunan mitolojisinin en bilinen kadınlarından biridir ve farklı eserlere konu olmuştur. Örneğin Margaret George, 2008 yılında kaleme aldığı “Truvalı Helen”de “İlyada” destanını romanlaştırmıştır. Eserde Helen’in çocukluğu, gençlik yılları ve Truva’da yaşadıkları kendi ağzından aktarılmıştır. Bir diğer örnek Goethe’nin “Faust” adlı eseridir. Eserde Helena güzelliği ile Faust’u etkilemiştir ve Faust onun bu güzelliğine karşı koyamamıştır. Antik Yunan edebiyatının Sophokles ve Aishylos ile birlikte önemli tragedya yazarlarından olan Euripides “Helene” eserinde hem bir miti yeniden canlandırmış hem de kendi bakış açısından farklı unsurlar eklemiştir. Helene’nin kaderi farklı bir yer ve zaman diliminde yeniden çizilmiştir. Görünen olayların arkasında yepyeni bir eser yaratan yazar, kadın olarak Helene’i yüceltmiştir. “Güzel Helena” isimli eser 1944 yılında Selahattin Batu tarafından kaleme alınmıştır. Yazar eseri Yunan mitolojisinden hareketle, kendi kültürel ve toplumsal değerleri ışığında yorumlamıştır. Bu değerler özellikle eserin baskın kadın figürü Helena’da belirgin hâle getirilmiştir. İki eser ortak bir konudan beslenmiş ve her iki yazar kendi bakış açılarından kadın imgesi yaratmışlardır. Yansıtılan kadın figür, fiziksel özelliklerinin dışında kişisel özellikleri ile ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada yazarların yeniden canlandırılan mitteki kadın figürü nasıl kurguladığı, bu kurgulamada ne gibi benzerliklerin ve farklılıkların görüldüğü karşılaştırmalı olarak ortaya çıkarılacaktır. Eserlerdeki kadın algısı, kadına yaklaşım ve kadının toplumsal yaşamdaki görünümü ve konumu feminist eleştiri aracılığıyla analiz edilecektir.

COMPARISON OF FEMALE IMAGE IN EURIPIDES' "HELENE" AND SELAHATTIN BATU'S "GÜZEL HELENA"

The Works named "Helene" and "Güzel Helena" belonging to Ancient Greek and Turkish tragedy have similarities in terms of female images. Helene, who gave the name to these works and is the main female figure of the works, is one of the most known women of Greek mythology and subjected to various works. For example, Margaret George novalized the Epic “Iliad” in her novel named “Helen of Troy” in 2008. In the book, Helen’s childhood, youth and her experiences in Troy were narrated by her own words. Another example is Goethe’s work named “Faust”. In this work, Helena influenced Faust with her beauty and Faust couldn’t resist her beauty. Euripides, an important tragedy writer, together with Sophocles and Aishylos of ancient Greek literature, revived a phenomenon and added different elements from his own point of view in the work "Helene". Helene's destiny was redrawn at a different location and time. The author, who created a brand new work behind the appearing events, glorified Helene as a woman. The work named "Güzel Helena" was written by Selahattin Batu in 1944. The author interprets his cultural and sociological values in the light of Greek mythology. These values are especially evident in Helene, the dominant female figure. Both works were fed from a common theme and both authors reflected their perspectives and cultural values on women. The reflected figure came to the forefront with her personal qualities apart from her physical characteristics. In this study, it will be revealed how authors design the revived figure and how similarities and differences are seen in this respect. Woman's perception, appearance and position of woman in social life in the Works will be analyzed in terms of feminist approach.

PDF

___

Akarsu, Bedia (1998). Felsefe Terimleri Sözlüğü, 7. Baskı, Ankara: İnkılâp Kitabevi.
Bars, Mehmet Emin (2014). “Ak Kağan Destanında Kadın Tipi”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 3/3: 94-111.
Batu, Selahattin (1959). Güzel Helena, Ankara: Maarif Basımevi. Bonnard, André (2011). Antik Yunan Uygarlığı 1, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Dağ, Ülfet (2012). “Euripides’in ‘Helene’ ve Selahattin Batu’nun ‘Güzel Helena’ Eserlerinde Mitik Unsurların Karşılaştırılması”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Donovan, Josephine (1989). Feminist Literary Criticism Exploration in Theory, Kentucy: The University Press of Kentucy.
Edman, Timuçin Buğra- Öztürk, Burcu (2018). “Truva’nın Sonu, Sürmekte Olan Bir Çatışmanın Başlangıcıdır: Homeros, Nâzım Hikmet ve Epik Destanlar”, Turkish Studies, Sayı: 13/20: 423- 435.
Erhat, Azra (1993). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Euripides (1964). Helene, Çeviren: Vahdi Atay, II. Baskı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Fink, Gerhard (1995). Antik Mitolojide Kim Kimdir, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Fuat, Mehmet (1984). Tiyatro Tarihi, İstanbul: Varlık Yayınları.
Gülveren Bay, Özlem (2015). “Edebiyat Sosyolojisi Bağlamında Toplumsal Gerçekliğin Edebî Esere Yansıması: ‘Safahat Örneği’”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8/39: 58-69.
Humm, Maggie (2002). Feminist Edebiyat Eleştirisi, İstanbul: Say Yayınları.
Karaaslan, Derya (2014). “Antik Yunan’da Kadın Olmak”, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:1/2: 159-174.
Kaya, Muharrem (2002). “Türk Halk Anlatılarında Kadın”, Toplumbilim, Sayı: 15: 49-54.
Kırkpınar, Leyla (1998). “Cumhuriyet ve Kadın”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3/8: 93-114.
Latacz, Joachim (2006). Antik Yunan Tragedyaları, Çeviren: Yılmaz Onay, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
Moran, Berna (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
Moss, Leonard (1988). “The Critique of the Female Stereotype in Greek Tragedy”, An Interdisciplinary Journal, Sayı: 71/4: 515-532.
Öztürk, Cemil (2004). Türk Tarihi ve Kültürü, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Plain, Gill- Sellers, Susan (2007). A History of Feminist Literary Criticism, New York: Cambridge University Press.
Pomeroy, Sarah B. (1995). Goddesses, Whores, Wives, and Slaves Women in Classical Antiquity, New York: Schocken.
Rosenberg, Donna (2003). Dünya Mitolojisi: Büyük Destanlar ve Söylenceler Antolojisi, Ankara: İmge Kitabevi.
Sevim, Ayşe (2005). Feminizm, İstanbul: İnsan Yayınları.
Ünlü, Mahir- Özcan Ömer (2003). 20. Yüzyıl Türk Edebiyatı, Cilt: III, Bölüm: II, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Zerenler, Dilek (2005). “Helene ve Güzel Helena Adlı Oyunların Konu Bakımından Karşılaştırılması”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 17: 203- 211.