BAKSI MÜZESİ

Baksı Müzesi, Türkiye'nin Bayburt iline bağlı Bayraktar (Baksı) köyünde bulunmakta olup, kent merkezinden uzaklığı 45 km dır. Çoruh vadisinde, yüksekçe tepe üzerine kurulmuş olan Baksı köyünün adı, Kırgız Türkçesinde "Şaman" anlamına geldiği kabul edilmektedir. Baksı müzesinin kuruluş çalışmaları 1980 li yıllarda başlatılmış olup, köy sakinlerinden Prof. Dr. Hüsamettin Koçan'ın öncülüğünde 2005 de Baksı Kültür Sanat Vakfının kurulması ile belirli bir aşamaya gelmiş ve 2010 yılında müze açılabilmiştir. Bugünkü durumuna ise 2012 yılında kavuşmuş, ülkemizin özel müzelerimizden biridir. 40 dönüm arazi üzerinde ve yaklaşık 4.000 m 2 lik kapalı alana sahip olan Baksı Müzesi, sürekli ve geçici sergi salonları, konferans salonu, kütüphane (ana bina) ile çevresindeki çağdaş ve yerel sanat atölyeleri, mutfak, konukevi, depo müze sergi salonlarıyla gibi çok yönlü işleve sahip olduğu görülmektedir. Baksı Müzesi, Etnografik bir müze olmanın yanında modern olup, aynı zamanda gelenekselliğe önem gösterilmiş bir müzedir. Kırsal bir kesimde yapılan ve Türkiye’deki ilk örneği olan bir müzedir. Bu haliyle Baksı Müzesi, kültürel değerlerin, tarihi geçmiş ve birikimlerin, ülke kültür kaynaklarının, sanatsal değerlerinin, maddi ve manevi oluşumların ifade edilmeye çalışıldığı, ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımının yapıldığı yer haline gelmiştir. Büyük oranda toplumsal işlevin ivme kazandığı kültür mekanizması durumundaki bu yeni müze, ülke toprakları içerisinde kırsal kesimlerde yeni etnografya müzelerinin açılmasına da örnek teşkil etmektedir. Baksı Müzesi; gerek mimari yapısı, gerekse bulunduğu köy yerleşmesi açısından, Türkiye'deki müzecilik anlayışına farklı bir bakış açısı getirmesi yönüyle öncüdür. Müze burada tanıtılırken vurgulanması gerekli hususlardan biri de, bir vatanseverin; doğduğu topraklara, İstanbul'da elde ettiği kazanımlarını, somut ve sanatsal gerçekliğiyle dönüştürme ülküsünün, görsel malzemeler eşliğinde, yerli-yabancı bilim çevrelerine duyurulmasıdır. Gerçi, Baksı Müzesi 2014 Avrupa Konseyi Müze Ödülü'nü aldı ama yine de tanıtılmaya ihtiyacı var kanaatindeyim.

MUSEUM OF BAKSI

Baksı Museum, located in the village of Bayburt, Turkey, called Bayraktar, is 45 km away from the city center. The name of the Baksı village, built on a high hill, is accepted “Shaman” in Kyrgyz Turkic as meaning. The establishment of the Baksi Museum was started in 1980s and it became to a certain stage under the leadership of a village settler, Prof. Dr. Hüsamettin Koçan, with the foundation of Baksı Culture and Arts Foundation in 2005 and the museum was opened in 2010. It reached its present condition in 2012 and it is one of our country's private museums now. Baksı Museum, which has 40.000 square meters of confined space of approximately 4.000 m2, seems that, with permanent and temporary exhibition halls, conference hall, library (main building) and contemporary and local art workshops around it, kitchen, guest house, warehouse, museum exhibition halls, it has a multi-faceted function. Baksı Museum is a modern museum besides being an ethnographic museum and at the same time it is a traditionally important museum. It is the first example of a museum built in a rural area in Turkey. In this way Baksı Museum has become a place where national cultural values, historical backgrounds and accumulations, cultural resources of the country, artistic values, material and spiritual formations are tried to be expressed, promoted nationally and internationally. This new museum, in the case of a culture mechanism where social function is gaining momentum, is also an example of the opening of new ethnographic museums in rural areas within the country's territory. Baksı Museum, in terms of both architectural structure and village settlement, is the pioneer in bringing a different perspective in the way of understanding of museology. While introducing the museum here, one of the necessary points to be emphasized here is to announcing of, in the presence of visual materials, the land where he was born and the achievements he gained in Istanbul, transforming with concrete and artistic reality to domestic and foreign science circles by a patriot. Although Baksı Museum received the 2014 Council of Europe Museum Prize, I still think it needs to be introduced.

PDF

___

Aktaş, G. (2008). Türkiye Turizm Coğrafyası, Ankara: Detay Yayıncılık.
Arslan, C. , Çöteli, M. G.(2015). Anadolu - Türk Şehri Tarihinde Bayburt Kenti ve Anıtsal (Kamusal) Yapı Mirası, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:6,Türkiye, s.187,188.
Büyüm, N.(1992). "Bayburt” Maddesi, A.G.K. A.,Cilt: 3, İstanbul.
Çakan, İ. (2005). Karadeniz Bölgesi, Samsun: Özkan Matbaacılık.
Gerçek, F. (1999). Türk Müzeciliği, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Güngördü, E. (2006). Türkiye Coğrafyası, Ankara: Gazi Kitabevi.
Göde K. (1994). Eretnalılar Hâkimiyetinde Bayburt, Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu, Ankara, s. 351-352.
Göğebakan, Y. (2014). Hüsamettin Koçan’ın Çalışmalarındaki Kültür Varlığı ve Kültür Mirasına Ait Unsurlar, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı: 4, s.51-52.
Hacıhasanzade, F. (2007). Her Yönüyle Her Köyüyle Bayburt, İstanbul: Net Yayınları.
Keleş, V. (2015). Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği, Atatürk Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 19 Sayı: 2, s.5-6.
Karabıyık, A. (2007). Çağdaş Sanat Müzeciliği Kapsamında Türkiye’deki Müzecilik Hareketlerine Bir Bakış, Atatürk Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Koçan, H. (2010). Bayburt Sanata Daha Yakın, Bayburt Vakfı, Sayı:7, İstanbul, s.9-10.
Miroğlu, İ. (1975). X VI. Yüzyılda Bayburt Sancağı, İstanbul: Bayburt Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları.
Miroğlu, İ. (1992). "Bayburt” Maddesi, T.D.V.İ.A.,Cilt:.5, İstanbul, s.225-226.
Önder, M. (1995). Türkiye Müzeleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Özey, R. (1994). Bayburt ve Çevresinin Coğrafi Özelliklerine Genel Bir Bakış, TürkTarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu, Ankara: , s. 437-438.
Pehlivan, M. (1994). Başlangıçtan Urartu’nun Yıkılışına Kadar Bayburt ve Yöresi, TürkTarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu, Ankara, s. 327-328.
Soğancılar, E.(2015). Osmanlı Müzeciliği, İstanbul: İletişimYayınları.
Turan, O. (1973). Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbu: Ötüken Neşriyat.
Uçar H. (1998). Bayburt ve Bayburt Evlerinin Mimarlık Tarihindeki Yeri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Ünlü H. (2006). İl İl Türkiye, Ankara.
Yüksel, T. (2006).“Bayburt” mad., A’dan Z’G.K.A.,Cilt:1, İstanbul, s.237-238.
Yıldız, D. (2010). Kültür ve Turizm Bakanlığına Bağlı Müzeler İle Özel Müzelerin Çağdaş Pazarlama Faaliyetleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kütüphane Başkanlığı, Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara.
Zeytinoğlu, E. (2012). Baksı, Bir Boşluğa İşaret Bırakmak, Mesafe ve Temas, Bayburt: Baskı Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.