Okul Yöneticilerinde Duygusal Zekâ ve Etik Karar Verme İlişkisi

Bu çalışmada okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile onların etik karar vermeleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu çalışma, 2017- 2018 eğitim-öğretim yılında, İstanbul Avrupa yakasındaki resmi okul yöneticileri evreni üzerinde uygulanmıştır. Çalışmada okul müdürleri ile birlikte, müdür yardımcıları da okul yöneticisi olarak ele alınıp araştırmaya dahil edilmişlerdir. Örneklem seçiminde basit tesadüfü örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre; evreni oluşturan her elemanın çalışmaya katılma şansı eşittir. Dolayısıyla her bireye verilen istatistiksel değer aynıdır (Arıkan, 2004). Araştırmaya gönüllülük esasına göre, belirtilen evren içerisinden, 404 okul yöneticisi katılmıştır. Veriler, elektronik ortamda katılımcılara yollanmış ve SPSS programı ile sayısallaştırılıp yorumlanmıştır. Araştırmada kişisel bilgiler formu anketi, Duygusal Zekâ ölçeği ve Etik Karar Verme Ölçeği kullanılmıştır. Etik Karar Verme Ölçeği, örnek olay yöntemi ile özgün olarak oluşturulmuştur. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; okul yöneticilerinin duygusal zekâsı ile etik karar vermeleri arasında düşük düzeyde, ancak istatistiksel olarak anlamlı olmayan bir ilişki bulunmuştur. Bununla birlikte, okul yöneticilerinin duygusal zekâ alt boyutlarından duygularının farkında olma düzeyleri arttıkça, etik karar verme düzeylerinin de arttığı görülmüştür. Başkalarının duygularının farkında olma, duygu kullanımı ve duyguları düzenleme alt boyutları ile etik karar verme düzeyleri arasında herhangi bir ilişkinin olmadığı görülmüştür. Elde edilen sonuçlar alanyazın ışığında tartışılmış ve yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda hem araştırmacılar hem de uygulayıcılar için öneriler sunulmuştur.

The Relationship Between Emotional Intelligence and Ethical Decision Making in School Administrators

In this study, the relationship between emotional intelligence levels of school administrators and their ethical decision making was investigated. This study, which uses the relational screening model, which is one of the quantitative research methods, was implemented on the school administrators on the European side of Istanbul in the 2017-2018 academic year. Simple random sampling method was preferred for sample selection. According to the simple random sampling method, every element of the universe constituting the universe has an equal chance to participate in the study. Therefore, the statistical value given to each individual is the same (Arıkan, 2004). On the basis of volunteering, 404 school administrators participated in the specified universe and the school principal and vice principals were evaluated as school administrators. In the research, personal information form questionnaire, Emotional Intelligence Scale and Ethical Decision Making Scale were used. According to the results obtained from the study, a low but statistically insignificant relationship was found between the emotional intelligence of school administrators and ethical decision making. However, as the level of awareness of emotional intelligence sub-dimensions of school administrators increased, the level of ethical decision making increased. It was observed that there was no relationship between the sub-dimensions of awareness, emotional use and regulation of emotions and ethical decision making levels of others. The results obtained were discussed and interpreted in the light of the literature. In line with the results obtained, suggestions are presented for both researchers and practitioners.

PDF

___

Akbaba, A. & Erenler, E.. (2011). ‘’Etik Karar Verme ve Cinsiyet Farklılıkları Üzerine Bir Araştırma’’, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 447-464.
Arıkan, R. (2004). Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama, Asil Yayın.
Aydın, İ. (2016). Eğitim ve Öğretimde Etik, Pegem Akademi Yayıncılık.
Aydın, İ. (2014). Yönetsel ve Mesleki Açıdan Etik, Pegem Akademi Yayıncılık.
Bar-On, R. (1997). Emotional Quotient Inventory: Technical Manual, Multi Health Systems.
Berrocal, P. F.& Extremera, N., (2005). “About Emotional Intelligence and Moral Decisions”, Behavioral and Brain Sciences”, Vol.28, No.4, 2005, 548. https://doi.org/10.1017/s0140525x05280093
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (22.baskı), Pegem Akademi Yayıncılık.
Bratton, V. K., (2004). “Affective Morality: The Role of Emotions in the Ethical Decision-Making Process”, (Published Doctoral Thesis) The Florida State University, College of Business.
Caruso, R. D. & Salovey, P. (2007). Yönetimde Duygusal Zekâ (Dört Duygusal Becerinin Liderlikte Kullanılması ve Geliştirilmesi), Crea Yayıncılık.
Cooper, K. C. & Sawaf, A. (1997). Liderlikte Duygusal Zekâ, (Çev. Zelal B. Ayman & B. Sancar, Sistem Yayıncılık, 3. Basım, 2003)
Çam, M. O., & Baysan-Arabacı, L. (2010). ‘’HEMAR-G Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar’’, Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi.
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2001). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, Beta Yayıncılık.
Deshpande, S. P. (2009). “A Study of Ethical Decision Making by Physicians and Nurses in Hospitals”. Journal of Business Ethics, Vol.90, 387-397. https://doi.org/10.1007/s10551- 009-0049-5
Ercan, İ. & Kan, İ. (2004). ‘’Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik’’, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30.3, 211-216.
Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E.(2003). How to Design and Evaluate Research ın Education. Mc Graw Hill Publish.
Goleman, D. (2017) Duygusal Zekâ, (Çev. B.S. Yüksel), 47. Baskı, Varlık Yayınları.
Ilgın, B. (2010). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Oluşmasında Sosyal Kaytarma İlişkisinde,Duygusal Zekâ ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü, (Yayımlanmış Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://doi.org/10.17218/husbed.21872
İslamoğlu, H. (2003). Bilimsel araştırma yöntemleri, Beta Basım.
Karayaman, S. (2018). ‘’School Administrators Who Serve in Different Institutions Ethical Dilemmas and Their Attitudes towards These Dilemmas’’, Asian Journal of Education and Training, 4.3, 201-209. https://doi.org/10.20448/journal.522.2018.43.201.209
Kıral, E. (2015). ‘’Yönetimde Karar ve Etik Karar Verme Sorunsalı’’, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6.2, 73-89. https://doi.org/10.1501/egifak_0000001014
Klıne, R. B. (2013). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis: Applied Quantitative Analysis in the Social Sciences, Taylor & Francis Group, New York.
Koruklu, N., Feyzioğlu, B., Kiremit Ö. H. & Aladağ, E. (2013). ‘’Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi’’, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13.25,119-137. https://doi.org/10.21764/maeuefd.546612
Küçükali, R. (2006), Avrupa Birliği Yolunda Yeni Okul, Okul yöneticilerinin karar verme süreci, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Mayer, J. D. & Salovey, P. (1997). “What Is Emotional Intelligence”, In P. Salovey, & D. Sluyter, Emotional Development And Emotional Intelligence: Educational Implication, Basicbooks Inc. https://doi.org/10.1037/t05047-000
Neçare, E. (2017). Duygusal Zekâ ve Etik Karar Verme İlişkisi: İnsan Kynakları Alanında Bir Araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi),Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://doi.org/10.14520/adyusbd.591091
Pfeiffer, S. (2001). “Emotional Intelligence: Popular But Elusive Construct”, Roeper Rewiev, V. 23, N. 3, 138 – 143. https://doi.org/10.1080/02783190109554085
Rest, J. R. (1979). Development in Judging Moral Issues, University of Minnesota Press.
Rollinson, D. (2002). Organisational Behaviour and Analysis An Integrated Approach (Second Edition), Pearson Education Ltd: Essex.
Salovey, P. & Mayer, J. D. (1990). ‘’Emotional intelligence’’, Imagination, Cognition, and Personality,, 9, 185-211. https://doi.org/10.2190/dugg-p24e-52wk-6cdg
Scott, B. S. (2004). “The Relationship Between Emotional Intelligence and Ethical Decision Making”, (Published Doctoral Thesis), Union University.
Smith, M. V. (2009). “Police Perceptions of Integrity: The Relationship Between Emotional Intelligence and Moral Development Among Police Officers”, (Published Doctoral Thesis), Capella University.
Sönmez, V. & Alacapınar, F.G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Sudak, M. K. (2011). Kişilik tipleri, duygusal zekâ, örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi üzerine bir araştırma, (Yayınlanmış Doktora Tezi), Gebze Yükek Teknoloji Enstitüsü.
Şen, M. L. (2017). Kamu Görevlileri Etik Rehberi, Başbakanlık Etik Kurulu.
Tekbıyık, A. (2016). İlişkisel tarama yöntemi.M., Metin (Ed.), İçinde Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s.99-114), Pegem Akademi Yayınları.
Trinidad, D. R., Unger, J. B., Chou, C.– P., Anderson & Johnson, C. (2004). “The Protective Association of Emotional Intelligence with Psychosocial Smoking Risk Factors for Adolescents”, Personality and Individual Differences, V. 36, 945 – 954.
Turan, S. & Yalçın, G. (2005). ‘’Okul Yöneticilerinin Yaptığı ve Yapmak İstediği İşler ile İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’, Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5.2, 11-34.
Ural, A. (2001). “Yöneticilerde Duygusal Zekânın Üç Boyutu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 209-219.
Wilborn, L. R., Brymer A. R. & Schmıdgall, R. (2007). “Ethical Decisions and Gender Differences of Europen Hospitality Students”, Tourism and Hospitality Research, 7, 230- 240.
Wong, C.-S. & Law, K. S. (2002). ‘’The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study’’, Leadership Quarterly, 13,3, 243-274.
(http://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatIliski=0&MevzuatKod=1.5.657&No=657&sour ceXmlSearch&Tertip=5&Tur=1.madde:88, (Erişim Tarihi:07.03. 2018)

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ