319109

1824-1828 (H.1240-1244) TARİHLİ TARSUS ŞER’İYYE SİCİLİNİN TANITIMI VE FİHRİSTİ

Osmanlı Tarihi araştırmalarında en önemli arşiv kaynakları arasında yer alan Şer'iyye Sicillerinin tetkik edilmesiyle, taşrada bir Osmanlı kentinin merkezle olan ilişkilerinin yanı sıra kendi içindeki hareketliliğini de takip edebilmek mümkün olmaktadır. Osmanlı şehir tarihi ile ilgili olarak yapılan monografik çalışmalarda birinci elden kaynak konumunda olan Şer'iyye Sicilleri; ait oldukları yerin günlük hayatı, giyecek-yiyecek fiyatları, çarşı ve pazar yerleri; cami, mescit, medrese gibi dini ve sosyal yapıları, nüfusun Müslüman ve gayrimüslimlere göre dağılımı ve bunların birbirleriyle olan ilişkileri hakkında çok önemli bilgiler içermektedir. Kadı defterlerinde devlet merkezi ile olan yazışmalar, halk dilekleri, ferman, berat, ilam, hüccet, buyruldu, mürasele, temessük, narh defteri, tevzi defteri, telhis, şukka vs. gibi belgeler bulunmaktadır. Mahalli konulara ait kayıtlar genellikle alacak-verecek, alım-satım, borç, emanet, evlenme, boşanma, arazi anlaşmazlığı, vasi, vekil ataması, nafaka bağlama, vakıflar, terekeler vb. konuları ihtiva etmektedir. Bunun yanında bölgenin beledi ve inzibati işleri, devletin çıkardığı çeşitli yasaklar, ordu için asker sevkiyatı ve zahire ihtiyacının karşılanması, halktan vergi toplanması, bölgede yetiştirilen ürünler, şehir ve kasabaların nüfusu, salgın hastalıklar ve aile hayatı gibi konular da bu defterlere kaydedilirdi. Türkiye'de bulunan bütün sicillerin fihristlerinin çıkarılarak sicillerden faydalanmayı kolaylaştırmanın zorunlu olduğu gerçeğinden hareketle, bu yönde yapılan fihrist çalışmalarına bir katkı sağlama amacını taşıyan bu çalışmamızda; Tarsus'a ait Şer'iyye Sicillerinden 287 envanter numaralı Tarsus Şer'iyye Sicilinin fihrist ve tanıtımı yapılmıştır

1824 - 1828 (H. 1240-1244) DATED TARSUS SHARI'AH REGISTER’S DESCRIPTION AND INDEX

On the one hand it is possible to fallow the relationship between the city centre and the provinces of Ottoman State, on the other hand it is also possible to fallow its mobility with in the country by way of researching shari'ah register which is one of the most important archives resources of the Ottoman history. Shari'ah Registers which are the primary sources in monographic studies related to Ottoman city history include significant information about the daily life to which they belong, clothing and food prices, market and bazaar places, religious and social buildings such as mosque, masjid, madrasah, population dispersion according to Muslimand non-Muslimand their relation ship to each other. In the documents of Kadi, there are documents such as the writings with state centre, public wishes, edict, patent, court degree, argument, to be ordered, correspondence, constant price, commercial paper, taxation, presentation, missive document etc. The documents related to the local cases mainly include the subjects such as exchange, buying-selling, dept, entrust, marriage, divorce, disagreement of commodity, vide, substitute appointment, maintenance binding, endowments, hereditasetc. Besides, some cases such as municipal and military work, some bans put by the government, military transmission for the army, storing of food, taking tax from the public, products raised in the region, the population of cities and towns, epidemics and family life were recorded in those documents. It is a well accepted fact that we could benefit all there gisters by finding and keeping there cords and index of all registers in Turkey. So in this study the inventory number 287 and index and introduction of Tarsus Shari'ah Register were made in order to contribute to the work index

PDF

___

ADIYEKE, Nükhet; “XVII. Yüzyıl Girit (Resmo) Kadı Sicillerinde Zimmi Davaları”, PaxOttomana, Sota& YTY, Ankara, 2001, s. 77-95.
AKGÜNDÜZ, Ahmet; Şer'iyye Sicilleri Mahiyeti Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, c.1, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1988.
AKSIN, Ahmet; “218 Numaralı Harput Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 9, S.1, Elazığ, 1999, s. 1-17.
AKYEL, Salih; “1831-1837 (H.1247-1252) Tarihli Eğin Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 14, S.1, Elazığ, 2004, s.219-229.
BEŞİRLİ, Mehmet; “385 Numaralı Harput Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Osmanlı Şehir Tarihi Açısından Önemi”, OTAM, S.10, Ankara, 1999, s. 3-56.
ÇELİK, Kürşat; "565 Numaralı Karahisar-ı Sahib Şer’iyye Sicili’nin Tanıtımı ve Fihristi 1839- 1840 (H.1255-1256)”, Turkish Studies-Türkoloji Araştırmaları, e-dergi, www.turkishstudies.net 4/3, 2009, s. 550-582.
ÇETİN, Cemal; “Anadolu’da Kapıya Katran Sürme Vakaları: Konya Şer'iyye Sicilleri Işığında Hukuki, Kültürel ve Toplumsal Boyutları (1645-1750)”, TurkishStudies, e-dergi, http://dx.doi.org/10.7827/Turkish Studies. 6221, 9/1, 2014, s. 133-156.
DANIK, Sevda; “1627 Tarihli Harput Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı Ve Fihristi”, Harput Araştırmaları Dergisi, c.1, S.1, Elazığ, 2014, s. 65-132.
ERDOĞAN, Meryem Kaçan; “1166-1167 / 1752-1754 Tarihli (R 37 Numaralı) Rusçuk Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, Vakıflar Dergisi, S.35, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2011, s. 155-176.
ERSOY, Osman; "Şer'iye Sicillerinin Toplu Kataloğuna Doğru," Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, c. XXI, S. 3-4, Ankara, 1963, s. 33-65.
HALAÇOĞLU, Yusuf, "Şer'iyye Sicillerinin Toplu Kataloğuna Doğru, Adana Şer'iyye Sicilleri ", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S.30, İstanbul, 1976, s.99-108.
İLGÜREL, Mücteba; "Şer'iyye Sicillerinin Toplu Kataloğuna Doğru," İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S. 28-29, İstanbul, 1975, s. 123-166.
KABACIK, Mehmet; “XVI. Yüzyılda Halep’te Fiyatlar ve Kıymeti”, TurkishStudies edergi,http://dx.doi.org/10.7827/Turkish Studies. 5295, 8/7, 2013, s.237-268.
KANKAL, Ahmet, İbrahim Özcoşar, Hüseyin Haşimi Güneş, Veysel Gürhan; 248 Nolu Mardin Şer'iyye Sicili Belge Özetleri Ve Mardin, İstanbul, 2007.
KARATAŞ, Ali İhsan; Mahkeme Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılda Bursa’da Gayrimüslimler, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Bursa, 2005.
METİN, Rafet; “Şer'iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılda Bursa Evleri ve Kullanılan Eşyalar”, TurkishStudies, e-dergi, http://dx.doi.org/10.7827/Turkish Studies. 6345, 9/1 2014, s. 357-366.
OĞUZ, İbrahim; Tarsus Şer‘iyye Sicillerine Göre Mersin Kentinin Kuruluş Öyküsü, MTSO, Mersin, 2006.
ÖZ, Hikmet; Tarsus Tarihi, Tarsus Rotary Kulübü ve Tusev Vakfı, Tarsus, 1991.
ÖZDEMİR, Rifat; “Şer'iyye Sicillerinin Toplu Kataloguna Doğru”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.1,S.1, Elazığ, 1987, s. 191-198.
POŞ, Abdullah; “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Tarsus’ta Müslim-Gayrı Müslim İlişkileri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 17, S. 2, Bursa, 2008, s. 593-619.
TATAR, Özcan; “8 Numaralı Antakya Şer'iyye Sicilinin H.1178-1179 (M. 1764-1765) Tanıtımı ve Fihristi”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S.164, İstanbul, 2006, s. 217-240.
ULUTAŞ, Songül; “Tarsus Şer’iye Sicilleri ve Arşiv Belgeleri Işığında Menemencioğlu Aşireti’nin Mısırlılara ve Osmanlı Devleti’ne İkili Yardım Faaliyetleri (1832–1841)”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 15, S. 1, Adana, 2006, s. 369-392.
UZUN, Celalettin “1638-1639 (H. 1048- 1049) Tarihli Harput Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.23, S.1, Elazığ, 2013, s. 255-290.
YILMAZÇELİK, İbrahim; “1736-1739 (H.1149-1151) Tarihli Amasya Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, OTAM, S.9, Ankara, 1998, s. 457-502.
YILMAZÇELİK, İbrahim; “1750-1752 (H. 1164-1165) Tarihli Gaziantep Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.12, S.1, Elazığ, 2002, s. 325-352.
YILMAZÇELİK, İbrahim; “392 Numaralı Harput Şer'iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.2, Elazığ, 1988, s. 229-265.
YILMAZÇELİK, İbrahim; Diyarbakır Şer'iyye Sicilleri (Katalog ve Fihristleri), Ankara, 2001.
YÜCEKAYA, Hüsnü “Şer'iyye Sicillerine Göre Dokuma Ürünleri Fiyat Endeksi (1750-1880)”, TurkishStudies e-dergi, http://dx.doi.org/10.7827/Turkish Studies. 5366, 8/7, 2013, s. 797-806.