ANALYSIS OF SUBJECTIVITY IN LITERARY TRANSLATION FROM SEMIOTICS OF TRANSLATION POINT OF VIEW: ANALYSIS OF SUBJECTIVITY IN THE PLAY “CORIOLANUS” AND TRANSLATION EVALUATION

Bu çalışmanın amacı Shakespeare'in Coriolanus oyununu çeviri göstergebilimi bakış açısıyla incelemek ve Türkçe çevirilerini değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak, ilk defa 1623'te basılan ve Penguin Books tarafından 1955 yılında tekrar basılan Coriolanus oyunu veri toplama aracı olarak seçilmiştir. Oyunun göstergebilimsel çözümlemesinde Jean-Claude Coquet'nin (2007) Söyleyenler Kuramı temel alınmış ve Coquet'nin (2007) yükümsüz özne olarak isimlendirdiği söyleyen türüne ait örnekler bulunmuştur. Yükümsüz öznelerin sınıflandırılmasında, Coquet ve Öztürk Kasar'ın (2003) yükümsüz özneler tiplojisinin yanı sıra Öztürk Kasar'ın (2009a) çeviri değerlendirmesine uyguladığı sınıflandırma kullanılmıştır. Oyundaki yükümsüz öznelerin bulunduğu söylemlerde, Coquet'nin kavramlaştırdığı (Öztürk Kasar, 2012 içinde) söyleyenin bileşenleri kuramı kullanılmıştır. Bu oyunun Halide Edib Adıvar ve Vahit Turhan tarafından 1945 yılında yapılan ve Bülent Bozkurt tarafından 1994 yapılan iki Türkçe çevirisi çeviri değerlendirmesi amacıyla seçilmiştir. Öztürk Kasar tarafından geliştirilen (Öztürk Kasar ve Tuna, 2015 içinde) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği, çeviri değerlendirmesinde veri toplama yöntemi olarak kullanılmıştır. Çeviri değerlendirmesi sonucunda, çeviri eserlerde öznelik yetisi bazı söylemlerde korunuyorken, bazı söylemlerde çevirmenlerin anlam bozucu eğilimlere maruz kaldığı bulunmuştur. Göstergebilimin çeviri edimine yaptığı katkılarla anlam bozucu eğilimleri en aza indirgemesi bakımından göstergebilim ve çeviri ediminin birbirini tamamlar nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.

ÇEVİRİ GÖSTERGEBİLİMİ BAKIŞ AÇISIYLA YAZIN ÇEVİRİSİNDE ÖZNELİK YETİSİ İNCELEMESİ: “CORIOLANUS” OYUNUNDAKİ ÖZNELİK YETİSİNİN İNCELENMESİ VE ÇEVİRİ DEĞERLENDİRMESİ

Bu çalışmanın amacı Shakespeare’in Coriolanus oyununu çeviri göstergebilimi bakış açısıyla incelemek ve Türkçe çevirilerini değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak, ilk defa 1623’te basılan ve Penguin Books tarafından 1955 yılında tekrar basılan Coriolanus oyunu veri toplama aracı olarak seçilmiştir. Oyunun göstergebilimsel çözümlemesinde Jean-Claude Coquet’nin (2007) Söyleyenler Kuramı temel alınmış ve Coquet’nin (2007) yükümsüz özne olarak isimlendirdiği söyleyen türüne ait örnekler bulunmuştur. Yükümsüz öznelerin sınıflandırılmasında, Coquet ve Öztürk Kasar’ın (2003) yükümsüz özneler tiplojisinin yanı sıra Öztürk Kasar’ın (2009a) çeviri değerlendirmesine uyguladığı sınıflandırma kullanılmıştır. Oyundaki yükümsüz öznelerin bulunduğu söylemlerde, Coquet’nin kavramlaştırdığı (Öztürk Kasar, 2012 içinde) söyleyenin bileşenleri kuramı kullanılmıştır. Bu oyunun Halide Edib Adıvar ve Vahit Turhan tarafından 1945 yılında yapılan ve Bülent Bozkurt tarafından 1994 yapılan iki Türkçe çevirisi çeviri değerlendirmesi amacıyla seçilmiştir. Öztürk Kasar tarafından geliştirilen (Öztürk Kasar ve Tuna, 2015 içinde) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği, çeviri değerlendirmesinde veri toplama yöntemi olarak kullanılmıştır. Çeviri değerlendirmesi sonucunda, çeviri eserlerde öznelik yetisi bazı söylemlerde korunuyorken, bazı söylemlerde çevirmenlerin anlam bozucu eğilimlere maruz kaldığı bulunmuştur. Göstergebilimin çeviri edimine yaptığı katkılarla anlam bozucu eğilimleri en aza indirgemesi bakımından göstergebilim ve çeviri ediminin birbirini tamamlar nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.

PDF

___

Aguiar, D., Atã, P. & Queiroz, J. (2015). Intersemiotic translation and transformational creativity. Punctum. International Journal Of Semiotics, 1(2), 11-21.
Benveniste, E. (1995). Genel dilbilim sorunları. (E. Öztokat, Trans.) İstanbul: YKY.
Cambridge Online Dictionary. http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/pestilence?fallbackFrom=turkish Retrieved on: 21 January, 2017.
Coquet, J.-C. (1984). Le discours et son sujet. Paris: Klincksieck.
Coquet, J.-C. (1997). La quête du sens. Le langage en question. Paris: PUF.
Coquet, J.-C. (2007). Phusis et logos. Une phénoménologie du langage. Paris: PUV.
Coquet, J.-C., & Öztürk Kasar, S. (2003). Söylem, göstergebilim ve çeviri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
Gorlée, D. L. (1994). Semiotics and the problem of translation: With special reference to the semiotics of Charles S. Peirce. Amsterdam: Rodopi.
Guillaume, A. (2009). Traduction, sémiotique et praxéologie. Penser Et Agir: Contextes Philosophique, Praxéologique et Langagier. 395-412.
Guillaume, A. (2015). Intertheoricity: Plasticity, elasticity and hybridity of theories. Part II: semiotics of transferogenesis. Human And Social Studies. 4(2), 59-77.
Karantay, S. (1995). Tiyatro çevirisi: Oyun dili ve çeviri. M. Rifat (Ed.), Çeviri ve çeviri kuramı üstüne söylemler. (93-115) İstanbul: Düzlem Publishing
Kourdis, E., & Kukkonen, P. (2015). Introduction- semiotics of translation, translation in semiotics. Punctum. International Journal Of Semiotics. 1(2), 5-10.
Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomenology of perception. London: Routledge & Kegan Paul.
Merlau-Ponty, M. (2005). Algılanan dünya. Sohbetler. (Ö. Aygün, Trans.) İstanbul : Metis Publishing.
Merlau-Ponty, M. (2006). Algının önceliği ve onun felsefi sonuçları. (Y. Yıldırım, Trans.) İstanbul : Kabalcı Publishing.
Nowotna, M. (2005). Le sujet dans tous ses étas. M. Nowotna (Ed.), D’une langue à l’autre. (23-46). Paris: Aux lieux d’être.
Nutku, Ö. (2013). Shakespeare sözlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Öztürk Kasar, S. (2001). La sémiotique subjectale et la traduction. Oral presentation at Third International Congress- Claims, Changes and Challenges in Translation Studies Abstracts. European Society for Translation, Copenhagen Business School, Kopenhag: 24-25.
Öztürk Kasar, S. (2009a). Pour une typologie des non-sujets: Au carrefour de la sémiotique et de la phénoménologie. Sémio 2007: Rencontres Sémiotiques: Les Interfaces Disciplinaires, Des Théories Aux Pratiques Professionnelles. Actes du Congrès International de L'Association Française de Sémiotique (p. 1-6) Paris : Université Paris IV La Sorbonne. published in:http://afssemio.com/semio2007/spip.php?article19. Retrieved on 26 July, 2014.
Öztürk Kasar, S. (2009b). Pour une sémiotique de la traduction. C. Laplace, M. Lederer, & D. Gile (Ed.), La traduction et ses métiers (p.163-175). Caen: Lettres Modernes Minard, Coll."Champollion 12"
Öztürk Kasar, S. (2012). Jean-Claude Coquet ile bir dil görüngübilimine doğru. XII. International Language, Narrative and Sytlistics Symposium Proceedings. (p. 424-430). Edirne: Trakya University.
Öztürk Kasar, S. (2016a). Sémiotique de la traduction littéraire. Les Langues Modernes. 1, 43-51.
Öztürk Kasar, S. (2016b). Interaction entre la sémiotique et la traduction littéraire. Translation As Innovation: Bridging The Sciences And The Humanities. 1, 243-260.
Öztürk Kasar, S. (2017). Jean-Claude Coquet ve Söyleyenler Göstergebilimi. Prof. Dr. Ayşe Eziler Kıran’a Armağan. 183-199. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları
Öztürk Kasar, S., & Tuna, D., (2015). Yaşam, yazın ve yazın çevirisi için gösterge okuma. Frankofoni Ortak Kitap. 27, 457-482.
Öztürk Kasar, S. & Tuna, D. (2017). Shakespeare in three languages: Reading and analyzing sonnet 130 and its translations in light of semiotics. IJLET International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 170-181.
Petrilli, S. (2015). Translation of semiotics into translation theory, and vice versa. Punctum. International Journal Of Semiotics. 1(2), 96-117.
Primozic, D. T. (2013). Merleau-Ponty üzerine. (Z.Z. Esenyel, Trans.) Bursa: Sentez Publishing.
Rozemond, M. (2009). Descartes's dualism. Cambridge: Harvard University Press.
Saussure, F. (2001). Genel dilbilim dersleri. (B. Vardar, Trans.) İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Publishing.
Shakespeare, W. (1945). Coriolanus. (H.E. Adıvar, & V. Turhan, Trans.) İstanbul: Pulhan.
Shakespeare, W. (1955). The tragedy of Coriolanus. London: Penguin Books.
Shakespeare, W. (1994). Coriolanus. (B. Bozkurt, Trans.) İstanbul: Remzi Publishing House.
Tuna, D. (2016a). Çevirmek için çözümlemek: Bel Kaufman’ın Sunday in the Park başlıklı öyküsünde anlam arayışı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Journal. 5, 76-97.
Tuna, D. (2016b). Oktay Rifat’ın Tecelli başlıklı şiiri üzerinden çeviriyi göstergebilimle buluşturmak. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Journal. 35, 33-52.
Tuna, D. (2017a). Exploring the nature of translation of names in children’s literature. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(15), 579-594.
Tuna, D. (2017b). Satır aralarını gün yüzüne çıkarmak: Bir yazınsal yapıtta tarihten birkaç yaprak. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 50-85.