ANTALYA KALEİÇİ HANIMAĞA KONAĞI KALEMİŞİ SÜSLEMELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Antalya'da "Kaleiçi" semti bugün hala geleneksel görümünü korumaktadır. Burada pek çok tipik eski Antalya evi yer almaktadır. Çokça kalemişi örnekleri ve resimleri bulunan bu tipik Antalya Evleri ikişer katlıdırlar. Bunlardan birisi de "Hanımağa Konağıdır". Bu konak büyük ihtimalle 19. Yüzyıl sonları ya da 20. Yüzyıl başlarında inşa edilmiş olmalıdır. Hımış mimariyle inşa edilen "Hanımağa Konağı" dar yollar üzerinde ve diğer yapılarla birbirlerine oldukça yakın konumdadır Bu güzel konak oldukça iyi korunmuş durumdadır. Taş duvarla yapılmış zemin katın üzerinde ahşap iskiyetin moloz ya da kerpiçle doldurulup üzerinin sıvanmasıyla yapılan bir ikinci katı bulunmaktadır. Taş duvarların arasında her 40 veya 50 cm. aralıklarla konulmuş ahşap hatıllar mevcuttur. Diğer geleneksel evlerde olduğu gibi zemin katlar tarım, hayvancılık ve benzer işlevler gibi işlerin yapıldığı alanlardır. Evin dışında ve "Başoda"sının iç duvar yüzeylerinde farklı kalemişi süslemeler yapılmıştır. Üst kattaki "Başoda" da bulunan ahşap çıtakari süslemeli tavanın göbeği altı kollu yıldız biçimlidir. Boyama tezyinatın ve kalemişi süslemenin içerisinde gerçekçi tarzda yapılmış çiçekler, meyveler, mimari yapılar, üçgen, dikdörtgen, çokgen gibi geometrik motifler, şehir manzaraları ve gemili deniz manzaraları bulunmaktadır. Kalemişi süslemeler genellikle sıva üzerine, nadiren de ahşap üzerine uygulanmıştır. Sıva üzerine boya ile yapılan bu uygulamalar zaman içerisinde sıva yapısından kaynaklanan bazı problemleri ortaya çıkarmıştır. Yapı ve duvarlarındaki süslemeler Avrupai akımlardan ve Barok tarzından çokça etkilenmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Dönemi eseri Hanımağa Konağı'nın iç ve dış duvarlarındaki deniz manzarası, natüralist çiçekler, meyveler, mimari resimler, geometrik motiflerin incelenmesi amaçlanmaktadır.

A REVIEW ON STENCILED DECORATIONS OF HANIMAGA MANSION IN KALEİÇİ ANTALYA

The “Kaleiçi” region stil preserve sits traditional appearance today in Antalya. There are several typical sold Antalya Houses in this region. This typical traditional Antalya houses with its large calligraphic example sand paintings was composed of two floors. “Hanimaga Mansion” is one of the traditional houses. This has been mostly built at the end of 19th or the beginning of 20th centuries. “Hanımağa House” which are built using “Hımış” methods is constructed around then arrow road sand mostly closer to each other. This beautiful house is a well-preserved and good example one. Its stone wall of the ground flor continues with a wooden structure which are filled with mud-brick sand covered with stucco wall until the upperfloor. Wooden lintens are laid down each 40 to 50 cm intervals to support the Stone walls. Like to other traditional houses, ground flor was a place as a space for productive activites like agriculture, livestock and other functions. Painting is used for different decorations exterior of house and interior surface of “Başoda” wall. “Başoda” room have wooden ornament of the ceiling centre in the shape of hexagramstar in upper floor. There are naturalistic flowers, fruits, architectural descriptions, some geometric motifs such as triangles, squares, polygons, city views and seascapes with ships in addition to the stenciled decorations with the colored paints. Stenciled decorations are mostly paint on plaster is applied. Rarely been applied on wood. Over time this practice has revealed some of the problems arising from made with painton stucco plaster structure. The building has some constructive influences from European and Baroquestyles. In this study, it was aimed to review to the seascape depictions, naturalistic flowers, fruits, architectural descriptions, geometric motifs on iner and outer wall surfaces of Hanımağa Mansion in Ottoman period

PDF

___

AKIN, Nur (1997). “Ev”, Sanat Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul, s. 567-569.
ANONİM, (1985). “Mimarlık-Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 4, İletişim Yayınları İstanbul, s. 1043-1045.
ARIK, Rüçhan (1988). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları No: 947, Ankara.
BAŞGELEN, Nezih (2006). “Anıtları ve Tarihiyle Antalya – Kaleiçi”, Tarihi Kentler / Historic Cities, No.15, Mayıs-Haziran /May-June, s.122-127.
BEKTAŞ, Cengiz (2004). Antalya, Anadolu Evleri Dizisi-2, İstanbul.
CANSEVER, Turgut (1994). Ev ve Sehir, İnsan Yayınları, İstanbul.
ÇAL, Halit (1998). Tokat Evleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ÇALIŞIR, Deniz (2008). “Osmanlı Görsel Kültüründe Meyve Teması: Geleneksel Natürmort Resimleri Bağlamında Bir Değerlendirme”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/5 Fall 2008, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.410 p. 65- 86.
DEMİRCİ, Doğan (2011). Isparta Evleri, Isparta Valiliği, Isparta.
ELDEM, Sedat Hakkı (1984). Türk Evi, “Osmanlı Dönemi-I”, TAÇ Vakfı, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul.
ESMER, M. Ali (1992). Avanos’un Eski Türk Evleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
İPŞİROĞLU, Nazan-Mahzar (1977). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi, İstanbul.
KÖSEOĞLU, Selvihan (2010). “Kaleiçi Geleneksel Konut Özellikleri”, Dünden Bugüne Antalya, Antalya Valiliği, Antalya.
KÜÇÜKERMAN, Önder (1985). Kendi Mekân Arayışı İçinde Türk Evi, Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul.
KUBAN, Doğan (1995). Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
SÖZEN Metin – ERUZUN Cengiz (1992). Anadolu’da Ev ve İnsan, Emlak Bankası Yayınları, Creative Yayıncılık ve Tanıtım Ltd. Şti., İstanbul.
SÖZLÜ, Halil (2014). “Balıkesir Burhaniye’de Ağacık Köyü Cami ve Tasvirleri”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/1 Winter 2014, Doi Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6132, www.turkishstudies.net, p. 495-508.
YAPICI, Mehmet-NALINCI, Gülbin, Zeren (2014). “Sanat Yapıtında Psikolojik Obje”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 9/2 Winter 2014, www.turkishstudies.net, Doi Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6433, p. 1621-1627.
YETKİN, Suut Kemal (1970). Türk Mimarisi, Bilgi Yayınevi, Bilgi Basımevi, Ankara.
YOLCU, Mehmet Ali (2014). “Nevşehir’de Yaşayan Geleneksel Mesleklerin Değişim ve Dönüşümü”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, www.turkishstudies.net, Doi Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6432, Volume 9/2 Winter 2014, p. 1719-1738.