Çevresel Vatandaşlık Bilgi Testinin Geliştirilmesi ve Ortaokul Öğrencilerinin Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinde çevresel vatandaşlığın bilgi boyutunu ölçmek için teorik temelli, geçerli ve güvenilir bir bilgi testi geliştirilmiştir. Ayrıca, ortaokul öğrencilerinin çevre bilgi düzeyleri incelenmiştir. Veriler, yedinci ve sekizinci sınıfta eğitim gören toplam 255 ortaokul öğrencisinden toplanmıştır. Çevresel vatandaşlık çerçevesinde ortaokul çevre kazanımları dikkate alınarak Bloom taksonomisine uygun olarak 45 maddeden oluşan çoktan seçmeli bir bilgi testi hazırlanmıştır. Klasik Test Kuramı kullanılarak yapılan madde ve test istatistikleri sonucunda madde güçlük ve madde ayırt edicilik indeksleri istenilen seviyede olan maddeler seçilmiştir. Madde seçiminde kapsam geçerliği dikkate alınmıştır. Analiz sonucunda toplam 24 maddeden oluşan ve ortalama güçlük değeri 0.54, ortalama ayırt edicilik değeri ise 0.57 olan Çevresel Vatandaşlık Bilgi Testi elde edilmiştir. Testin iç güvenirlik katsayısı (KR20) 0.85 olarak tespit edilmiştir. Geliştirilen testten elde edilen bulgular, ortaokul öğrencilerinin farklı maddelerin doğada çözünme sürelerine ilişkin bilgi düzeyinin düşük olduğunu göstermiştir. Öğrencilerin bilgi düzeylerinin en yüksek olduğu alt boyut Tasarruf-Bilinçli Tüketici alt boyutudur. Ancak, küresel ısınma ve sera etkisi konusundaki bilgi düzeylerinin diğer alt boyutlara göre daha düşük olduğu görülmüştür. Bilgi düzeyinin en düşük olduğu alt boyutun çevre korumaya yönelik davranışlar olması çevresel vatandaşlık eğitiminin önemini vurgulamaktadır. Çalışmada geliştirilen test ortaokul öğrencilerinin çevresel vatandaşlık düzeylerinin bilgi boyutunu ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçektir.

Developing Environmental Citizenship Knowledge Test and Determining the Knowledge Levels of Secondary School Students

In this study, a theoretical, valid and reliable knowledge test was developed to measure the knowledge dimension of environmental citizenship in secondary school students. In addition, environmental knowledge levels of secondary school students were examined. The data were collected from a total of 255 secondary school students studying in the seventh and eighth grade1. Within the framework of environmental citizenship, a multiple-choice knowledge test consisting of 45 items was prepared in accordance withBloom's taxonomy considering the secondary school environmental curriculum standards. As a result of the item and test statistics using the Classical Test Theory, items with item difficulty and item discrimination indexes at the desired level were selected. Content validity was taken into consideration in the selection of the item. As a result of the analysis, Environmental Citizenship Knowledge Test consisting of 25 items with average difficulty value of 0.54 and average discrimination value of 0.57 was obtained. The internal reliability coefficient of the test (KR20) was determined to be 0.85. Findings showed that secondary school students' level of knowledge about the dissolution time of different substances in nature is low. The sub-dimension, where thestudents have the highest level of knowledge, is the Mindful Consumption-Conscious Consumer sub-dimension. However, it has been observed that knowledge levels on global warming and greenhouse effect are lower than other sub-dimensions. The fact that the lowest level of knowledge is the behavior towards environmental protection emphasizes the importance of environmental citizenship education.The test developed in the study is a valid and reliable scale to measure the knowledge dimension of environmental citizenship levels of secondary school students.

PDF

___

Armağan, F. Ö. (2006). İlköğretim 7-8. sınıf öğrencilerinin çevre eğitimi ile ilgili bilgi düzeyleri (Kırıkkale il merkezi örneklemi). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. “https://doi.org/10.1501/egifak_0000001364”
Artun, H. (2013). Yedinci sınıf öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tasarlanan modüler öğretim programının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Atasoy, E. (2005). Çevre içi eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Ege Eğitim Dergisi, 18(2) , 774-794 “https://doi.org/10.12984/egeefd.315404”
Aydın, G. (2010). Fen-teknoloji-toplum-çevre öğrenme alanının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. “https://doi.org/10.19171/uuefd.93591”
Bahar, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin çevre eğitimi konularındaki ön bilgi düzeyi, kavram yanılgıları, V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu. Tübitak, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA. “https://doi.org/10.14527/9789944919289”
Cheah, S. L., & Huang, L. (2019). Environmental citizenship in a nordic civic and citizenship education context. Nordic Journal of Comparative and International Education (NJCIE), 3(1), 88-104. “https://doi.org/10.7577/njcie.3268”
Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap.
Erdoğan, M. (2009). Fifth grade students’ environmental literacy and the factors affecting students’ environmentally responsible behaviors (5. sınıf öğrencilerinin çevre okuryazarlığı ve bu öğrencilerin çevreye yönelik sorumlu davranışlarını etkileyen faktörler). Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. “https://doi.org/10.20875/makusobed.415954”
Erentay, N. (2013). Okul dışı doğa uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin fen’e ilişkin bilgi, bilimsel süreç becerilerine ve çevreye yönelik tutumlara etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya. “https://doi.org/10.15285/maruaebd.271564”
Erkan, S., ve Gömleksiz, M. (2014). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık
Esen, T. (2011). Üstün yetenekli öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi. Adıyaman.
Hadjichambis, A. Ch., Paraskeva-Hadjichambi D., Reis, P., Knippels, M.C., Christodoulou A., Xhindi, N., Sokoli, E., Lapin, K., Leregger, F., Zoescher, J., Zabic, M., Gekic, H., Keranova, D., Manov, B., Sulc, I., Gasparovic, S., Sladonja, B., Poljuha, D., Balmon, T., Garnier, B., Kalaitzidaki, M., Farangitakis, G., Paschalidou, A. Sbarounis, T., Megyesi, B., Csizmady, A., Kovách, I., Ferencz, Z., Finger, D.C., Conti, D., Baglivo, L., Sartoretti, C., Minz, K., Weinstein, Z., Goldman, D., Sarid, A., Telešienė, A., Balžekienė, A., Balundė, A., Petrusic (Bilafer), I., Perunicic, S., Jovanovic, J., Lenhardt, M., Radovic, V., Djokic, V., Djordjevic, Z., Cujic, M., Kaputa, V., Paluš, H., Maťová, H., Šupín, M., Oset, Z., Kovič Dine, M., Parra Anguita, M.G., Delgado Jiménez, A., Romero Ariza, M., Oral, H.V., Erses Yay, A.S., Cermik, E. (2019). Education for environmental citizenship ın focus (in English). Lemesos, Cyprus: European Network for Environmental Citizenship – ENEC Cost Action.
Hadjichambis, C., & Paraskeva-Hadjichambi, D. (2020). Environmental citizenship questionnaire (ecq): the development and validation of an evaluation ınstrument for secondary school students. Sustainability, 12(3), 821. “https://doi.org/10.3390/su12030821”
Hawthorne, M., & Alabaster, T. (1999). Citizen 2000: Development of a model of environmental citizenship. Global Environmental Change, 9(1), 25-43. “https://doi.org/10.1016/s0959- 3780(98)00022-3”
Jeffries, H., Stanisstreet, M., & Boyes, E. (2001). Knowledge about the 'Greenhouse Effect': have college students improved?. Research in Science & Technological Education, 19(2), 205- 221. “https://doi.org/10.1080/02635140120087731”
MEB, (2013). Fen ve teknoloji programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Yayınları.
Mete, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına çevre koruma kulübü’nün etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Orhangazi Üniversitesi. Eskişehir. “https://doi.org/10.7827/turkishstudies.8688”
Sağır, Ş. U., Aslan, O., ve Cansaran, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 7(2), 496-511. “https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330249”
Schild, R. (2016). Environmental citizenship: What can political theory contribute to environmental education practice?. The Journal of Environmental Education, 47(1), 19-34. “https://doi.org/10.1080/00958964.2015.1092417”
Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S., Atav, E., & Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18). “https://doi.org/10.17556/jef.93507”
Sönmez, E , ve Yerlikaya, Z . (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1239-1249 .
Süyün, B. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilinç ve algılamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
Şahin, F., & Yazgan, B. S. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuar etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 107-122.
Şahin, K., & Gül, S. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre bilgisi, davranışı ve duyarlılıklarının araştırılması: Samsun örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 541-556.
UNCED. (1992). The earth summit, agenda 21: Programme of action for sustainable development. report of the united nations conference on environment and development (UNCED). Rio de Janeiro, 3-14 June. Brazil. “https://doi.org/10.1007/springerreference_29770”
UNESCO-UNEP. (2010). Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment,http://www.unep.org/Documents.Multilingual/default.asp?DocumentID=97& ArticleID=1503 &l=en, 10.05.2010.
Uzun, N. ve Sağlam, N., (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240–250. “https://doi.org/10.17679/inuefd.300688”
Ünlü, İ., Sever, R., ve Akpınar, E. (2011). Türkiye’de çevre eğitimi alanında yapılmış küresel ısınma ve sera etkisi konulu akademik araştırmaların sonuçlarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 39-54. “https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363962”
Varışlı, T. (2009). Evaluatıng eighth grade students’ environmental literacy: The role of socıodemographıc varıables (Sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre okuryazarlığının değerlendirilmesinde sosyodemografik değişkenlerin rolü). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Vural, H., ve Yılmaz, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre ve doğa ile ilgili konularda bilgi ve davranış düzeylerinin belirlenmesi; Erzurum ili örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 107-115. “https://doi.org/10.30910/turkjans.471208”
Yağlıkara, S. (2006). Okulöncesi dönem çocuklarına çevre bilinci kazandırmada fen ve doğa etkinliklerinin etkileri konusunda öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Yılmaz, A., Morgil, F. İ., Aktuğ, P., & Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22).
Yücel, A. S. ve Morgil, İ. (1998). Yükseköğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-94.
Yüksel, Y. (2009). Klasik okullar ile eko-okullar ve yeşil bayraklı eko okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. “https://doi.org/10.17860/mersinefd.391312”

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ