FEN VE TEKNOLOJİ LABORATUVAR UYGULAMALARI DERSİNİN FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖZYETERLİK İNANÇLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ
Bu çalışmada, Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları dersinin sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine ilişkin özyeterlik inançları üzerindeki etkisi incelenmektedir. Ayrıca bu inançların cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Tek gruplu ön test-son test modeli takip edilmiştir. Çalışma grubunu 85’i kadın, 36’sı erkek olmak üzere toplam 121 sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler; Enochs ve Riggs (1990) tarafından geliştirilip, Bıkmaz (2002) tarafından Türkçe’ye çevrilerek geçerlik güvenirlik çalışması yapılan “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretiminde Özyeterlik İnancı Ölçeği”nin, 14 hafta süren Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları dersinin başında ve sonunda öğretmen adaylarına uygulanması yoluyla elde edilmiştir. Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları dersinin sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik özyeterlik inançlarının alt boyutundan biri olan kişisel özyeterlik puanlarını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artırdığı, diğer bir alt boyut olan sonuç beklentisini ise anlamlı bir şekilde değiştirmediği görülmüştür. Özyeterlik ölçeği toplam puanlarının da gerçekleştirilen uygulama ile anlamlı bir şekilde arttığı sonucu ortaya konmuştur. Öğretmen adaylarının özyeterlik puanlarının ön testte ve son testte cinsiyete bağlı olarak anlamlı bir farklılık göstermediği sonucu ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının uygulama sonrası fen öğretimine yönelik özyeterlik inançlarındaki anlamlı gelişmenin kadın adaylardan kaynaklandığı anlaşılmıştır, çünkü erkek adaylar için toplam puanlar ve iki alt boyuta ilişkin ön test ve son test verileri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür.
INVESTIGATING THE EFFECT OF SCIENCE AND TECHNOLOGY LABORATORY APPLICATIONS COURSE ON SCIENCE TEACHING SELF EFFICACY BELIEFS
In this research, the effect of Science and Technology Laboratory Applications course on self-efficacy beliefs towards science teaching of elementary preservice teachers is examined. In addition, it was examined whether these beliefs differ according to gender variable. Single group pre-test and post-test model was followed. The study group consisted of 121 preservice elementary teachers (85 female and 36 male). “Elementary Teacher’s Science Teaching Self Efficacy Belief Instrument” developed by Enochs and Riggs (1990) and translated into Turkish with validity and reliability analysis by Bıkmaz (2002) was used. The instrument was applied to preservice teachers at the beginning and end of Science and Technology Laboratory Applications course (14 weeks long). It was seen that Science and Technology Laboratory Applications course significantly increased the personal science teaching efficacy belief scores, which is one of the dimensions of self-efficacy beliefs toward science of preservice teachers, and did not significantly change the science teaching outcome expectancy which is another dimension. It was found that the total scores of the instrument increased significantly with the application. It has been concluded that the self-efficacy scores of the preservice teachers do not show a significant difference in pre-test or post-test depending on gender. It was understood that the significant improvement in the self-efficacy beliefs of the preservice teachers towards science was due to females, because it was found that there was no significant difference between the pre-test and post-test data for males.
___
- Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
- Akçil, M. ve Oğuz, A. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin öz yeterlik inancı ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 10(11), 1-16. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8616.
- Aydin, S., Demirdöğen, B., & Tarkin, A. (2012). Are they efficacious? Exploring pre-service teachers’ teaching efficacy beliefs during the practicum. The Asia-Pacific Education Researcher, 21(1), 203-213.
- Aydoğdu, B. ve Saban, Y. (2018). Öğretmen adaylarının fen bilimleri öğretimi öz-yeterlik inançları ile öğretmenlik uygulaması performansları arasındaki ilişki. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 120-133.
- Berkant, G. H. ve Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zeka türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
- Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 1(2), 197-210.
- Bıkmaz, H. F. (2006). Fen Ögretiminde öz-yeterlik inançları ve etkili fen dersine ilişkin görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 25, 34-44.
- Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi ( 4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Cantrell, P., Young, S., & Moore, A. (2003). Factors affecting science teaching efficacy of preservice elementary teachers. Journal of Science Teacher Education, 14, 177-192. doi: 10. 1023/A:1025974417256.
- Chan, D. W. (2008). General, collective, and domain-specific teacher self-efficacy among Chinese prospective and in-service teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education, 24(4), 1057-1069. doi:10.1016/j.tate.2007.11.010.
- Chiou, G., & Liang, J. C. (2012). Exploring the structure of science self-efficacy: A model built on high school students’ conceptions of learning and approaches to learning in science. The Asia-Pacific Education Researcher, 21(1), 83-91.
- Compeau, D. R., & Higgins, C. A. (1995). Computer self-efficacy: Development of a measure and initial test. MIS Quarterly, 19(2), 189-211.
- Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
- Çetin, B. (2008). Fen bilgisi öğretimi dersinin sınıf öğretmenliği anabilim dalı 3. sınıf öğrencilerinin fen öğretimindeki öz-yeterlilik inançlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 55-71.
- Dembo, M. H., & Gibson, S. (1985). Teachers’ sense of efficacy: An important factor in school improvement. The Elementary School Journal, 86 (2), 173-184.
- Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
- Duban, N. Y. ve Gökçakan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280.
- Durdukoca, Ş. F. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 69-77.
- Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98–110.
- Espinosa, T., Miller, K., Araujo, I., & Mazur, E. (2019). Reducing the gender gap in students’ physics self-efficacy in a team-and project-based introductory physics class. Physical Review Physics Education Research, 15(1), 010132.
- Gist, M. E., & Mitchell, T. R. (1992). Self-Efficacy: A theoretical analysis of its determinants and malleability. The Academy of Management Review, 17 (2), 183-211.
- Henson, R. K., Kogan, L. R., & Vacha-Haase, T. (2001). A reliability generalization study of the teacher efficacy scale and related instruments. Educational and psychological Measurement, 61(3), 404-420.
- Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1990). Socialization of student teachers. American Educational Research Journal, 27, 279-300. doi: 10.3102/00028312027002279.
- Ishak, M. (2008). Improving the training of pre-service physics teachers in Malaysia using didaktik analysis (Doctoral dissertation, The University of Waikato New Zealand).
- Karaduman, B. ve Emrahoğlu, N. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bazı değişkenler açısından fen öğretimi öz- yeterlik inanç düzeylerinin ve sonuç beklentilerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 69-79.
- Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. (İkinci yazım, 32. basım). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
- Kaya, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının fen öğretimi dersine bağlı olarak değişimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 55-69.
- Koyuncu, B. (2018). The effect of pre-service teachers' life skills on teacher self-efficacy. Journal of Education and Learning, 7(5), 188-200.
- Kurtuluş, N. ve Çavdar, O. (2010). Öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlilikleri. Education Sciences, 5(3), 1302-1315.
- Kutluca, A. Y. ve Aydın, A. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: oluşturmacı öğretimin etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 217-236.
- Küçük, M., Altun, E. ve Paliç, G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Rize ili örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 45-70.
- Lin, S. S. J., & Tsai, C. (1999). Teaching efficacy along the development of teaching expertise among science and math teachers in Taiwan (Report No. SE 063931). Boston, MA: National Association for Research in Science Teaching (ERIC Document Reproduction Service No. ED445905).
- Möller, J., Pohlmann, B., Köller, O., & Marsh, H. W. (2009). A meta-analytic path analysis of the internal/external frame of reference model of academic achievement and academic selfconcept. Review of Educational Research, 79, 1129-1167. doi: 10.3102/0034654309337522.
- Multon, K. D., Brown, S. D., & Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38, 30-38. doi: 10.1037/0022-0167.38.1.30.
- Norris, C. M., Morris, J. E., & Lummis, G. W. (2018). Preservice teachers’ self-efficacy to teach primary science based on ‘science learner’typology. International Journal of Science Education, 40(18), 2292-2308.
- Oğuz, A. (2015). Öğretmen adaylarının sözlü anlatım öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(7),1-16, ISSN: 1308-2140, www. turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8243, ANKARA-TURKEY
- Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs and mathematical problem-solving of gifted students. Contemporary Educational Psychology, 21, 325-344. doi: 10.1006/ceps.1996.0025.
- Pajares, F. (1997). Current directions in self-efficacy research. In M. Maehr, & P. R. Pintrich (Eds.), Advances in Motivation and Achievement (Vol.10, pp. 1-49). Greenwich, CT: JAI Press.
- Pajares, F. (2002). Self-efficacy beliefs in academic contexts: An outline. Retrieved 9/7/2019, from http://des.emory.edu/mfp/efftalk.html.
- Pajares, F., & Schunk, D. H. (2001). Self-beliefs and school success: Self-efficacy, self-concept, and school achievement. In R. Riding, & S. Rayner (Eds.), Perception (pp. 239-266). London: Ablex Publishing.
- Riggs, I. M. & Enochs, L. G. (1989). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument (Report No. SE 050611). San Francisco, CA: National Association for Research in Science Teaching (ERIC Document Reproduction Service No. ED308068).
- Riggs, I. M., & Enochs, L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74 (6), 625-637.
- Schoon, K. J., & Boone, W. J. (1998). Self‐efficacy and alternative conceptions of science of preservice elementary teachers. Science Education, 82(5), 553-568.
- Taşkın, Ç. Ş. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21-40.
- Tschanen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A., & Hoy, W.K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-248. doi: 10.3102/00346543068002202.
- Ülper, H., ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları, Electronic Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
- Weasmer, J. & Woods, A. M. (1998). I think I can: The role of personal teaching efficacy in bringing about change. The Clearing House, 71, 245-248. doi: 10.1080/00098659809599371.
- Yakar, L. & Yelpaze, İ. (2019). Öğretmen yetiştiren tüm programlardaki öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 105-127.
- Yürük, N. (2011). The predictors of pre-service elementary teachers’ anxiety about teaching science. Journal of Baltic Science Education, 10(1), 17-26.
- Zeldin, A. L., & Pajares, F. (2000). Against the odds: Self-efficacy beliefs of women in mathematical, scientific, and technological careers. American Educational Research Journal, 37, 215-246. doi: 10.3102/00028312037001215.
- Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91. doi:10.1006/ceps.1999.1016.