OKUL YÖNETİCİLERİNİN OKUL YÖNETİMİNDE EVRENSEL DEĞERLERİ UYGULAMALARI İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL GÜVEN DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırmada okul yöneticilerinin okul yönetiminde evrensel değerleri uygulama düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırma; ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini, Kahramanmaraş iline bağlı Onikişubat ve Dulkadiroğlu ilçelerine bağlı devlet okullarında görev yapan ortaokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu evrenden kolay ulaşılabilir seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilmiş 231 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen "Okullarda Örgütsel Güven Ölçeği" ve Sağır (2014) tarafından geliştirilen "Okul Yönetiminde Evrensel Değerler Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmaya dair veri toplama araçları öğretmenlere uygulanmış ardından veriler bilgisayar ortamına aktarılarak istatistiksel analizler yapılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), LSD anlamlılık testi, Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Okul yöneticilerin evrensel değerleri uygulama düzeylerine yönelik olarak elde edilen bulgulardan yola çıkarak okul yöneticilerinin okul yönetiminde evrensel değerleri uygulama düzeylerinin orta seviyenin üstünde olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca araştırmada görüşlerine başvurulan öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda okul yöneticilerinin okul yönetiminde evrensel değerleri uygulamaları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin çok yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Buna göre; okul yöneticilerinin evrensel değerleri uygulama düzeyleri arttıkça öğretmenlerin örgütsel güven algılarının artacağı, okul yöneticilerinin evrensel değerleri uygulama düzeyleri azaldıkça öğretmenlerin örgütsel güven algılarının azalacağı söylenebilir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL ADMINISTRATORS’ USE OF UNIVERSAL VALUES IN SCHOOL MANAGEMENT AND TEACHERS’ ORGANIZATIONAL TRUST LEVELS

This research aims to explore the relationship between school administrators’ use of universal values in school management and teachers’ organizational trust levels. The research has a relational survey model. The population of the research consists of secondary school teachers working at state school located within Onikişubat and Dulkadiroğlu districts in Kahramanmaraş. The research sample holds a total of 231 secondary school teachers who have been selected through random sampling method. In the research, "Organizational Trust Scale in Schools" developed by Yılmaz (2005) and "Universal Values Scale in School Management" developed by Sağır (2014) were used. Data collection tools have been applied to the teachers and then the data have been transferred to the computer environment in order to make statistical analyzes. Independent groups t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), LSD significance test, Pearson correlation analysis and regression analysis have been used during data analysis. Based on the findings obtained from the application of universal values of school administrators, it is understood that the level of school administrators to apply universal values in school management is above the middle level. In addition, it was found that the organizational trust level of the teachers whose opinions were consulted was high. As a result of the research, it was found that the relationship between school administrators 'application of universal values in school management and teachers' organizational trust levels is very high. According to this; it can be said that as the level of application of universal values of school administrators increases, teachers' perceptions of organizational trust will increase, and as teachers' level of application of universal values decreases, teachers' perceptions of organizational trust will decrease.

___

  • Abed, N. ve Pakdaman, S. (2013). Value structures among Iranian and British student. Psychology and Behavioral Sciences, 2(6), ss. 202-205.
  • Acun, İ., Yücel, C., Önder, A., Tarman, B. (2013). Değerler: kim ne kadar değer veriyor? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12).
  • Agun, H. (2011), Örgütsel güven ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
  • Altun, G. (2010). Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), ss. 5-28.
  • Artuksi, E. (2009). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin okulun örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları. Bilim Uzmanlığı Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
  • Aydın, T. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile ilgili öğretmen görülerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ayvalıoğlu, N. (1989). A comparison of Turkish and American value systems. İstanbul Üniversitesi Tecrübi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, (17), ss.85-100.
  • Bacanlı, H. (1999). Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 5(4), 597-610.
  • Bektaş, F., Nalçacı, A. ve Karadağ, E. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin algıladıkları evrensel değerlerin bir yordayıcısı olarak okul iklimi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 281-293.
  • Bilgiç, Ö. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları (Küçükçekmece örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
  • Boustani, M.M. (2006). The associations of universal value types with the big 5 personality traits and ındividualism-collectivism in Lebanonand The United States. Master thesis, Available From Proquest Dissertations and Theses Database.
  • Bryk, A.S. ve Schneider, B. (2002). Trust in schools: a core resource for improvement. American Sociological Association's Rose Series
  • Cevizci, A. (2013). Paradigma felsefe sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul. 1816s.
  • Culver, T. R. (1994). Influence strategies and trustin public schools. Unpublished Doctoral Thesis, Seattle University. Seattle.
  • Çalık, E. (2017). İnsan hakları meselesinin gelişimi ve siyasi ve sosyal faktörlerle ilişkisi. 21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 6(16), ss.41-67.
  • Çeliker, U. (2015). Öğretmenlerin yönetime katılım algıları ve beklentileri ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Ümraniye ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
  • Daboval, J., Cornish, R., Swindle, B ve Caster, W. (1994) A trust inventory for small businesses. Small Businesses Symposium, http:/www.sbaer.uca.edu/docs/proceedings/94swi031.txt
  • Demircan, N. (2003). Örgütsel güvenin bir ara değişken olarak örgütsel bağlılık üzerinde etkisi: eğitim sektöründe bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
  • Demirtaş, Z. ve Kılıç, M.F. (2015). Okul yöneticilerinin değerlerle yönetim kavramına ilişkin algıları, Turkish Journal of Educational Studies, 2 (2).
  • Dillon, R. S. (2010). Respectthe stanford encyclopedia of philosoph, http://Plato.Stanford.Edu/Archives/Fall2010/Entries/Respect (10.06.2018).
  • Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
  • Dirks, T., Kurt, D., & Ferrin, L. (2001). The role of trust in organizational settings, Organization Science, 12(4), ss.450-467.
  • Durualp, E. ve Durualp, E. (2012). İlköğretim II. kademede öğrenim gören öğrencilerin evrensel değerlere ilişkin tutumlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(4), ss.484-499.
  • Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven, örgütsel destek ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Bolu ili örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
  • Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. 1(4).
  • Galford, R. & A., Drapeau, S. (2003). Güvenin düşmanları, örgütsel ve kişisel dayanıklılık. Çev. Kardam, A., Mess Yayınları, ss.165-182. İstanbul.
  • Gürsoy, K. (2002). Özgürlük tek başına değer olabilir mi? (Editör: Ş. Yalçın), Bilgi ve Değer Sempozyumu Bildirileri. Vadi Yayınları. Ankara.
  • Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools, Wayne K. Hoy & Cecil Miskel (Ed.). Studies in Leading and Organizing Schools (ss. 181–207).
  • İnan K. (2005). İlköğretim 7. sınıfta vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi öğretim programında ifadesini bulunan temel hak ve özgürlüklerin kazanılma düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • İnal, R. (2004). Eğitim ve iktidar - Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler. Ütopya Yayınevi, Ankara.
  • Kahveci, G. (2015). Okullarda örgüt kültürü, örgütsel güven, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel sinisizm arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
  • Kamer, M. (2001), Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık. Ankara.
  • Koç, K. (2007). İlköğretim 7. sınıflarda okutulan vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öğrenciye kazandırılması amaçlanan evrensel değerlere ilişkin tutumlar üzerinde öğretim sürecinin etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
  • Kolaç, E. ve Karadağ, R. (2012). Meanings assigned to the notion of value and value ranking by preservice turkish-language teachers. İlkögretim Online, 11(3).
  • Kuçuradi, İ. (1995). Hoşgörü: kavramı ve sınırları, B. Onur (Ed.). Hoşgörü ve Eğitim İçinde, Türk Eğitim Derneği Yayınları. Ankara.
  • Kurşunoğlu, A. (2009). An investigation of organizational trust level of teachers according to some variables. Procedia-Socialand Behavioral Sciences,1(1), ss.915-920.
  • Kuşdil, M. E., ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve schwartzdeğer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), Ss.59-76.
  • Küçükaltan, P. D., Tükeltürk, D. Ş. ve Gürkan, Y. D. (2015). Örgütsel davranışta güncel konular. (3. Baskı), Detay Yayıncılık Ankara, 503s.
  • Lindeman, M. & Verkasalo, M. (2010). Measuring values with the short schwartz's value survey. Journal of Personality Asessment, 85(2), ss.170-178.
  • Mcknight, D.H. (1998). Initial trust formation in new organizational relationship. Academy of Management Review, 23(3), 473-490.
  • Memduhoğlu, H. B. ve Zengin, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel güvene ilişkin öğretmen görüşleri. YYÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi., 8(1), 211-217
  • Mishra, A.K. (1996). Organizational response to crisis, the centrality of trust, a survey of west michigan managers. Puplic Personel Management, 19, (4), ss.442-463.
  • Morsümbül, Ş. (2014). Değerlerin kuşaklar arası değişimi: Ankara örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Nyhan, R. C. & Marlowe Jr, H. A. (1997). Development and psychometric properties of the organizational trust inventory. Evaluation Review, 21(5), 614-635. Şeklinde düzeltilmelidir.
  • Oishi, S. Hahn, J., Ulrich, S., Radhakrishan, P., Dzokoto, V. & Ahadi, S. (2005). Brief report the measurement of values across cultures: A pairwise comparison. Journal of Research in Personality, 39, ss.299-305.
  • Özdaş, F., Çakmak, M. ve Öter, Ö. M., (2017). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğretim programlarındaki değerlerin kazandırılma düzeyinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 5(63), ss.193-206.
  • Özer N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), ss.103-124.
  • Özgüven, İ.E. (1994). Psikolojik Testler, Pdrem Yayınları, Ankara, 430s.
  • Özmen, C., Er, H. ve Gürgil, F., (2012). İlköğretim branş öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17).
  • Öztürk, Ç. (2010). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları (Bolu İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
  • Peterfi, S. M. (2013). The Values of the romanian and estonian students and the educational factors that ınfluence the construct of their values–parents’ and teachers’ values. Social Transformations in Contemporary Society, 1, 6-15.
  • Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli
  • Sheehan, J. (1995). Trust as related to school reform, specifically site-based management, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marquette Üniversitesi Eğitim Yönetimi, Wisconsin.
  • Şafak, İ. ve Sadık, F.(2015). Lise öğrencileri ve öğretmenlerinin evrensel değerlere yönelik tutumlarının incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 3(15), ss 70-88.
  • Sağır, M.,(2014). Development of universal values in school management scale, Educational researchand reviews, 9(3), ss.83-91.
  • Şenturan, D. D.,(2014). Örnek olaylarla örgütsel davranış (1. Baskı), Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 225s.
  • Şirin, A., (1983). Gençlerin değerler sıralaması üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Teyfur, M., Beytekin, O. F. ve Yalçınkaya, M., (2013). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile okullarda örgütsel güven düzeyinin incelenmesi (İzmir il örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (21),Ss.84-106.
  • Tüzün, İ. K.,(2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2), 93-118.
  • Uyguç, N.,(2003). Cinsiyet, bireysel değerler ve meslek seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1), ss.93-103.
  • Yazıcı, K.,(2009). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19(19), ss.499.
  • Yegletu, S. D. ve Raju, M. V. R., (2009). Religiosity, gender vs value priorities. Journal of The Indian Academy of Applied Psychology, 35, ss.125-130.
  • Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, ss.567-580.
  • Yılmaz, E.,(2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Yılmaz, K.,(2015). Öğretmenlerin örgütsel farkındalık ve örgütsel güven algıları ile okulların örgütsel etkililik düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydın.
  • Yüksel, F.,(2009). Ortaöğretim kurumlarında örgüt kültürü ile örgütsel güven arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
  • Zaheer, A., B., Mcevily, V., Percone., (1998). Does trust matter? exploring the effect interorganizational and interpersonel trust on performance. Organization Science, (9), 141- 159.
Turkish Studies - Educational Sciences-Cover
  • ISSN: 2667-5609
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ