Basında Hegemonik Söylem: Andrew Craig Brunson Krizi Örneği (Siyasi İktidar ile Sabah İnternet Gazetesinin Andrew Craig Brunson’un Tutuklanması ve Salıverilmesi Süreçlerinde Geliştirdiği Söylemlerin Karşılaştırılması)

Son yıllarda yazılı ya da görsel bazı medya organlarının haber üretim içerikleri ile siyasi iktidarınsöylemleri arasında paralellik olduğu gözlemlenmektedir. İktidar sahiplerinin gündemde yer alan olay veolgular bazında geliştirdikleri iletişim stratejileri birtakım medya kuruluşunun haber aktarma biçimineyansımaktadır. Dolayısıyla bu tür medya organlarının haber sunuş biçimleri iktidarın söylemleri üzerindenoluşarak iktidarın eylemlerini, kararlarını ve ifadelerini tasdik edici bir hal almaktadır. Buradan hareketleçalışmada, ülkemiz bazında Amerika Birleşik Devletleri’yle bir kriz boyutuna varan Andrew Brunson’untutuklanma süreci ve sonrası iktidarın söylemleri ile bu söylemlerin medyaya yansıyış biçimleri arasındakiparalellik incelenmeye değer görülmüştür. Bu bağlamda haber içerik üretim ve sunuş biçimleri açısındandönemin internet gazete tirajı sıralamasında ilk üçte, nispeten iktidara yakın olması konumunda ise birincisırada yer alan Sabah internet gazetesi araştırmaya dahil edilmiş, van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesikapsamında iktidarın olaya yaklaşımı ve gazetenin haber sunuş biçimi karşılaştırmalı bir analize tabitutulmuştur. Van dijk’ın eleştirel söylem yöntemi minvalinde iktidarın söylemleri ve habere yansıyış biçimlerimakro yapı içerisinde bulunan; haber başlıkları, haber girişleri, fotoğraflar, ana olayın sunumu, ardalan vebağlam bilgisi, sonuçlar, haber kaynakları ile olay taraflarının değerlendirmeleri, mikro yapı içerisinde ise yeralan sentaktik çözümleme, bölgesel uyum, sözcük seçimleri ve haber retoriği alt başlıkları altındaçözümlenmiştir. Bu doğrultuda Andrew Brunson’un tutuklanma ve serbest bırakılma dönemlerinde iktidarınsöylemlerinin farklılaşması ve bu farklılaşmanın sabah internet gazetesi haber içerik üretimine yansıması mercek altına alınmıştır. Brunson’un tutuklanma ve sonrası aşamasında iktidarın geliştirdiği olumsuzsöylemler ile serbest bırakılma süreciyle beraber bu söylemlerin yumuşaması gazete haber içeriklerineyansımaları açısından aynı paralelde seyretmiştir. İktidarın ilk dönemde olaya olumsuz yaklaşımı ile Sabahinternet gazetesinin olayı aktarış biçimi benzer şekilde vuku bulmuş, yine aynı zamanda Brunson’un serbestkalmasıyla birlikte ortaya çıkan ikinci dönemde iktidarın yumuşayan söylemleri paralelinde gazetenin haberisunduğu tespit edilmiştir. Bu çerçevede gerçekleştirilen karşılaştırmalı analizde topluma yön veren kesiminyani iktidarın söylemiyle Sabah internet gazetesinin haber sunuş biçimi niteliksel açıdan benzerlik göstermişve bu durum hegemonik bir söylemin medyaya yansımasını ortaya çıkarmıştır.

Hegemonic Discourse In The Press: Andrew Craig Brunson Crisis Example (Comparison of the Statements Developed by the Government and the Sabah Internet Newspaper in the Process of the Arrest and Release of Andrew Craig Brunson)

In recent years, it has been observed that there is a parallel between the news production contents of some print or visual media outlets and the discourse of the ruling political power. The communication strategies developed by the ruling power based on incidents and facts on the agenda are reflected in the way some media organizations convey their news. Therefore, how such media outlets present the news is based on the discourse of the ruling power, and this becomes a confirmation of the ruling power's actions, decisions, and statements. From this point of view, the parallel between Andrew Brunson's arrest process and the discourse of the ruling power and the way this discourse was reflected in the media was considered worth examining. In this context, the newspaper Sabah, which belongs to the Turkuvaz Media Group, which is known for its relative affinity to the ruling power in terms of content production and presentation, and which had the highest circulation at that time, was included in the study. Within the scope of the critical discourse analysis of van Dijk, the newspaper was subjected to a comparative analysis of the approach of the ruling power to the incident and the newspaper's news presentation. In the context of the critical discourse method of van Dijk, the discourse of the ruling power and the way it reflected on the news were analyzed under the subheadings of news headlines, news entries, photographs, presentation of the main incident, background and context information, results, news sources and the assessments of the parties in the incident which are in a macrostructure and syntactic analysis, local coherence, word choices and news rhetoric which are in a microstructure. Accordingly, the differentiation of the ruling power's discourse during the periods of arrest and release of Andrew Brunson and the reflection of this differentiation on the news content production of the online newspaper Sabah were examined. The negative discourse developed by the ruling power during the arrest and post-arrest period of Brunson and the softening of the discourse along with the release process remained in parallel with their reflections on the newspaper news content. Both the negative approach of the ruling power to the incident in the first period and the way the online newspaper Sabah conveyed the incident occurred similarly, and in the second period that came forth with the release of Brunson, it was determined that the newspaper created news content in line with the softening discourse of the ruling power. In the comparative analysis carried out within this framework, the discourse of the people who shape the society, which is the ruling power, and online newspaper Sabah's news presentation showed a qualitative similarity, and this situation revealed the reflection of a hegemonic discourse to the media.

PDF

___

Bâlan, S. (2010). M. Foucault’s view on power relations. Bucherest Academy of Economic Studies, 2, 38-42. http://cogito.ucdc.ro/sitev/nr_2v2/M.%20FOUCAULT'S%20VIEW%20ON%20POWER% 20RELATIONS.pdf
Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ngenc/58787/11.%20hafta.pdf
Bbc.com (2018). “Erdoğan’dan Trump’ın Brunson teşekkürüne yanıt: Sayın başkan, Türk yargısı kararını bağımsız bir şekilde verdi.” https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45849057 (Erişim Tarihi: 22.11.2018).
Çamdereli, M. (2013). Medyanın dilsel etik sorumluluğu, Kocaeli Üniversitesi İletişim fakültesi Araştırma Dergisi, 9, 173-182. http://baskanlikreferandumu.siyasaliletisim.org/wpcontent/ uploads/2009/08/medyanindilseletiksorumlulugu.pdf
Çelik, H. & Ekşi, H. (2008). Söylem analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27, 99-117, https://dergipark.org.tr/en/pub/maruaebd/issue/365/2517
Çoban, S. (2011). Hegemonya aracı ve ideolojik aygıt olarak medya [Yayınlanmış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çoban, S. (2012). Gramsci, hegemonya ve kapitalizm. International Interdisciplinary Social Inquiry Conference. Bursa.
Çoban, S. (2013). İktidar medyası. Medya ve İktidar-Hegemonya, Statüko, Direniş. (Eds: E. Arslan, S. Arslan). Evrensel Basım.
Çetin, H. (2003). Siyasetin evrensel sorunu: İktidarın meşruiyeti-meşruiyetin iktidarı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58 (3), 61-88. https://acikerisim.cumhuriyet.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12418/1413
Dalgalıdere, S. (2011). Eleştirel ekonomi politiğe bakış. Dincle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 70-85. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/370667
Devran, Y. (2010). Haber-söylem-ideoloji. Başlık Yayın Grubu.
Erdoğan, İ. (2014). Medya teori ve araştırmaları. Erk Yayınları.
Gazetetirajlari.com (2018). “Gazete tirajları.” http://gazetetirajlari.com/HaftalikTirajlar.aspx (23.11.2018).
Güneş, C. D. (2013). Michel Faucault’da söylem ve iktidar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 21, 55-69.
Güngör, N. (2018). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Siyasal Kitapevi.
Haberler.com (2018). Ak Parti’den dikkat çeken rahip Brunson açıklaması Yargının bağımsız olduğunu gördüler. https://www.haberler.com/ak-parti-den-dikkat-ceken-rahip-brunson- 11327048-haberi/ (22.11.2018).
Haberturk.com (2018). “Son dakika… Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan rahip Brunson açıklaması.” https://www.haberturk.com/son-dakika-cumhurbaskani-erdogan-dan-rahip-brunsonaciklamasi- 2156707 (22.11.2018).
Hall, S. (1992). The West and the Rest: Discourse and power. Polity Press In Association With the Open University. Sage: 185-225.
Herman, E. & Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı-kitle medyasının ekonomi politiği.(Çev.Ender Abadoğlu). Bgst Yayınları.
Karaduman, S. (2017). Eleştirel söylem çözümlemesinin eleştirel haber araştırmalarına katkısı ve sunduğu perspektif. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, İstanbul, 4(2), 31-46. http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/2543#sthash.yyIzYm7s.dpbs
Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü) Bilim ve Sanat Yayınları.
Mora, N. (2008). Medya, toplum ve haber kaynağı olarak sembolik seçkinler. Uluslarası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-25. https://pdfs.semanticscholar.org/ee87/b88977bf41375dc9cddac0534464a1e8a38b.pdf
Portelli, H. (1982). Gramsci ve tarihsel blok. (Çev. Kenan Someer) Savaş Yayımları.
Purvis, T. ve Hunt, A. (2014). Söylem ideoloji, söylem ideoloji, söylem ideoloji…. (Çev. Simten Coşar) Moment Dergisi. 1. 9-36, 10.17572/mj2014.1.936. http://momentjournal.org/index.php/momentdergi/article/view/38
Russel, B. (1976). İktidar. (Çev. Mete Ergin), Cem Yayınevi.
Sabah.com.tr (2018). “Oyununuzu gördük meydan okuyoruz.” https://www.sabah.com.tr/gundem/2018/08/13/oyununuzu-gorduk-meydan-okuyoruz# (18.11.2018).
Solak, Ö. (2011). Küçük ağa romanının eleştirel söylem analizi. Akademik Bakış Dergisi. 26: 1-14. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868117.pdf
Sözeri, C. (2015). Türkiye’de medya-iktidar ilişkileri / sorunlar ve öneriler. İstanbul Toplum Siyaset ve Ekonomi Araştırmaları Enstitüsü. http://platform24.org/Content/Uploads/Editor/T%C3%BCrkiye%E2%80%99de%20Medya -%C4%B0ktidar%20%C4%B0li%C5%9Fkileri-BASKI.pdf
Şengül, T. (2015). “İktidar.” Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler (Eds. Atılgan, G. ve Aytekin, E. A.). Yazın Basın Yayın Matbaacılık, Stage 41-54.
Şimşek, S. (2009). Medya-siyaset-iktidar üçgeninde medya gerçeği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), 124-143, 10.18094/si.92184 http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/12528
Takvim.com.tr (2018). “Erdoğan’dan ABD’ye rahip Brunson mesajı: ‘Ver papazı al papazı’.” https://www.takvim.com.tr/video/haber-videolari/erdogandan-abdye-rahip-brunson-mesajiver- papazi-al-papazi (21.11.2018).
Torun, Ö. (2013). Disiplin toplumu ve haber söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce yapılmış planlanan yürüyüş engellemesine ilişkin haberlerin çözümlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 106-132.
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (2018). “Dil.” http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5be19108 db10b3.15584048 (6.11.2018).
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (2018). “Hegemonya.” http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5be6e390 92e893.16409908 (10.11.2018).
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (2018). “İktidar.” http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5beca86ee 249d5.40661789 (15.11.2018).
Van D. & Teun A. (1988). News as discorse. Lawrence Erlbaum Associates.
Yaman, Y. & Durgun, G. B. (2017). İdeoloji, dil ve sembol bağlamında medya ve siyaset. Akademik Hassasiyetler,4(7), 39-51. https://dergipark.org.tr/en/pub/akademikhassasiyetler/ issue/29493/298395
Yaylagül, L. (2017). Kitle iletişim kuramları egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Dipnot Yayınları.
Yıldız-Ekin, T. (2005). Spor basınında anlatım dili: manşet ve başlıklar. Eğitim Fakültesi Dergisi. 18(1): 93-106. https://acikerisim.uludag.edu.tr/handle/11452/11106