ANTI-SOVIETISM IN TURKISH LEFT: CONCEPT OF SOCIAL IMPERIALISM, THREE WORLD THEORY AND PROLETERIAN REVOLUTIONIST ENLIGHTEMENT (PDA) MOVEMENT

The tension between the USSR and China in 1960s has been known as the 'Moscow-Beijing Split' in the political history. The CPC's (The Communist Party of China) critiques against the CPSU (the Communist Party of Soviet Union) have reached the highest point by claiming that the USSR is a 'social-imperialist' country. The answer that is produced as a solution to the problem of defining the USSR as an imperialist state is the 'three world theory'. China has defined a new mission for herself by the 'three world theory'. China has wanted to lead a front consisted of the 'third world countries' against the USA's and USSR's imperialism. This tension has influenced Turkey as well as many other countries. In the post 12th of March 1971 coup d'état period, while the Turkish left was reorganizing itself, the PDA movement (The Proletarian Revolutionist Enlightenment) which originated from the MDD (the National Democratic Revolution) has had to become a party to this tension. The PDA, which has transferred the CPC's theory of 'social-imperialism' and 'three world theory' to Turkey, has reduced the struggle for socialism to the struggle against the USSR since the second half of 1970s. Amongst the various USSR critiques of the Turkish left, the one that the PDA circle holds has taken a peculiar place by declaring the USSR as 'the basic conflict' and through its attitude that reduces the struggle for socialism to the struggle against the USSR.

TÜRKİYE SOLUNDA ANTİ-SOVYETİZM: SOSYAL EMPERYALİZM KAVRAMI, ÜÇ DÜNYA TEORİSİ VE PROLETER DEVRİMCİ AYDINLIK HAREKETİ (PDA)

1960’lı yıllarda SSCB ile Çin arasında başlayan gerilim siyasi tarihe “Moskova-Pekin Çatışması” olarak geçmiştir. Çin Komünist Partisi (ÇKP)’nin Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP)’ne yönelik olarak başlattığı eleştiriler SSCB’nin “Sosyal-emperyalist” bir devlet olduğu iddiasıyla zirve noktasına taşınmıştır. SSCB’nin de emperyalist bir devlet olduğu iddiasına karşı üretilen çözüm ise “Üç Dünya Teorisi” olarak formüle edilmiştir. Çin, “Üç Dünya Teorisi” ile kendisine yeni bir misyon belirlemiştir. Çin, ABD ve SSCB emperyalizmine karşı “Üçüncü Dünya” ülkeleriyle kurulacak bir cepheye önderlik etmek istemektedir. Çin’in ABD ile ilişkilerini geliştirdiği bu dönemde ortaya çıkan “Üç Dünya Teorisi”, ABD’den daha çok SSCB’yi hedef alan bir teori haline gelmiştir. Bu gerilim pek çok diğer ülke gibi Türkiye’yi de etkisi altında almıştır. 12 Mart darbesinden sonra Türkiye solunun yeniden örgütlendiği dönemde MDD kökenli bir yapı olan PDA hareketi bu gerilimde bir taraf durumuna gelmiştir. ÇKP’nin “Sosyal-emperyalizm” ve “Üç Dünya Teorisi” kavramlarını Türkiye’ye taşıyan PDA sosyalizm mücadelesini 1970’lerin ikinci yarısından itibaren SSCB ile mücadele noktasına indirgemiştir. Türkiye solu içindeki çok çeşitli SSCB eleştirilerinin yanında PDA çevresinin SSCB’yi “baş çelişki” ilan eden ve sosyalizm mücadelesini SSCB ile mücadeleye indirgeyen davranışı, bu yapıyı Türkiye solu içinde özgün bir konuma getirmektedir.

PDF

___

(1998), Pekin-Moskova Çatışması: İki Komünist Merkez Arasında Dünya Kamuoyu Önünde Yürütülen İdeolojik Tartışmanın Belgeleri: Haziran-Temmuz 1963, (Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları) (translation. Garbiköylü)

(1992), Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi Davası Savunma (İstanbul: Kaynak Yayınları)

(1978), Türkiye İşçi Köylü Partisi Kuruluş Bildirisi: Tüzük ve Program (İstanbul: TİKP Yayınları)

(1980), Türkiye İşçi Köylü Partisi’nin Siyasi Çizgisi: Merkez Komitesi Raporu Tüzük Program (İstanbul: TİKP Yayınları)

Adelman, Johnatan R., Deborah Anne Palmieri (1989), The Dynamics of Soviet Foreign Policy, (New York: Harper&Row Publishers)

An, Jiang (2013), “Mao Zedong’s ‘Three World’s’ Theory: Political Considerations and Value for the Times”, Social Sciences in China, 34(1): 35-57.

Aydınoğlu, Ergun, (2007), Türkiye Solu (1960-1980), (İstanbul: Versus Kitap)

Baby, Jean (1967), Çin-Rus Çatışmasının İç Yüzü, (İstanbul: Gün Yayınları) (translation. Orhan Eti).

Best, Anthony, Jussi M. Hanhimäki, Joseph A. Maiolo, Kirsten E. Schulze, 20. Yüzyılın Uluslararası Tarihi (Ankara: Phoenix Yayınevi) (translation. Taciser Ulaş Belge)

Clubb, O. Edmund (1975), China and Russia The “Great Game” (New York: Columbia University Press).

Dallin, David J. (1961), Soviet Foreign Policy After Stalin (Pennsylvania: J.B. Lippnicott & Co).

Dawûd, M. Ali (1977), “Sovyet Sosyal Emperyalizm” Tezi Üzerine 1 (İstanbul: Yöntem Yayınları) (translation. unknown)

Delyusin, Dev (1976), Maoculuğun Sosyo-Politik Özü (İstanbul: Yöntem Yayınları) (translation. Cengiz Sert)

Ersan, Vehbi (2013), 1970’lerde Türkiye Solu, (İstanbul: İletişim Yayınları)

Girginov, G. and V. Mshvenieradze (1978), Günümüzde Anti-Sovyetizm Anti-Komünizm (İstanbul: Bilim Yayınları) (translation. K. Nural)

Hudson, G.F., Richard Lowenthal, Roderic Mac Farquhar (1961), The Sino-Soviet Dispute, (New York: Frederick A. Praeger Publishers).

(Collaborate) (1976a), Leninizm mi Sosyal-Emperyalizm mi? (İstanbul: Aydınlık Yayınları) (translation. unknown)

(Collaborate) (1976b), Sovyet Sosyal-Emperyalizmi Dizisi 1: Kruşçev-Brejnev Dönek Kliğinin Karşı- Devrimci Hükümet Darbesi (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Perinçek, Doğu (1976a), Kıbrıs Meselesi (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Perinçek, Doğu (1976b), Sahte TKP’nin Revizyonist Programı’nın Eleştirisi (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Perinçek, Doğu (1976c), Sosyal-Emperyalizme ve Revizyonizme Karşı 1970’te Açılan Mücadele (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Perinçek, Doğu (1979), Türkiye Devrimi’nin Yolu (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Şener, Mustafa (2010), Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset: Yön, MDD ve TİP (İstanbul: Yordam Yayınları)

Tekin, Mehmet (1980), Sovyet Sosyal-Emperyalizmi ve Kürt Meselesi (İstanbul: Aydınlık Yayınları)

Yalın, Naim (1978), “Maoizmin Üç Dünya Serüveni”, Yurt ve Dünya, (8): 239-251.

Yee, Herbert S. (1983), “The Three World Theory and post-Mao China’s Global Strategy”, International Affairs, 59 (2): 239-249.

Zagoria, Donald Z. (1962), The Sino-Soviet Conflict 1956-1961 (New Jersey: Princeton University Press)