ÇEKİÇ ALİ’NİN BOZLAK AÇIŞLARININ MÜZİKAL ANALİZİ *

Anadolu, yüzyıllardır farklı medeniyetlerin kültürel mirasının çeşitlendiği, bu süreçte, içerisinde zengin bir folklor ve müzikal yapının oluşumuna ev sahipliği yapan bir coğrafyadır. Bu folklorik yapı içerisinde Yörük Türkmen-Abdal geleneğinin yaşatıldığı bölgeler kültürel açıdan önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu bölgelerin en karakteristik olanlarının birisi şüphesiz Kırşehir, Kırıkkale gibi abdal kültürlerini içerisinde barındıran Orta Anadolu bölgesidir. Çekiç Ali, Kırşehir yöresindeki bozlakların icrasını, gerek müzikal yapı gerekse sosyo- kültürel açıdan ifade etmiş yörenin önemli temsilcilerindendir. Yapılan literatür çalışmasında, Bozlak kültürü içerisinde yer alan ve önemli bir bölümünü temsil eden Çekiç Ali’nin icra ettiği uzun havalara yönelik, İşlenen konular, ezgisel içerik, icra üslubu bakımından yeterli sayıda araştırma olmadığı görülmüştür. Bu problemler dikkate alındığında araştırmada; Çekiç Ali’nin bozlak açışlarının müzikal analizini yapmak, bu çerçevede ve yörede bu yönde yapılan icralardaki müzikal derinliği ortaya çıkarmak ve Türk Halk Müziği icrasına yönelik literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu araştırmada, öncelikle literatür taraması yapılarak Çekiç Alinin havalandırdığı ve icrasının kendisi tarafından yapıldığı 13 adet ses kaydına ulaşılmış, bunların içerisinden analiz için elverişli olan 9 tanesi seçilmiştir. Elde edilen kayıtlar bilgisayar ortamında yavaşlatılarak dinlenmiş ve icrasını kendisinin yaptığı 9 adet uzun havanın ilk ve ara açış bölümleri notaya alınmıştır. Notaya alınan bu uzun havaların bölümlerinin, dizi, seyir, yapılan süsleme teknikleri, perde hareketleri yönünden içerik analizleri yapılmıştır. Elde edilen veriler ve yapılan analizler sonucunda Çekiç Ali’nin bozlak açışlarının bağlama icrasında kullanılanımı için öneriler oluşturulmuştur.

MUSICAL ANALYSIS OF ÇEKİÇ ALİ’S BOZLAK IMPROVISATIONS

Anatolia is a place in which diffirent cultural heritages have been varied for centuriesand in this process, It has hosted to forming of a rich folklore and musical structure. In this process, folkloric structure and regions in which Yörük-Türkmen-Abdal tradition is sustained have an important place in terms of culture. No doubt, one of these regions which is the most characteristic is Middle Anatolia including Abdal ballads belongto Kırşehir and Kırıkkale. Çekiç Ali is an important delegate and he has performed Kırşehir ballads – “bozlak”- in terms of both musical structure and socio-culture. In the literature study, it is seen that there is not enough researches on the subject matter, the melodic content, the performance style, directed towards the“uzun hava” performed by Çekiç Ali, who represents a significant part of Bozlak culture. When considering these problems in the research; It is aimed tomake a musical analysis of the bozlak improvisations of the Çekiç Ali, toreveal the musical depth in thisarea and in this scope and to contribute to the literature for the execution of Turkish Folk Music. In this study, first the literature review was made and then was reached to 13 sound recordings performed by Çekiç Ali. 9 sound recording sufficent to analyzing were chosen. Obtained records were rested on thecomputers lowed downand the firstand secondary improvisations parts of 9 “uzun hava” he made himself were taken to the notes. For these unmetered folk songs’ chapters, content analysis was made in terms of scale, adornment techniques, pitch movements and then in thedirection of obtained datum, suggestions were generated forusing these unmetered folk songs (bozlak)improvisation sof Çekiç Ali in bağlama performances.

___

  • Atalay, B.(1985), Divan-ı Lügat-it Türk III., Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Kaptan, S. (1998), Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Ankara: Bilim Yayınevi.
  • Karasar, N. (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemi, (20. Basım), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Özbek, M. (1998), Türk Halk Müziği El Kitabı Terimler Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
  • Öztürk, Ş. ve diğ.( 2010), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
  • Parlak; E. (1990), Bozlaklar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi
  • Tokel, B.B.(1999), Neşet Ertaş Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 7. Baskı, Tıpkı Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.