320118

Bir Divan Şairi Olarak Kastamonulu İshâk-zâde Fevzî ve Şiirleri

Düşünen ve hisseden bir varlık olan insan, hayatının hiçbir döneminde çevresinde olup bitenlere kayıtsız kalmamıştır. İnsanoğlu, hayat serüveni esnasında etkilendiği kimi olayları, olguları hatta duygularını, heyecanlarını, zevklerini kayıt altına alma ihtiyacı hissetmiştir. Söz konusu kayıt işlemi; kişinin etkilendiği, beğendiği, ilgi duyduğu veyahut kendini derinden sarsmış bir vaka karşısında içinde bulunulan ruh hali neticesinde, tüm bu hissiyatı unutulma marazından kurtarma amaçlı yazıya aktarmakla ortaya çıkan eylemler bütünüdür. Bu eylemin vücut bulduğu hafıza mekânlarından biri de mecmualar ve cönklerdir. Bazıları kendisi de şair olan edebiyat meraklıları, beğendikleri şiirleri, bazen kendi çevrelerindeki insanların manzumelerini bazen de kendi yazdıklarını mecmua veya cönklerde bir araya getirmişlerdir. Bu toplama eylemi o kişinin kişisel birikimi olsa da bu derlemelerin her biri bir yanıyla birer şiir antolojisi olurken bir yanıyla da tarihî/toplumsal hâfızayı bugüne taşımak gibi bir işlev de görmüştür. Bu türden eserlerin birisi de çalışmamıza konu olan Kastamonulu İshâk-zâde Fevzî’nin derlediği şiir mecmuasıdır. Bu çalışmada, XIX. yüzyıl şairlerinden Kastamonulu İshâk-zâde es-Seyyid Hâfız Hasan Fevzî’nin söz konusu mecmuası kısaca tanıtılmış, Fevzî’nin hayatı ve edebî kişiliği ele alınmış ve nihayet mecmuada yer alan şiirleri yayımlanmıştır. Hem âşık edebiyatı hem divan edebiyatı tarzında şiirler kaleme alan İshâk-zâde Fevzî’den bahseden çalışmalarda onun daha ziyade halk şairi tarafı öne çıkarılmıştır. Hâlbuki mecmuasına aldığı şiirlerinden anlaşıldığına göre o, klasik şiir tarzında yazdığı manzumelerle de değerlendirilmesi gereken bir şairdir. Bu makalede Fevzî, bu yönüyle değerlendirilmiştir.

İshâk-zâde Fevzî of Kastamonu As a Divan Poet and His Poems

A person who is a thinking and feeling entity has not been indifferent to what is happening around him in any period of his life. Human being felt the need to record some events, facts, emotions, excitements and pleasures that were affected during the adventure of life. Said registration process; as a result of the mood that the person is when affected, faced with likes, interested, or when in the face of a deeply shaking case, is a whole of actions that come out of transferring this feeling, to save it from forgetfulness, to writing. One of the memory spaces where this action is embodied are mecmuas and conks. Literary enthusiasts, some of whom are poets themselves, brought together the poems they liked, sometimes the poems of people around them, and sometimes their own writings in mecmuas or conks. Although this gathering act was the personal accumulation of that person, each of them also served as a poetry anthology, as well as carrying the historical social memory to the present. One of the works of this kind is the poem mecmua compiled by İshâk-zâde Fevzî of Kastamonu, which is the subject of our study. In this study, the mentioned mecmua of İshak-zade es-Seyyid Hâfız Hasan Fevzî of Kastamonu, one of the poets of the 19th century, was briefly introduced, the life and literary personality of Fevzî was handled and finally his poems in the mecmua were published.

PDF

___

Aydın, Abdullah (2019). Kastamonulu Divan Şairleri. Sonçağ Akademi. Çelengil, M. Nasıh (1944). “Kastamonu Şairleri: Âşık Fevzî”. Ecevit, S. 7, 6-7.
Halıcı, Gülşah Yüksel (2013). “Fevzî, Hasan”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim Tarihi: 21.03.2020). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevzi-hasan
Kaçalin, Mustafa (2003). “Kastamonulu Şairler”. II. Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri 18- 20 Eylül 2003. Ankara: Kastamonu Valiliği Yayını, 271-288.
Kılıç, Filiz (2003). “Şairler Tezkirelerine Göre Kastamonulu Divan Şairleri”. II. Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri 18-20 Eylül 2003. Ankara: Kastamonu Valiliği Yayını, 243-256.
Köksal, M. Fatih (2009). “Metin Neşrinde Vezinle İlgili Problemler, Bazı Tespit ve Teklifler”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 3, 63-86.
Köksal, M. Fatih (2010). “Bir Şiir Mecmuasından Hareketle Kerbelâ Literatürüne Ekler”. Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ. Uluslararası Kerbelâ Sempozyumu 20-22 Mayıs 2010, Sivas. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayını: 351-378.
Köksal, M. Fatih (2011). “Biyografik Kaynak Olarak Şiir Mecmuaları ve Kastamonulu İshâkzâde Fevzî Mecmuası”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildiriler, Nevşehir Üniversitesi, 6-8 Mayıs 2010, Nevşehir, Ankara: AKM Yayını, 449-467.
Köksal, M. Fatih (2013). “Bâkî’nin Bilinmeyen Veda Gazeli ve Dîvânında Bulunmayan Bazı Şiirleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. S. 10, 319-330.
Köksal, M. Fatih, Mücahit Kaçar, Mevlüt İlhan (2018). Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal Kütüphanesi Türkçe El Yazmaları Kataloğu. Kesit Yayınları.
Mengi, Mine (2017). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Akçağ Yayınları.
Ozanoğlu, İhsan (1939). “Kastamonulu Âşık Fevzî Hayatı ve Eserleri”, Kopuz, S. 6, 226-227.
Şenel, Süleyman (1995). “Kastamonulu Halk Şairleri Üzerine”. Türkiye İş Bankası Kültür ve Sanat Dergisi, 27-48.
Tan, Nail (2015). “Kastamonulu Âşık Kemâlî Bibliyografyası”. Kültür Evreni, S. 23, 105-112.
Tan, Nail (1987). “Kastamonu Halk Şairleri”. II. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri Bildirileri, Eskişehir, 348.
Tan, Nail, Özdemir Tan (2004), “Âşık Fevzî”, Gurur Kaynağımız Kastamonulular. C. 3, s. 68-70.
Tarlan, Ali Nihat (2018). Fuzûlî Divanı Şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yaman, Talat Mümtaz (1936). “Fevzî Hayatı ve Eserleri”. Ilgas Dergisi, S.2, 12-13.
Yazar, İlyas (2005). “Kastamonulu Divan Şairleri”. II. Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri 18-20 Eylül 2003. Ankara: Kastamonu Valiliği Yayını, 255-264.
Yılmaz, Mehmet (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler. Kesit Yayınları.
Yücel, Neslihan (1993). Kastamonu’da Âşıklık Geleneği ve Kastamonu’da Yetişen Âşıklar. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.