Öğretmenlerin Bezdiri (Mobbing) Yaşama Düzeyi ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bezdiri yaşama düzeyi ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. İlişkisel tarama modelindeki bu araştırmada, Tokat il merkezi ve diğer ilçelerinden rastgele seçilen 45 kamu ilköğretim okulunda görev yapan toplam 750 öğretmenin görüşüne başvurulmuştur. Araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerinin bezdiri (mobbing) düzeyine ilişkin algılarını ölçmek için; “Olumsuz Davranışlar Ölçeği” (Negative Acts Questionarrie) kullanılırken; öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini ölçmek için ise, “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” (Organizational Commitment Questionnaire: OCQ) veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Alt problemlerin cevaplarını bulmak için, ölçekler kullanılarak elde edilen veriler SPSS 17 istatistik programına aktarılmış, aritmetik ortalamaları, standart sapma değerleri, Pearson momentler çarpım korelasyon katsayıları hesaplanmış ve regresyon analizi yapılmıştır. İstatistiksel analizlerde anlamlılık düzeyinin kabulünün .05 olarak belirlenmesine karar verilmiştir. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır; öğretmenlerin örgütsel bağlılık boyutlarına ilişkin algı düzeyleri incelendiğinde duygusal bağlılık boyutunda en yüksek ortalamaya sahip oldukları, bu boyutu ise normatif bağlılık boyutunun izlediği görülmüştür. Öğretmen algı düzeylerine göre en düşük örgütsel bağlılık boyutunun ise devam bağlılık boyutu olduğu görülmüştür. İlköğretim öğretmenlerinin bezdiri yaşama düzeyi ile öğretmenlerin duygusal bağlılık ve normatif bağlılık düzeyleri arasında orta düzeyde, negatif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bezdiri düzeyi ile devam bağlılık boyutu arasındaki ilişkinin ise daha düşük düzeyde, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu saptanmıştır. Bu verilerden hareketle öğretmenlerin bezdiri algılama düzeyi ne kadar çok artarsa ters yönlü olarak öğretmenler tarafından hissedilen örgütsel bağlılık düzeyininde azaldığını söyleyebiliriz.

Investigation of the Relationship Between the Teachers' Mobbing Levels and Their Organizational Commitment

The purpose of this study is to determine the relationship between the mobbing experience of teachers in the education institution they work and their organizational commitment. In this study which is relational screening model, consulted to randomly selected total of 750 teachers who working 45 public primary schools at all district and province of Tokat. İn this study, “Negative Acts Questionarrie (NAQ)” was used in order to determine the level of mobbing according to theperceptions of primary school teachers, and “Organizational Commitment Questionnaire (OCQ)” was used ın order to measure the level of organizational commitment of teachers as a means of data collection tools. Sub-problems to solve, the data obtained by means of scales transferred to the SPSS 17 package program, calculated arithmetic mean, standard deviation values, pearson correlation coefficients and regression analysis was made. Significance level of .05 was used for statistical analysis. The following conclusions are reached as a result of the research; the highest organizational commitment of teachers is the emotional commitment, and normative commitment is followed this. It has been concluded that the lowest organizational commitment of teachers is continuation commitment. There is moderate negative and significant relationship between exposure mobbing level of teachers, working in primary schools with the emotional commitment, and normative commitment of teachers. It is concluded that the relationshipbetween mobbing level and continuation commitment of teachers is lower, positive and significant. As a result of this study, as the frequency of teachers’ mobbing experince is advancing, the organizational commitment level which is perceived by school teachers is reducing.

PDF

___

Akyüz, Ö. F., (2001). Değişim rüzgarında stratejik insan kaynakları planlaması. Sistem Yayıncılık.
Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://doi.org/10.29029/busbed.397389
Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler. Pegem A Yayıncılık.
Balcı, A. (1997). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem A Yayıncılık. https://doi.org/10.1501/egifak_0000000687
Boylu, Y., Pelit, E. & Güçer, E. (2007). Gazi üniversitesi ticaret ve turizm eğitim fakültesinde çalışan akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma.Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 86 (114). https://doi.org/10.17152/gefad.595058
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları. https://doi.org/10.14527/9789944919289
Cemaloğlu, N. (2007a). Örgütlerin kaçınılmaz sorunu: yıldırma. Bilig Dergisi, 42, 111- 126.
Cemaloğlu, N. (2007b). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87. https://doi.org/10.14686/buefad.312405
Cemaloğlu, N. & Ertürk, A. (2007). Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin cinsiyet yönünden incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(2), 345-362.
Çalık, T. (1996). Örgütsel amaçları gerçekleştirmede çevre ve insan faktörünün önemi. Eğitim Yönetimi. Yıl: 2, Sayı: 3, Yaz 1996, 375-382.
Çobanoğlu, Ş. (2005). İşyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri. Timaş Yayınları.
Dağdelen, O. (1986). Motivasyon ve örgütsel iklim. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt.15, Sayı.2, ss.179-194. https://doi.org/10.11611/yead.327329
Einarsen, S. & Raknes, B. I. (1997). Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence and Victims, 12, 247-263. https://doi.org/10.1891/0886-6708.12.3.247
Einarsen, S., Raknes, B. I. & Matthiesen, S. B. (1994). Bullying and harassment at work and their relationships to work environment quality: An explatory study. European Work and Organizational Psychologist, 4(4), 381-401. https://doi.org/10.1080/13594329408410497
Erçetin, Ş. Ş., Hamedoğlu, M. A., & Çelik, S. (2008). Mobbing in primary schools: A case study for Hendek country, Sakarya. World Applied Sciences Journal, 3(6), 945-955.
Ergener, B. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin yıldırma (mobbing) yaşamaları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gündüz, H.B. & Yılmaz, Ö. (2008). Orta öğretim kurumlarında mobbing (yıldırma) davranışlarına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri (Düzce ili örneği). Millî Eğitim Dergisi, 179,269-281. https://doi.org/10.17679/inuefd.539258
Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
Katz, D. & Kahn, R.L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi. Todaie Yayınları.
Konakçı Göven, E. & Şentürk, İ. (2019). İlkokullarda örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,20(),1223-1247. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555471
Meyer, J.P., & Allen, N.J. (1997). Commitment in the workplace. theory, research and application. London. Sage Publications.
Niedl, K. (1996). Mobbing and wellbeing: Economic and personel development Implications. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2): 239- 249. https://doi.org/10.1080/13594329608414857
Onbaş, N. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde duygusal şiddete ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa. https://doi.org/10.14520/adyusbd.487251
Öğüt, A. & Demirsel, T. (2006). İş dünyasında etik dışı örgütsel davranış sarmalının arka planı: Mobbing süreci ve mobbing aktörleri. II. Uygulamalı Etik Kongresi Bildiriler Kitabı. 18-20 Ekim. Ortadoğu Teknik Üniversitesi. https://doi.org/10.1501/sbfder_0000002198
Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi: Tekstil sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. https://doi.org/10.35379/cusosbil.630805
Özler, D. E., Atalay, C. & Şahin, M.D. (2008). Mobbingin örgütsel bağlılık üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, ss.37–60. https://doi.org/10.18037/ausbd.579290
Tınaz, P. (2006a). İşyerinde psikolojik taciz. Çalışma ve Toplum Dergisi. 2006 / 4 (11).
Tınaz, P. (2006b). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Beta Yayınları.
Toker Gökçe, A. (2006). İş yerinde yıldırma: Özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri üzerine yapılan bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://doi.org/10.1501/egifak_0000001315
Tunçel, Ö. (2009). Kişilik ve örgüt kültürü bağlamında yıldırma davranışının örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Ampirik bir çalışma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. https://doi.org/10.26650/ibr.2020.49.0018
Vardi, Y. (2001). The effects of organizational and ethical climates on misconduct at work. Journal of Business Ethics 29, 325-337.
Vartia, M. (1996). The sources of bullying-psychological work environment and organizational climate. European Journal of Work and Organizational Psychology,2:203-214. https://doi.org/10.1080/13594329608414855
Yaman, E.(2009). Yönetim psikolojisi açısından- işyerinde psikoşiddet-mobbing. Nobel Yayınları.
Yılmaz, A. & Dil, M. (2008). Örgüte bağlılık mı bağımlılık mı? (Örgütsel bağlılığın boyutları ile iş tatmini ilişkisinin kamu sektöründe araştırılması). Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı:36, 113-132. https://doi.org/10.3848/iif.2006.249.0336
Zapf, D., Knorz, C. & Kulla, M. (1996). On the relationship between mobbing factors and jop content, social work environment and health outcomes. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2): 215-237. https://doi.org/10.1080/13594329608414856

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ