ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜ DOLAYISIYLA ELAZIĞ'DA YAPILANMATEM TÖRENİ

Milletin istiklalini, vatanın bağımsızlığını gerçekleştirerek Türk Milleti'nin kalbinde büyük bir yer edinen, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938 tarihinde ebediyete intikal etmiştir. Türkiye'nin kurtarıcısı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurucu liderinin ölümü, halkın nazarında büyük bir üzüntü yaratmıştır. Atatürk'ün ölümü yurtta ve dünyada büyük yankı uyandırmış ve Ankara'da 21 Kasım 1938 tarihinde bir cenaze merasimi yapılmasına karar verilmiştir. Hükümet bu cenaze merasiminin yanında şehir, kasaba, nahiye ve köylere kadar tüm yerleşim birimlerinde matem törenleri yapılmasına karar vermiştir. Bu törenler İçişleri Bakanlığı'nın talimatı üzerine belli bir program çerçevesinde düzenlenmiş ve büyük bir titizlikle uygulanmıştır. Daha sonra şehir, kasaba, nahiye ve köylerde yapılmış olan matem törenleri hakkındaki bilgiler İçişleri Bakanlığı'na bir rapor halinde sunulmuştur. Tüm Türkiye'de yapılan bu matem törenleriyle millet, devletin koordinesiyle liderine son görevini yerine getirmiştir. Bu matem törenlerinde halk liderini kaybetmenin üzüntüsünü yaşarken, metanet ve büyük bir kararlılık içerisinde Atatürk'ün miras bıraktığı cumhuriyet rejiminin daha güçlü bir şekilde yoluna devam edeceği mesajını da vermeğe çalışmıştır. Matem törenlerinde bu duygu ve düşünceler yoğun olarak vurgulanmıştır. Bu çalışmada Atatürk'ün 10 Kasım 1938 tarihinde ebediyete intikalinin Elazığ kamuoyuna yansıması ve 21 Kasım 1938 tarihinde Elazığ'da yapılmış olan matem töreni, arşiv belgeleri, dönemin Elazığ basını ve tetkik eserlerden faydalanarak incelenmiştir. Yine Elazığ Valiliği tarafından İçişleri Bakanlığı'na gönderilen fotoğraflar bu çalışma içerisinde yerini almıştır

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

Mustafa Kemal Atatürk who gained a special place in the Turkish people mind by carrying out the liberty and independence of the nation and was the founder and the first president of the Republic of Turkey died in 10 November 1938. This painful event caused a great sadness for the Turkish people. Atatürk’s death crated reactions in the country and the whole world and a funeral ceremony was decided to be done in 21 November 1938 in Ankara. Beside this funeral ceremony, in all of the cities, provinces and villages a funeral ceremony was decided to be done by the government. These ceremonies was arranged by the order of Ministry for Internal Affairs and carried out with a great attention. Afterwards the information about the funeral ceremonies that were carried out in the cities, provinces and the villages were reported to the Ministry for Internal affairs. With all of these funeral ceremonies that were arranged by the government, the people carried out their last duty to their leader. While the people were living their sadness, they also tried to give the message that the republic regime that was a heritage from Atatürk, would stand on more powerfully than ever. In the mourning ceremonies these ideas and senses were emphasized. In this study the reflection of Atatürk’s death in 10 November 1938 to the Elazig press and the mourning ceremony that was carried out in 21 November 1938 in Elazig were examined by using archive records, the Elazığ Press of the mentioned period and the investigations. The photographs that were sent to the Ministry for Internal Affairs by the Elazig governorship were included in this study as well

PDF

___

AKGÜNDÜZ, Ahmet. (1993), İslâm’da İnsan Hakları Beyannâmesi, Timaş Yayınları, İstanbul. _______________(1988), Şer’iye Sicilleri Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, C.I, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
Altunel, İbrahim. (2000), “Gaziantep ve Yöresi Halk Kültüründe Mahallî Fıkra Tipleri ve Bu Tiplere Bağlı Fıkra Örnekleri”, Osmanlı Döneminde Gaziantep Sempozyumu (22 Ekim 1999),Gaziantep, s. 337-340.
AKTAN, Ali. (1998), “Kayseri Kadı Sicillerindeki Tereke Kayıtları Üzerinde Bâzı Değerlendirmeler (1738-1749)”, II. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (16-17Nisan 1998), Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları no:3, Kayseri, s. 47- 68.
__________ (2000), “Osmanlı Belgelerine Göre Kayseri’deki Gayrimüslim Tebaanın Durumu”, III. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (06-07 Nisan 2000),Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları no:4, Kayseri, s. 7-34.
__________ (1995), Osmanlı Paleografyası ve Siyasî Yazışmalar, Osmanlılar İlim ve Arifan Vakfı Yayınları, İstanbul.
__________ (1997), “XVII. Yüzyıl Kayseri Kadı Sicillerinde Bulunan Köle ve Cariyelerle İlgili Bâzı Belgeler Üzerinde Bir Değerlendirme”, I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996), Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları no:1, Kayseri, s. 13-21.
ALTINÖZ, İsmail. (1999), “Dulkadir Eyaleti’nin Kuruluşunda Antep Şehri (XVI. Yüzyıl)”, Cumhuriyet’in 75. Yılına Armağan Gaziantep, Gaziantep Üniversitesi Vakfı Kültür Yayınları, Gaziantep, s. 95-121.
ARMAĞAN, Servet. (2001), İslâm Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler, (4.baskı), Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ASLAN, Nasi. (1999), İslâm Yargılama Hukukunda “Şühûdü’l-hâl” Jüri Osmanlı Devri Uygulaması, Beyan Yayınları, İstanbul.
CİN, Halil; AKGÜNDÜZ, Ahmet. (1995), Türk Hukuk Tarihi, Cilt 1, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
CİN, Halil. (1988), İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, (2. Baskı), Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
ÇAY, Abdülhaluk M.; KALAFAT, Yaşar. (1990), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Kuvay-ı Millîye Hareketleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
ÇELİK, Kürşat. (2009), “565 Numaralı Karahisar-ı Sahib Şer’iye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi 1839-1840 ( H. 1255-1256)”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hamza Zülfikar Armağanı), Volume 4/3, Spring 2009, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.694, p. 550-582.
ÇEKER, Orhan. (2006), İslâm Hukukunda Akidler, A.H.İ.Yayıncılık, İstanbul.
DALGIN, Nihat. (2001), İslâm Hukukunda Boşama Yetkisi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
DEVELLİOĞLU, Ferit. (2005). Osmanlıca Türkçe Lügat, (22. Baskı), Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
ERGEÇ, Rifat. (2000), “Antep Kalesi ve Hamamı”, Osmanlı Döneminde Gaziantep Sempozyumu (22 Ekim 1999), Gaziantep, s. 269-278.
( 2002), Gaziantep İl Yıllığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
GÜZELHAN, Mustafa. (1959), Ayıntap Tarihinden Notlar, Gaziantep Kültür Derneği Yayınları, Gaziantep.
HALAÇ, Hicran Hanım. (2012), “1714-1715 Yılları Arasında Konya’daki Mahallelerin Konut Yayılımlarının 45 Numaralı Şeriye Sicil Defterindeki Menzil Satış Belgeleri Işığında Çözümlemesi”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Mehmet Aydın Armağanı), Volume 7/4-II, Aralık 2012, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4191, p. 1979-1991.
KARAMAN, Hayreddin. (1986), Mukayeseli İslâm Hukuku I, 1.Cilt, (3. Baskı), Nesil Yayınları, İstanbul.
________________ (1990), Ana Hatlarıyla İslâm Hukuku 2 Hususi Hukuk, (3. Baskı), Ensar Neşriyat, İstanbul.
KOŞUM, Adnan. (2004), İslâm Hukuk Doktrininde Yargı Hataları Önleyici Tedbirler ve Hatalardan Doğan Sorumluluk, (1. Baskı), Fakülte Kitabevi Yayınları, Isparta.
KAZICI, Ziya. (1985), İslâmî ve Sosyal Açıdan Vakıflar, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
ÖZCAN, Ruhi. (1996), İslâm Hukukunda Hısımlık Nafakası, Çağlayan Yayınları, İzmir.
ÖZDEĞER, Hüseyin. (1996), “Gaziantep”, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. XIII., Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, s. 466-475.
ÖZLÜ, Zeynel. (1999), Gaziantep’in 120 No’lu Şer’iye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirme, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, s. 1- 464.
ÖZTÜRK, Ayhan. (1994), Millî Mücadele’de Gaziantep, Geçit Yayınları, Kayseri.
ÖZTÜRK, Said. (1995), Askerî Kassama Ait On Yedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri (SosyoEkonomik Tahlil),Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
SAK, İzzet. (2003), 19 Numaralı Gaziantep Şer’iye Sicili’ne Göre Mülk Satışları (1647-1648), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, s. 1-245.
ŞEN, Mehmet Emin; SALTEKİN, Faruk. (2012), “Osmanlı Toplumunda Kadınların Mahkeme Önündeki Hukuk Mücadelesi: 235 No’lu Şeydişehir Şer’iye Sicil Defterine Göre”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Mehmet Aydın Armağanı), Volume 7/4, Fall 2012, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3932, p. 2793-2807.
ŞIVGIN, Hale. (1997), 19. Yüzyılda Gaziantep, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Ankara.
TOK, Özen. (2008), “Osmanlı Dönemi Hekim-Hasta İlişkileri (Kadı Sicillerine Göre XVII. ve XVIII. YüzyıllardaKayseri Örneği)”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Fahrettin Kırzıoğlu Armağanı), Volume 3/4, Summer 2008, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.391, p. 788-805.
YALÇIN, Semih, TURAN, Mustafa, EKİNCİKLİ, Mustafa ve Diğerleri (2003), Türk İnkılap Tarihi ve Atatürk İlkeleri, Siyasal Kitabevi, Ankara.
YÜCETÜRK, Zemzem. (2009), 98/3 Numaralı Gaziantep Şer’iye Sicili (H.1155/M.1742–1743) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, s. 1-251.(1994), Merkez İlçe ve Bağlı Köylerin Asgari m2 Birim Değer Cetveli, Gaziantep-Şahinbey Belediye Başkanlığı.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Gaziantep_Kalesi