TIP METİNLERİNİN ÇEVİRİSİNDE ÇEVİRMENLERİN KULLANABİLECEKLERİ YÖNTEM VE STRATEJİLER

Tıp, insan hayatını doğrudan ilgilendiren hayati bir uzmanlık alanı olduğundan tıp metinlerinin çevirisi diğer çeviri türlerine göre daha çok dikkat gerektirmektedir. Tıp metninin çevirmen tarafından yanlış anlaşılması sonucu çeviride meydana gelebilecek en ufak bir hata dahi insan hayatının tehlikeye girmesine hatta ölümlere yol açabilir. Bundan dolayı, bu metinlerin çevirisi alana hâkim uzun yıllardır tıp metni çeviren uzman çevirmenler tarafından yapılmalıdır. Bu çalışmada, tıp metinlerinin çevirisi konusunda uzmanlaşmış çevirmenlere ışık tutacağı varsayılan bazı yöntem ve stratejiler tanıtılmış ve bu amaçla ders kitabı olarak okutulan ve sağlık alanındaki öğrenciler için önemli bir kaynak olan Vander's Human Physiology Mechanisms of Body Function ve Vander İnsan Fizyolojisi Vücut Fonksiyon Mekanizmaları adlı çevirisi analiz edilmiştir. Bu çalışmada örneklendirilmeye çalışılacak bu bazı çeviri yöntem ve stratejileri çevirmenlerin farklı metin türlerinde en sık kullandığı ödünçleme, ödünçleme türü olarak kabul edilebilecek transliterasyon, öyküntü, sözcüğü sözcüğüne çeviri, transpozizyon, modülasyon, eşdeğerlik, uyarlama ve açımlamadır. Bunlardan hangilerinin analiz edilen eserde kullanıldığı, hangilerinin kullanılmadığı çalışmanın özünü oluşturan bölümde örneklerle ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Çalışmada çeviri strateji ve yöntemlerinin ele alınmasının nedeni hayati bir öneme sahip tıp metinlerinin çeviri sürecinde çevirmenlerin hata yapma oranlarını azaltmak ve doğru yöntem ve stratejilerin belirlenmesine katkı yapmaktır

METHODS AND STRATEGIES USED IN THE TRANSLATION OF MEDICAL TEXTS

Medicine is a vital profession that directly interests human life and therefore it requires a special attention when compared to the other translation types. The translator’s misunderstanding a medical text can result in a false translation which seems trivial at the beginning but even a little mistake can endanger human life and lead to the death. Because of this, the translation of medical texts must be done by specialist translators who have been translating this type of texts for a long time now. In this study, some methods and strategies that are assumed to help medical translators were introduced as well as giving some examples of source and target sentences from Vander’s Human Physiology Mechanisms of Body Function and its Turkish translation, both of which are listed imporantly among medical student’s books. Among these some strategies and procedures exemplified in this study are borrowing, a kind of borrowing which is transliteration, calque, literal translation, transposition, modulation, equivalence, adaptation and explicitation that are frequently used by all translators for different texts. All these strategies and procedures were analyzed to Show which are included in the translation and which are excluded from the translation by the translator during the translation process in detail. The objective is to minimize the errors in the translation process and in this way to be able to determine the correct strategies and procedures in the translation process.

PDF

___

Berghammer, G. (2006). “Translation and the Language(s) of Medicine: Keys to Producing a Successful German-English Translation”, the Journal of the European Medical Writers Association, Stuff, Vol. 15, No. 2, s.40-44.
Browne, A. (2016). “Selected Medical Translation Problems”, Studia Neofilologiczne, , z. XII, s. 121–128.
Deniz Akyol, F. (2011), “A Comparative Analysis of Newmark's and Vinay & Darbelnet's Methods Used in Medical Translation within The Framework of Skopos Theory” (master tezi), Atılım Üniversites, SBE.
Erten, A. (1997) “Çeviri Eğitiminde Tıp Terminolojisi ve Tıp Metinleri Çevirisi”, Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi Nereden Nereye?,”, Sel Yayıncılık, İstanbul, s. 49-55.
Erten, A. (2007), Tıp terminolojisi ve Tıp Metinleri Çevirisi, Seçkin, Ankara.
Hannelore, Lee Jahnke (2005), “Teaching medical translation: an easy job?” , Panace@. Vol. VI, n.o 20. Junio, 2005, s. 81-84.
Işık, Yeşim (2016), “Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramı Işığında Aziz Nesin’in “Tek Yol” Adlı Romanının Farsça Tercümesinin İncelenmesi”, Turkish Studies, Cilt, 11/20 Güz 2016, s.. 305-320.
Munday, J. (2016), Introducing Translation Studies: Theories and Applications, Routledge, Usa ve Canada.
Newmark, P. (1979). “A layman's view of Medical Translation”, British Medical Journal, s.1405- 1407.
Txabarriaga, R. (2009). IMIA Guide on Medical Translation, International Medical Interpreters Association.
Widmaier, Eric P., Raff Hersel, Strang Kevin T (2014), Vander’s Human Physiology The Mechanisms of Body Function (13.th Edition), McGraw-Hill, New York.
Widmaier, Eric P., Raff Hersel, Strang Kevin T (2014), Vander’s Human Physiology The Mechanisms of Body Function (13.th Edition), (çev. Tuncay Özgünen) McGraw-Hill, New York.
Vinay, J.P ve Jean D. (1995). Comparative Stylistics of French and English: A methodology for Translation, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia.
“Essays of an Information Scientist”, Vol:2, 254-256 (1975), http://www.garfield.library.upenn.edu/essays/v2p254y1974-76.pdf 02.03.2017. Erişim Tarihi:
Odacıoğlu, M. C “Bazı Çeviri Kuramları Işığı Altında Çevirmenler ve Çeviri İlişkisi” http://www.cevirikitabi.com/cevirmenler-ne-isler-ceviriyor/bazi-ceviri-kuramlari-isigi- altinda-cevirmenler-ve-ceviri-iliskisi/ Erişim Tarihi: 02.03.2017.
Zakhir, M. , “Translation Procedures”, http://www.translationdirectory.com/articles/article1704.php Erişim Tarihi: 02.03.2017.
http://www.xn--salk-1wa3i.net/brusellozis.html Erişim Tarihi: 28.02.2017.
http://www.merckmanuals.com/ Erişim Tarihi: 28.02.2017.
http://www.pharmpress.com/product/MC_MART/martindale-the-complete-drug-reference Erişim Tarihi: 28.02.2017.
https://www.amazon.com/Vanders-Human-Physiology-Mechanisms-Function/dp/0073378305 Erişim Tarihi: 05.06.2017.