Değer Eğitimi Konusunda Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yapılan bu çalışmada, Ülkemizde, değer eğitimi alanında çalışılmış lisansüstü tezlerde tespit edilen kriterlerin ayrıntılı incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımı kapsamında doküman analizi yoluyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’de yayınlanan lisansüstü tezler incelenmiş ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Ocak 2000-Mayıs 2020 yılları arasında değer eğitimi ile ilgili Türkiye’de yapılmış YÖK TEZ sayfasında tam metnine ulaşılabilen, ortaokul düzeyinde yapılmış, yüksek lisans ve doktora tezleri araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Literatür taraması sonucunda değer eğitimi ile ilgili 5 doktora tezi ve 33 yüksek lisans tezi olmak üzere toplam 38 tez taranmıştır. Tezler, geliştirilen yayın sınıflama ve öneri sınıflama formlar ile içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler SPPS 21.0 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçları, frekans ve yüzde olarak betimsel biçimde grafik ve tablolarda sunulmuştur. Buna göre; değer eğitimine yönelik yapılmış tezlerin, en yüksek oranda Türkçe alanında, en düşük oranda ise fen bilimleri, matematik, beden eğitimi ve spor alanlarında yapıldığı tespit edilmiştir. Çalışmaların büyük bir çoğunluğunun 2015 yılından sonra yapıldığı, çalışmalarda nitel araştırma yönteminin yüksek oranda kullanıldığı, veri toplama aracı olarak ölçeklerin ve görüşme formlarının sıklıkla kullanıldığı tespit edilmiştir. Tezlerin, öneriler bölümleri de analiz edilmiş ve buna göre; Milli Eğitim Bakanlığına daha çok önerilerin yapıldığı ve bu önerilerde, eğitimlerin verilmesi ve kaynak kitapların geliştirilmesi gerektiğine yönelik olduğu tespit edilmiştir. Bu veriler ışığında, MEB’na ve araştırmacılara, çalışmaların desteklenmesi, çeşitlendirilmesi ve araştırma yönelimlerin neler olması gerektiği yönünde tavsiyelerde bulunulmuştur.

Examination of Graduate Theses on Value Education

This study was conducted in order to reveal approaches related to values education in Turkey. This research was conducted by way of document analysis within scope of the qualitative research approach. Master's theses published in Turkey were analyzed by way of content analysis. The research's population consists of master's theses and doctoral dissertations on values education, prepared from January 2000 to May 2020 in Turkey, of which full text can be accessed via YOK (Higher Education Board) TEZ page. As a result of the literature review, 38 theses on values education were reviewed, including 5 doctoral dissertations and 33 master's theses. Theses were subjected to content analysis with publication classification and suggestion classification forms so developed. Data gained were analyzed using SPPS 21.statistics program. Results of the study were presented as frequency and percentage in graphs and tables in a descriptive fashion. It was observed that the highest number of theses on values education were prepared for the Turkish field whereas the lowest number of such theses concerned life sciences, mathematics, physical education and sports. It was found out that a vast majority of studies were conducted after 2015, qualitative research method was used at these studies to a great extent, and scales and interview forms were frequently used as the data collection tool. It was ascertained that, during the review of suggestions part, more suggestions were presented to the Ministry of National Education and such suggestions were about provision of education and enhancement of reference books. In the light of data gained, with regards to current status of values education researches, MoNE and researchers were provided with recommendations on support for, increase and diversification of studies of this kind and on what research directions should be like.

PDF

___

Ağır, H. S. (2017). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde sorumluluk değeri ile ilgili kazanımların gerçekleşme düzeyi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
Aköz, T. (2018). Beden eğitimi ve spor derslerinde verilen değerler eğitiminin öğrencilerin olumlu sosyal davranış düzeylerine etkisinin incelenmesi.[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aktaş, Z.& Bozdoğan, A. E. (2016). Fen bilimleri dersi “İnsan ve Çevre” ünitesiyle bütünleştirilmiş etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin merhamet değerini kazanmalarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(32), 3957.https://doi.org/10.17522/nefefmed.47683
Akyol, Ş. (2010). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan sevgi temasının değerler eğitimi açısından incelenmesi.[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altun, S. A. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 7- 17.https://doi.org/10.14527/9786053189558.07
Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayas, C., Çeçen, R., Eş, H. & Taştan, B. (2013). “Bu benim eserim” fen bilimleri projelerinde vatandaşlık eğitimi açısından sosyal sorumluluk ve vatandaşlık bilinci. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Dergisi, 6(14).https://doi.org/10.14520/adyusbd.587
Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin etkililiği.[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Başcı, Z. (2012). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Erzurum örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Entütüsü.
Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi Eğitim Bİlimleri Enstitüsü.
Baytaş, S. H. (2019). İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı metinlerinde moral değerler sistemi (5, 6, 7, 8. Sınıf/ 2005-2017). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Aygün, E., Karadeniz, Ş.& Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Creswell, J. (2008). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research.International Pearson Merril Prentice Hall.
Creswell, J. & Plano Clark, V. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Sage.
Çakmak, Ö. (2019). 5. Sınıf düzeyinde hazırlanan değer eğitimi etkinliklerinin uygulanabilirliği ve başarısı üzerine bir durum çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çiçen, M. E. (2019). Değer eğitimi temelli drama programının 6. Sınıf öğrencilerinin demokratik değerleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çüçen, A. (2011). Derin Ekoloji. websitem.karatekin.edu.tr: https://websitem.karatekin.edu.tr/user_files/bdemirbilek/files/20191005_d19049be260c4a2 e90ad9acebf71b3c6.pdf
Demirci Güler , M. P. & Açıkgöz, S. N. (2019). 2018 Yılı Fen Bilimleri dersi öğretim programının sorumluluk kazanımlarına yer vermesi bakımından incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 391-419.https://doi.org/10.15285/maruaebd.525249
Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı Fen Bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799- 825.https://doi.org/10.17860/mersinefd.342260
Dinçer, B.& Gözel, Ü. (2019). İlkokul programlarında (1-4) yer alan ve kazandırılması hedef değerlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin ve öğrenci velilerinin görüşlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 207-234.https://doi.org/10.34234/ded.536439
Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi. Cemil Öztürk (Ed.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım içinde. (2. Baskı). 255-286. Pegem A Yayıncılık.
Ecerkale, N. (2019). Meb yayınları Türkçe 7. ve 8. Sınıf ders kitabındaki metinlerin değerler bağlamında incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Engin, G. (2014). Türkçe ve beden eğitimi öğretim programları ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi programının etkililiği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstütüsü.
Erbir, B. & Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Electronic Türkish Studies, 8(1), 1321-1333.
Ertürk, İ. B. (2019). Din kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde Allah’a iman penceresinden değerler eğitimi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Fırat, M., Kabakcı Yandul, I. & Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 65- 86.https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.2s3m
Göçmen, G. B. (2009). Meta- analizin genel bir değerlendirmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 345-360.
Gömleksiz, M. N.& Bulut , İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 76-88.https://doi.org/10.14686/201312029
Görgüt, İ. (2015). Ortaokullarda görev yapan beden eğitimi ve diğer branş öğretmenlerinin ahlak, karakter ve değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi.[Yayımlanmamış doktora tezi ]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gündüz, M., Başpınar, Z. & Büyükkarcı, A. (2017). 2000-2015 yılları arasında değer eğitimi üzerine yapılan doktora tezlerinin içerik analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fkültesi Dergisi,(31), 705-718.https://doi.org/10.14582/duzgef.1817
Gündüz, M. & Bağcı, M. (2019). Fen Bilgisi öğretmenlerine göre kazanımlardaki kök değerler ve değerleri öğretme yöntemlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 184-197.https://doi.org/10.20860/ijoses.621559
Herdem, K. (2016). Yedinci sınıf fen bilimleri dersi konularıyla bütünleştirilmiş değerler eğitimi etkinliklerinin öğrencilerin değer gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
İdin, Ş. & Aydoğdu, C. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyal adalet ve eşitlik perspektifinde fen bilimleri eğitimine ilişkin görüşler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1328-1349.https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.31178-338834
Kağıtçıbaşi, Ç. & Kuşdil, M. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Pisikolojisi Dergisi, 15(45), 59-80.
Kahya, A. (2018). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kantar, Ş. (2014). İlköğretim 4. Ve 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde 100 temel eser yoluyla değerler eğitimi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kapkın, B., Çalışkan , Z. & Sağlam, M. (2018). Türkiye’de 1999-2017 yılları arasında değerler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 183-207.https://doi.org/10.21666/muefd.485737
Karacaoğlu, H. (2018). Dijital hikâyelerin Türkçe dersi değerler eğitimine yönelik etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1).https://doi.org/10.21560/spcd.vi.460937
Katılmış, A. (2010). Sosyal bilgiler derslerindeki bazı değerlerin kazandırılmasına yönelik bir karakter eğitimi programının geliştirilmesi.[Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kılcan, B. (2009). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerler öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri ( Kırşehir ili örneği ). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koç, S. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi konusundaki görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi II.Ulusal (Uluslarası katılımlı) değerler eğitimi kongresi.
Maden, K. (2017). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında saygı değerinin yeri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bİlimleri Enstitüsü.
MEB. (2018). Fen Bililmleri öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7,8.sınıflar). MEB.
Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: nicel ve nitel yaklaşımlar I‐II. Cilt (5. Basım). Yayın Odası.
Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamadaki Eğitim Bilimleri, 12(2),1309-1325.https://doi.org/10.17121/ressjournal.1448
Ozan, C. & Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116- 136.https://doi.org/10.19126/suje.76547
Özcan, H. (2019). Trabzon ilinde en çok satılan çocuk kitaplarındaki değerler ile Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin içerdiği değerlerin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Özdamar, G. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki değer yönelimleri ve öğrencileri tarafından algılanan disiplin sağlama stratejilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi ]. Fırat Üniversitesi Eğüitim Bilimleri Enstitüsü.
Özenç, A. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan matematiksel değerlerin ve matematik eğitimi değerlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özkemahlı, S. (2019). II Kademe görsel sanatlar dersi öğretmenlerinin değerler eğitiminin etkileri üzerine görüşleri: samsun ili örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Saka, S. (2014). Fen ve Teknoloji dersi ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programındaki ortak değerlerin karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Serikkhankyzy, S. (2018). Türkiye ve Kazakistan’da okutulan 6. Sınıf Türkçe, Kazak edebiyatı ve Rus edebiyatı ders kitaplarının değerler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Sezer, T. (2008). İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde sorumluluk değerinin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri.[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şahin, S. (2019). Türkçe dersi öğretim programı’nda yer alan kök değerler açısından Rafadan Tayfa çizgi filminin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Blimleri Enstitüsü.
Şahin, T. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterliliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Şentürk, G. (2019). Fen bilimleri dersinde değerler eğitiminin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Şimşek, C. (2004). Fen bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarına göre çevre eğitiminde etik ve estetik değerle. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(7), 127- 146.https://doi.org/10.17522/nefefmed.47683
Taymur, N. (2019). Güncellenen Görsel Sanatlar dersi öğretim programının değerler eğitimine ilişkin kavramları öğretmedeki etkisi üzerine öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Toktemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler değer eğitimi hakkındaki görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kardeniz Teknik Üniversitesi.
Türker, A.(2019). Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının değer yargılarının incelenmesi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Uğurlu, M. (2012). İlköğretim 7. Sınıf sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerin kazanılmışlık düzeyinin veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğurlu, Z. (2019). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı 7. sınıf “din ve güzel ahlak” ünitesindeki ahlaki değerlerle ilgili drama yöntemi uygulamaları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Ulusoy, K. (2010). Değer eğitimi: davranışçı ve yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan tarih programlarında değer aktarımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 32- 51.https://doi.org/10.17494/ogusbd.555477
Yazıcı, D. (2006). Değerler eğitimi'ne genel bir bakış. Türklük Bilim Araştırmaları, (19), 499-522.
Yıldız, M. (2019). Ortaokul Matematik ders kitaplarındaki metin ve görsellerin değerler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Eceviz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Yurtsever, T. (2018). Değerler sosyolojisi açısından din kültürü ve ahlak bilgisi ders müfredatının analizi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ