Kadın ve Yeni Medya: “ Haber Sitelerine Yönelik Toplumsal Cinsiyet İncelemesi”

Toplumsal cinsiyet, bireylerin biyolojik temel üzerinden kadın ve erkek olarak ayrıştırıldığı ve sosyal rollerin buna göre yapılandırıldığı bir anlayıştır. Bu anlayış ekseninde toplumun çeşitli grupları ve kurumları tarafından kadına ve erkeğe doğduğu andan itibaren ayrı ayrı roller, sorumluluklar, davranış kalıpları ve alışkanlıklar kazandırılır ve sürekli olarak pekiştirilir. Medya da toplumsal ve kültürel temelli olan cinsiyetçi yaklaşımın pekiştirilmesinde ya da tümüyle bu anlayışın terk edilmesinde en önemli işlevi gören yapılardan biridir. Özellikle kitle iletişim teknolojilerindeki gelişmeler medyanın bu konudaki gücünü ve işlevini daha da arttırmıştır. Bu sayede medya, toplumsal rollerin pekiştirilmesinde neredeyse en fazla yineleme sağlayan kurum haline gelmiştir. Medya bunu sunduğu çeşitli içeriklerdeki kadınlık ve erkeklik temsilleriyle gerçekleştirmekte ve içerikleri sürekli olarak tekrarlaması sayesinde de rollerin daha fazla pekiştirilmesini ve yerleşiklik kazanmasını sağlamaktadır. Bununla beraber medyanın toplum tarafından güvenilir kaynaklar olarak kabul edilmesi, birey ve toplum üzerindeki yönlendirme gücünü daha da arttırmaktadır. Bu etki gücü sebebiyle medyanın çeşitli içerikler üzerinden bireyleri nasıl tanımladığı ve kadınlık ile erkeklik temsillerini nasıl gerçekleştirdiği soruları önemlidir. Geleneksel medya üzerinden konuyla ilgili şimdiye kadar yapılmış olan çoğu çalışma, geleneksel medyanın eril bir dil içerdiğini ve özellikle kadını bu eril anlayışın gölgesinde bıraktığını ortaya koymuştur. Ancak geleneksel medyanın bu eğilimine karşın yeni medya, içerik oluşumu ve dağılımında sıradan bireyleri de sürece dahil etmesi sebebiyle cinsiyet eşitliğinin yerleştirilmesinde iyi bir alternatif olarak gösterilmiştir. Yeni medyanın gerçekten de iyi bir alternatif olup olmadığını ortaya koymak bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç ile örneklem olarak yeni medyada en çok ziyaret edilen haber siteleri arasından seçilen 5 haber sitesi belirlenmiş ve söz konusu haber sitelerinin vitrin sayfalarındaki haberler 7 gün boyunca içerik analizine tabi tutulmuştur. Haberler üzerinden inceleme yapılmasının temel sebebi ise haberlerin en ciddi içerikler olarak kabul edilerek, diğer medya içeriklerine göre daha fazla dikkate alındığının düşünülmesidir. Haberler kadın ya da erkeğe yönelik bir ayrım yapılmadan dil ve söylem, başlık, spot, metin ve fotoğraflar bağlamında incelenmiş, elde edilen veriler toplumsal cinsiyet ekseninde oluşturulmuş olan beş alt kategori bağlamında yorumlanmıştır. Çalışma sonunda elde edilen bulgulara göre; yeni medya haberciliğinde geleneksel medyadaki eril cinsiyetçi yaklaşım yinelenmekte ve kadın ile erkek açık bir biçimde ayrıştırılmaktadır. Yeni medyadaki haberlerde de geleneksel medyadaki gibi kadını cinsiyetçi bakış açısına göre yapılandıran ataerkil bir eğilim görülmüş ve haberlere genel olarak eril bir dilin hakim olduğu bulunmuştur. Bunun da ötesinde kadının haber sitelerinin ziyaret sayısını arttırmada bir tüketim aracı ve arzu nesnesi olarak yapılandırıldığına tanık olunmaktadır. Buna karşın incelenen haberlerde kadınların kahramanlık, kurtarıcılık, başarı ve bilim gibi konularla özdeşleştirildiğine rastlanmamıştır. Sonuç olarak; yeni medya haberlerinde kadının mağdur, korunmaya ihtiyacı olan kişi, magazin öznesi ve arzu nesnesi olarak temsil edildiği belirlenmiştir.

Women and New Media: “Gender Research in News Sites”

Gender is an understanding that individuals are separated as man and woman on a biological basis and that social roles are structured accordingly. Along the lines of this understanding, different roles, responsibilities, behavior patterns, and habits are brought in and constantly reinforced by various groups and institutions of the society. The media, as well, is one of the structures that play the most important role in reinforcing sexist approaches on a social or cultural basis or in abandoning this understanding completely. Developments especially in mass communication have increased the power and function of the media in this regard even more. In this way, the media has become the institution that provides nearly the most repetition in reinforcing social roles. The media realizes this with the representations of femininity and masculinity and, by continually repeating the contents, ensures the further reinforcement and establishment of the roles. Nevertheless, the acceptance of the media as reliable sources by the society yet increases its steering power on individuals and the society. Due to this power of influence, the questions of how the media identifies individuals over various contents and how it realizes the representations of femininity and masculinity are essential. Most studies on the subject that have been conducted through traditional media so far have exhibited that the traditional media contain a masculine language and overshadows the woman with this masculine understanding. However, in spite of this tendency of the traditional media, the new media has been suggested as a fine alternative in establishing gender equality due to the inclusion of individuals during the formation and distribution of contents. Determining whether the new media is indeed a fine alternative or not is the main purpose of this study. With this purpose, 5 news sites selected among the most visited news sites in the new media were determined, and the news on the showcase pages of the aforementioned news sites were subjected to the content analysis for 7 days. The main reason for researching through the news is that the news is accepted as the most serious contents and are thought to be considered more than other media contents. The news were analyzed in the context of language and discourse, title, spot, text, and photographs without distinguishing between men and women, and the data obtained were interpreted in the context of five subcategories formed on the basis of gender. According to the findings obtained at the end of the study, in the new-media journalism, the masculine sexist approach is repeated and man and woman are clearly segregated. In the news in the new media, as well as in the traditional media, a patriarchal tendency that forms women in accordance with the gendered perspective has been observed and it has been found that a masculine language dominates the news. What’s more, it is witnessed that women have been shaped to be a consumption tool and an object of desire in order to increase the times visited. However, in the news reviewed, it is not encountered that women are identified with subjects as heroism, liberation, success, and science. As a result, it has been been determined that women are represented as victims, persons in need of protection, subjects of tabloid magazine, and objects of desire.

___

  • Alexa. (2019, 20 Mart). Top Sites in Turkey. https://www.alexa.com/topsites/countries/TR
  • Akmeşe, Z. Deniz, K. (2015). Kadına Yönelik Cinsiyetçi Söylemin İnternet Haber Portallarında Yer Alma Biçimleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1): s. 311-326. ISSN: 1308-738X
  • Akveran, S. (2018), Ana Akım Medya Karşısında Alternatif Medya İhtiyacı ve Etik, Adnan Menderes Üniversitesi 4. Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergisi, 1 (1): s. 10-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-file/12245
  • Asker; A. (2015). Yeni Medya Geleneksel Medya İçin Özdenetim Alanı Olabilir mi?, Uluslararası Yeni Medya Yeni Yaklaşımlar Konferansı, 1. Baskı, Ankara: ÇOMÜ Matbaası, s. 603-612.
  • Bek, M. G. (2005). Yerel Politika ve Yerel Medya, Medya ve Toplum, Alankuş, S. (Ed.). Bianet IPS İletişim Vakfı Yayınları. http://bianet.org/system/uploads/1/files/attachments/000/001/519/original/medya_toplum.pdf?1447 151242
  • Belsey, A. Chadwick, R. (2011). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, Türkoğlu, N. (Çev.), Ayrıntı Yayınları.
  • Bingöl, O. (2014). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Arastırmalar Dergı̇si, 16 (Özel Sayı I): s.108-114. https://doi.org/10.18493/kmusekad.36760
  • Bourdieu, P. (2018). Yılmaz, B.(Çev.), Eril Tahakküm, Bağlam Yayıncılık.
  • Han, X. (2018). Women’s Empowerment in Digital Media: A Communication Paradigm, In book: Handbook of Communication for Development and Social Change, Publisher: Springer, doi: 10.1007/978-981-10-7035-8_79-1 s. 1-16.
  • İmançer, D. (2006). Toplumsal Cinsiyet Oluşumuna İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar, İmançer, D. (Ed.). Medya ve Kadın. Ebabil Yayınları, s. 1-22.
  • İnal, A. (1996). Haberi Okumak, Temuçin Yayınları.
  • Kurşun, Ahmet K. (2017). Sosyal Medya ve Gazetecilik, Gezgin, S. Iralı, A.E (Eds). Yeni Medya Analizleri, Eğitim Yayınevi, s. 77-97.
  • Sakallı, N. (2016). Sosyal Etkiler Kim Kimi Nasıl Etkiler, İmge Kitapevi.
  • Sarı, G .(2019). Overview.of.Gender.With.Examples.From.Turkish.Media, Sarı, G. (Ed.). Gender and Diversity Representation in Mass Media, USA: IGI Global Dıssemnator Of Knowledge.
  • Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, Dipnot Yayınları.
  • Sine, R. (2017). Alternatif Medya ve Haber, Literatürk Akademia.
  • Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın Ve Eğitim, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Sayı: (33): s. 93-112. https://doi.org/10.21560/spcd.03093
  • Tanrıöver, H. (2007). Medyada Kadınların Temsil Biçimleri ve Kadın Hakları İhlalleri, Alankuş, S. (ed.). Kadın Odaklı Habercilik, Bia IPS İletişim Vakfı Yayınları, s. 149-166.
  • Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet Ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Dergipark Sosyoloji Konferansları, 0/35: s. 29-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusoskon/issue/9517
  • Popa, D. Gavriliu, D. (2014). Gender Representations and Digital Media. The 6th International Conference Edu World 2014 “Education Facing Contemporary World Issues Procedia - Social and Behavioral Sciences, 180 (2015): s. 1199 – 1206. doi: 10.1016/j.sbspro.2015.02.244
  • Plannedparenthood. (2019, 5 Mayıs). What are gender roles and stereotypes?, https://www.plannedparenthood.org/learn/sexual-orientation-gender/gender-genderidentity/ what-are-gender-roles-and-stereotypes
  • Webb, Lynee M. Temple, N. (2015). Social Media and Gender Issues. IGI Global Dıssemnator Of Knowledge. s. 638-669.
  • Wood, J. T. (1994). Gendered Media: The Influence of Media on Views of Gender. From Gendered Lives: Communication, Gender, and Culture by Julie permission of Wadsworth Publishing, a division of Thomson Learning, Chapter 9. s. 231-244. https://www.nyu.edu/classes/jackson/causes.of.gender.inequality/Readings/Wood%20- %20Gendered%20Media%20-%2094.pdf
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem