AVRUPA’DA GELİŞEN MODERNLİK VE MODERNLEŞME ANLAYIŞLARI VE BU ANLAYIŞLARIN TÜRKİYE’YE YANSIMALARINA TARİHÎ SOSYOLOJİK AÇIDAN BİR BAKIŞ

Modernleşme, özünde bir toplumsal kültür değişmesi süreci ve sorunudur. Modernleşme süreci ve bu süreçte karşılaşılan sorunların tespiti ve çözümü, büyük oranda modernleşme olgusunun nasıl anlaşıldığına ve bu olguya bağlı kavramların nasıl tanımlandığına göre çeşitlilik arz etmektedir. Her dönemin tarihî koşullarından etkilenen 'Modernlik' ve 'Modernleşme'ye yönelik çeşitli yaklaşımlar, konuyla ilgili farklı toplum kuramlarının oluşmasına neden olmuştur. Sonuçta modernleşme sürecinin etkileriyle, düşünce hayatımızı da şekillendiren birbirinden farklı modernlik algılamaları ortaya çıkmıştır. Ayrıca, modernleşme sürecinin çözümlenmesine yönelik ortaya atılan bu kuram ve yaklaşımlar, büyük oranda ortaya çıktığı dönemin siyasî ve sosyal şartlarından beslenen hâkim ideolojilerin etkisi altında, zihinsel bir işleyişle geliştirilmiştir. Bu nedenle çalışmamızın amacı, birbirine karıştırılan modernleşme, modernite ve modernizm gibi kavramların anlamını doğru şekilde tespit etmek ve bunlarla ilgili farklı fikir ve okumalara dayanan çeşitli modernlik anlayışlarını tartışmaktır. Avrupa da ortaya atılan modernleşme kuram ve yaklaşımlarının Türkiye de ki zihinsel yansımalarını ancak bu şekilde nesnel olarak anlayıp açıklayabiliriz. Böylece yaşanan tarihten elde edeceğimiz doğru bilgilerle, ortaya atılan bu yaklaşımların karşılaştırması yapılarak, geçerlilikleri bilimsel anlamda tespit edilebilecektir. Bu araştırmada bize yol gösteren temel ölçütler, 'Bilimsel Tarih Perspektifi' ve 'Sosyoloji Bilimi'dir. Avrupa Birliği'nin kendi kimliğini yeniden inşa etme sürecinde, kültürlerarası etkileşimi ve karşılıklı anlayışı esas alan günümüz tarihçiliğinin, bilimsel bir perspektifle geçmişi değerlendirerek, sağlam bir geleceğe zemin hazırlayacağı muhakkaktır. Modernleşme ve modernite yaklaşımlarıyla ilgili kavram kargaşasını bir nebze olsun azaltmak ve türlü bakış açılarından yola çıkarak daha genel geçer yaklaşımlara kapı aralamak, ancak bu bilimsel bakış açısıyla mümkün olabilecektir

MODERNITY AND MODERNIZATION UNDERSTANDINGS EMERGING IN EUROPE AND A SOCIOLOGICAL, HISTORICAL OVERVIEW TO THE REFLECTIONS OF THESE UNDERSTANDINGS ON TURKEY

Modernization fundamentally is a process and a matter of common cultural change. The process of modernization and the identification and resolution of problems encountered in this process is varied largely due to the understanding of the modernization phenomenon and how the concepts of this phenomenon are defined. Various approaches on ‘Modernity’ and ‘Modernization’, which are affected by historical conditions in all eras, has led to different social doctrines occur. Ultimately several modernity perceptions has occurred which affect our life of thinking by the impacts of the modernization process. Furthermore the approaches and the doctrines, which are proposed for the analysis of the modernization process, are mostly developed under the influence of the prevailing ideologies, which are nourished by the political and social conditions of the era they occurred. Thus the purpose of our study to determine the meanings of terms, which are confused to each other, like modernization, modernity and modernism and related to these terms, based on different ideas and readings to argue a variety of understandings of modernity. Only this way we can understand and explain objectively the mental reflections of modernization theories and approaches that have been raised in Europe on Turkey. Thus the validity of these approaches can be determined scientifically by comparing them to the correct information that we would gain through the existent history. In this study, the main criteria guide us are ‘Perspective of Scientific History’ and ‘Science of Sociology’. In the process of reconstruction of The European Union's own identity it is indisputable that today’s historiography, which grounds on crosscultural interaction and mutual understanding, would set ground for a solid future by assessing the past with a scientific perspective. It would only be possible by this scientific perspective to reduce the contradiction in terms about Modernization and Modernity approaches to some extent and to open a door for more common approaches based upon various perspectives

PDF

___

ARI, Kemal, “Tarih Yazımında Ġdeolojiler, Mitler, ve Önyargılar”, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu -Bildiriler- (Ankara, 18-20 Mart 2010), ( Ed. Mehmet Öz),T.T.K., Ank. 2011, s. 849-863
BAYKARA, Tuncer, “Medeniyet Kavramı ve Türk Toplumuna GiriĢi”, Tarih İncelemeleri Dergisi V, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., Ġzmir 1990, s.1-14
COġKUN, Ġsmail, “ModernleĢme Kuramı Üzerine”, (1989), Sosyoloji Dergisi, Sayı 1, s. 289-295 DEMiR, ġeyhmus, Mutlu SESLĠ, Veysel YILMAZ, “Türk ModernleĢmesi: EleĢtirel Bir BakıĢ”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi- 2, 2008, s. 77-90
ESKĠCUMALI, Ahmet, “Eğitim ve Toplumsal DeğiĢme: Türkiye‟nin DeğiĢim Sürecinde Eğitimin Rolü, 1923-1946”, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, Cilt 19(2) 2003, s.15-29
HABERMAS, Jürgen, “Modernlik: „TamamlanmamıĢ Bir Proje‟, Dipnot, Nisan-Mayıs-Haziran, Sayı 1(2010), s. 29-42
GARAġOVA, Sevil, “XX. Yüzyıl Azerbaycan Fikir Tarihinde Ali Bey Hüseyinzâde‟nin Yeri”, http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s16/garasova.pdf, s.297-314 (Son eriĢim: 16.07.2013, sa.12:30)
ĠNALCIK, Halil, “Atatürk ve Türkiye nin ModernleĢmesi”, Belleten, c.LII /63, s. 985-992
KALE, Nesrin, “Modernizm‟den Postmodernist Söylemlere Doğru”, Doğu Batı, Yıl: 5/Sayı: 19,(2002), s. 29-49
KOÇ, Nurgün, “‟Kültür‟ ve „Medeniyet‟ Kavramları Etrafındaki TartıĢmalar”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 7, Sayı 13 (Bahar 2011) s.104-122
THERBORN, Göran, “Modernlik Yoluyla Modernliğe Giden Yollar”, Postmodernizm ve Ġslâm, KüreselleĢme ve Oryantalizm, Der. A. Topçuoğlu, Y. Aktay, Vadi yay., 2. bas., Ank., Eylül 1999, s. 58-81
TURNER, B.S, “Oryantalizm, Postmodernizm ve Din”, Postmodernizm ve Ġslâm, KüreselleĢme ve Oryantalizm, Der. A. Topçuoğlu, Y. Aktay, Vadi yay., 2. bas., Ank., Eylül 1999, s. 44-56
TÜRKÖNE, Mümtaz‟er, “Osmanlılar da Islahat ve Teceddüt”, Osmanlı Ansiklopedisi:Tarih, Medeniyet, Kültür, c. 6, Ġz yay. Ġst. 1996, s. 7-145
YILMAZ, Salih, “21. Yüzyılda Avrupa Birliği‟nde Yeni Tarih AnlayıĢı ve Türkiye‟ye Yansımaları”, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu -Bildiriler- (Ankara, 18-20 Mart 2010), Ed. Mehmet Öz, T.T.K., Ank. 2011, s. 877-892
YÜCEDAĞ, Ġbrahim, “Nilüfer Göle'de Batı-DıĢı Modernliği Anlamak” e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi -www.e-sarkiyat.com- ISSN: 1308-9633 Sayı: III Nisan 2010, s. 69- 80