‫وأدبا‬ ‫ً‬ ‫علما‬ ‫القرآن‬ ‫قصص‬ ‫بعض‬ ‫تحليل‬

BAZI KUR’AN KISSALARININ İLMÎ VE EDEBÎ TAHLİLİ

Kur’an bünyesinde 27’si peygamberlerle, 13’ü de diğer kişi ve topluluklara ilgili olan toplam 40 farklı kıssa bulunur. Bu kıssaların anlatıldığı ayetlerin sayısı, toplam Kur’an ayetlerinin dörtte birinden biraz fazladır. Bu miktarın üçte bir, hatta üçte iki olduğunu söyleyenler de vardır. Hz. Âdem’in yaratılışıyla başlayıp Hz. Muhammed’in doğumundan hemen önce gerçekleşen Fil Vakası’na kadarki geniş bir aralıkta, insanlık tarihine yönelik en sağlam bilgi kaynağı, Kur’an kıssalarıdır. Normal edebî metinlerden çok farklı bir anlatım üslubu bulunan bu kıssaların ortak teması, tevhid; ortak amacı da, dinleyicinin bunlardan ders almasıdır. Kıssaların, Hz. Peygamber’in peygamberliğini ispat, anlatılan güzellikleri görüp onlara rağbet etme, çirkinlikleri görüp onlardan sakınma, yaşamda tesadüfün olmadığını ve her şeyin mutlak bir iradenin meşietine göre yürüdüğünü görme, teselli olma/verme gibi yan amaçları da vardır. Tüm bu amaçların gerçekleşmesi, kıssaların ilmî ve edebî yönden tahlil edilmesine; onlardaki mesajların doğru şekilde belirlenmesine bağlıdır. Kıssaları anlatan evrenin ve dillerin Yaratıcısı olunca, onlarda çeşitli ilmî ve edebî inceliklerin olması kaçınılmazdır. Kıssalarda, her okuyucunun fark edeceği açık mesajlar olduğu gibi; Arapça, belagat, tefsir, siyer, hadis ve akaid ilimlerinin verileri ışığında yapılacak tahlil ve analizler sonucu ulaşılabilecek kısmen kapalı mesajlar da vardır. Dolayısıyla genel anlamda ilim erbabının özelde de Kur’an yorumcularının Kur’an’da böylesine büyük bir yekûn tutan kıssaları özel olarak ele alması ve güçleri yettiğince onlardaki detayları ortaya koyması gerekir. Bu çalışma, hem açık hem de kısmen kapalı olan mesajların ortaya çıkarılmasına yönelik bir denemedir. Benzer bir çalışmanın tüm Kur’an kıssalarına uygulanması durumunda örneklik yapması hedeflenmiştir.

PDF

___

Abay, Muhammed, Kur’an Kıssaları, Ensar Neşriyat, İstnbul, 2007.

Aydın, Mehmet, Din Felsefesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1990.

Ayyıldız, Mustafa, Alan, Selami, “Kur’an Kıssalarını (Hz. Süleyman ile Belkıs ve Hz. Musa ile Hızır Kıssaları Örneklemi) Hikâye Tekniğiyle Çözümleme ve Şahsiyet Eğitimi”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/7 Spring 2015, p. 167-178, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8159, ANKARA-TURKEY.

Bilgegil, M. Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum, 1989.

Bolay, S. Hayri, Felsefi Doktrinler Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1979.

Bulut, Ali, Belagat Meânî, Beyân, Bedî‘, İFAV Yayınları, İstanbul, 2017.

Bulut, Ali, Belagat Terimleri Sözlüğü, İFAV Yayınları, İstanbul, 2015.

Doğan, Duygu Çağlar, Ceza Hukukunda Af, Basılmamış Yükseklisans Tezi, Ankara, 2012.

Güneş, Abdulbaki, Kur’an Kıssaları ve Medeniyetlerin İnşası, Gündönümü Yay., İstanbul, 2005. Harman, Ömer Faruk, “Yusuf” md., DİA, İstanbul, 2013.

Kılıçarslan, Mehmet, Edebî Açıdan Kur’an’daki Dua Ayetleri ve Rasulullah’ın Dilinden Dualar, Nida Yayınları, 2016.

Kutub, Muhammed Ali, Kur’an Kıssaları, Beka Yayınları, İstanbul, 2017.

Meşe, İlknur, “Engellenmiş Annelik: Zihinsel Engelli Çocukların Anneleri”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12 Fall 2013, p. 841-858, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY.

Öztürk, Mustafa, Kur’an Kıssalarının Mahiyeti, Kuramer Yayınları, İstanbul, 2015.

Sönmez, Vecihi; Kıyıcı, Burhaneddin; Yıldız, Metin, Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm, Ensar Neşriyat, Van, 2017.

Ünver, Mustafa, “Yusuf Kıssası Açısından Ahd-i Atik ve Kur’an-ı Kerim’e Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Diyanet İlmi Dergi, c: 37, sayı: 2 (2001), s. 73-108.