BULGARİSTAN’IN ÜÇ DÖNEMİNDE YAŞAYAN MÜMİN ÖZER’İN ANILARI(1927-1950)

Bu çalışmanın amacı, Bulgaristan'ın üç döneminde yaşayan bir kişinin anılarını değerlendirerek tarihe bir katkı sağlamaktır. Bu kişi 27 Mayıs 2014 tarihine kadar Bursa'da yaşayan Mümin Özer'dir. Bu tarihte kaybettiğimiz Mümin Özer aynı zamanda 85 yaşında Türkiye'de askere giden kişi olarak da popüler olmuştur. En yaşlı asker olarak yazılı ve görsel medyada yer almıştır. Anılarını Almanya'da işçi olarak çalışırken yazmıştır(1965). Eski harflerle kaleme alınmış dört büyük boy defter sayfasına yazılmış bu anılarda bizzat yaşanmış çok ilginç olaylar vardır. Bu olaylar Bulgaristan'ın üç döneminde ki uygulamalarına ışık tutacaktır. Özellikle Bulgar yönetiminin Türk azınlığa karşı tutum ve politikalarının açığa çıkmasına katkı sağlayacaktır. 1908 yılında Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız olan Bulgaristan'da, 1944 yılına kadar Krallık rejimi vardı. II. Dünya Savaşı'nda ise Bulgaristan Nazi Almanya'sının işgaline uğramıştı(1941). Savaşın sonunda işgal el değiştirdi. 1944 yılında Rus Kızıl Ordusu marifetiyle Bulgaristan'da komünist rejim kuruldu. Bu çalışmaya konu olan Mümin Özer de Bulgaristan'da Krallık rejimi döneminde doğmuştur(1927). Bulgaristan'da ki Alman işgali sırasında 14 yaşında rüştiye öğrencisi olan Mümin Özer, artık, ailesine ve diğer Türk azınlık mensuplarına yapılan haksızlık ve baskıları anlayıp değerlendirebilecek çağdadır. O, 1944 yılından itibaren komünist rejim dönemini de 1950 yılına kadar yaşayıp görmüş ve bunları kaleme almıştır. Burada, özellikle Bulgaristan Türklerine, Bulgar yönetimlerince uygulanan baskı, zulüm, sürgün ve asimilasyon politikaları resmi istatiklerle değerlendirilip, Mümin Özer'in anılarıyla karşılaştırıldı. Sonuç olarak Mümin Özer'in yaşadıklarıyla, Bulgar yönetimlerinin uygulamalarının büyük ölçüde örtüştüğü görülmüştür

THE MEMORIES MUMIN OZER WHO EXPERIENCED THE THREE DIFFERENT PERIODS OF BULGARIA (1927-1950)

The aim of study is to make a contribution to the history by evaluating a person’s memories who lived in three different periods of Bulgaria. That person is Mumin Ozer lived in Bursa until 27th May, 2014. Mumin Ozer who lost his life on this date also became popular as the sole person to enrol in the army at the age of 85. He was reported as the eldest soldier in printed and visual media. He wrote his memories while working a labourer in Germany(1965).There exist some interesting lived events taken to the pen with the old letters to the four large size books. These events shed light on Bulgaria's implementation in the third period. This study will paticularly contribute to the attitudes of Bulgarian administration and policies towards the Turkish minority to be clearly known. Being independent in 1908 by separation from the Ottoman Empire, Bulgaria had kingdom regime until 1944. In The World War II. Bulgaria had suffered Nazi occupation. Occupation changed hands at the end of the war. In 1944, with the help of Russian Red Army, Bulgaria communist regime was established. Mümin Özer who was subject to this study was born in the Kingdom regime in Bulgaria (1927). Mumin Ozer who was a secondary (Rustie) student at the age of 14 during the German occupation is now adult enough to understand and evaluate the injustice and the oppression implemented to his family and other Turkish Minority members. Starting from 1944, he lived the communist regime period until 1950 and wrote his experiences. Here, the pressure, persecution, deportation and assimilation policy implementel by the Bulgarian Government to Bulgarian Turks were formally assessed by using statistical data, and compared with Mümin Özer’s memories. As a cosequence, it was seen that the imlementations of Bulgarian Government and the memories of Mumin Ozer substantially overlapped with each other

PDF

___

ACAROĞLU, M. Türker, Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar. (Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay., 1999).
AKKAYAN, Taylan, Göç ve Değişme,( İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay. 1979).
BULUT, Sedef “Sovyet Tehdidine Karşı Güvenlik Arayışları: I. ve II. Menderes Hükümetlerinin(1950-1954) Nato Üyeliği ve Balkan Politikası, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, 35-61.
DEDE, Abdürrahim (Haz.), Bulgaristan’daki Müslüman Türkler’in Dramı – The Tragedy Of the Muslim Turks in Bulgaria, (İstanbul: Türkiye-Suudi Arabistan Dostluk ve Kültür Derneği Yay., 1985).
ERDOĞAN, Fahrettin, Türk Ellerinde Hatıralarım, (Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay., 1998).
EREN, Ahmet Cevat, Türkiye’de Göç ve Göçmen Mes’eleleri, (İstanbul: Nurgök Matbaası 1966).
HALAÇOĞLU, Yusuf, “Osmanlı Dönemi”, Bulgaristan Maddesi, İslam Ansiklopedisi, cilt.6, (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 1992), 396-399.
İNALCIK, Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1943).
İPEK, Nedim, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri ( 1877-1890),(Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1994).
KARAGÖZ, Adem Ruhi, Bulgaristan Türk Basını (1879-1945), (İstanbul: Üniversite Matbaası- Beyoğlu Tünel Başı, 1945).
KARATAŞ, Yakup,“Rumeli Vilayetleri Örneğinde Osmanlı Devleti’nin Çatışma Çözüm Politikaları/Ottoman Policies on Resolving the Conflicts with the Examples of Rumelia Provinces”, TURKISH STUDIES- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN:1308-2140, (Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu Armağanı -Tarih-),Volume 9/7, Summer 2014, www.turkishstudies.net, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6371, pp. 397-410.
KESKİOĞLU, Osman, Bulgaristan’da Türkler(Tarih ve Kültür). (Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 1985).
KOHN, Hans, Panslavizm ve Rus Milliyetçiliği, Çev. Agâh Oktay Güner,( İstanbul: Kervan Yayınları, 1983).
KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya(1798-1919), (Ankara: A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Yay. 1970).
KURAT, Akdes Nimet, “ Panslavizm”, AÜ. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 1, Sayı. 2- 4.
KURAT, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Başlangıçtan 1917’ye Kadar, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. 1987), 2. Baskı.
KUYUCUKLU, Nazif, “Osmanlı Öncesi”, Bulgaristan Maddesi, İslam Ansiklopedisi, cilt.6, (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 1992), 394-396.
KUYUCUKLU, Nazif, “Bağımsızlık Dönemi”, Bulgaristan Maddesi, İslam Ansiklopedisi, cilt.6, (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 1992), 399-401.
KÜÇÜK, Cevdet, “Balkan Savaşı”, İslam Ansiklopedisi, cilt. 5, (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 1992), 25.
MCCARTHY, Justin, Ölüm ve Sürgün, Çev. Bilge Umar, (İstanbul: İnkılap Kitabevi Yay., 1998), 3. Baskı.
ORHAN, Sibel, Balkan Savaşlarında Türklere Yapılan Bulgar Mezalimi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), (T.C. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay 2008).
ÖZER, Mümin, El Yazması Notlar, 1965.
SEZEN, Tahir, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), (Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., 2006).
ŞEREFLİ, Ahmet Şerif, Bulgaristan’daki Türkler(1879-1989), (Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay., 2002).
ŞİMŞİR, Bilal N.,“Bulgaristan Türkleri ve Göç Sorunu”, Bulgaristan’da Türk Varlığı, Bildiriler, (7 Haziran 1985), ( Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1992
ŞİMŞİR, Bilal N., Rumeli’den Türk Göçleri, cilt. II (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1989),1. Basım.
ŞİMŞİR, Bilal N., Bulgaristan Türkleri(1978-1985), (Ankara: Bilgi Yayınevi 1986).
TOPÇUBAŞI, Arslan, Batı ve Şark Meselesi, (Ankara: Gökçe Ofset 1997).
ZÜRCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (İstanbul: İletişim Yay., 2001), 11. Baskı
http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/bulgaristan_tarihi (internet erişim tarihi:14.07.2013)
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bulgaristan(internet erişim tarihi:14.07.2013).
http://www.yenisafak.com.tr/gundem/mumin-dede-askere-gidiyor-382281(internet erişim tarihi: 02.09.2014)
http://www.aksam.com.tr/guncel/turkiyenin-en-yasli-askeri-hayatini-kaybetti/haber311843(internet erişim tarihi: 02.09.2014)