Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan okul türü değişkenleri açısından incelenmesidir. Okul öncesi sürecinde öğrencilerin eğitiminde öğretmenlerin rolü büyüktür. Bu bakımdan öğretmenlerin çevre bilinci kazanmış olmaları beklenmektedir. Bu bağlamda hizmet öncesi dönem önemli bir aşamadır.Bu araştırma, nicel araştırma yaklaşımlarından tarama desenine göre yürütülmüştür.Araştırmanın örneklemini, 2018-2019 akademik yılının ikinci döneminde Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi’nde öğrenim gören 189 okul öncesi öğretmeni adayı (125 kadın, 64 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Okur ve Yalçın-Özdilek (2012) tarafından geliştirilen Çevresel Tutum Ölçeği kullanılmıştır. ÇTÖ’nüngüvenirliği Okur ve Yalçın Özdilek (2012) tarafından α=0,73 olarak belirlenmiştir. Bu araştırmada ÇTÖ’nün pilot uygulaması yapılmış ve güvenirliğine tekrar bakılmış ve α=0,84 olarak tespit edilmiştir.Elde edilen verilerin normal dağılıma uygun olup olmadığının tespiti Kolmogorov Smirnov testi ile yapılmıştır. Değişkenler arasında anlamlı farklılığın olup olmadığının belirlenmesi için ise Mann-Whitney U ve Kruskall-Wallis testleri yapılmıştır.Araştırmada cinsiyet bakımından kadın öğretmen adayları lehine ve sınıf düzeyine göre ise birinci sınıf lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Bununla birlikte, mezuniyet değişkenine göre ise çevresel tutumlarda anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Okul öncesi öğretmeni adaylarının çevreye yönelik olumlu tutumları, mesleğe başladıklarında bilinçli çocuklar yetiştirmeleri bakımından önem arz ettiğinden öğretmen adaylarının tutumlarını arttırmaya yönelik çalışmalar yapılması önerilebilir.

Investigation of Preservice Preschool Teachers' Attitudes towards Environment in Terms of Various Variables

The aim of this study was to examine the preservicepreschool teachers' attitudes towards environment in terms of gender, grade level and type of school graduated. Teachers have a great role in the education of students in the preschool period. In this regard, teachers are expected to gain environmental awareness. In this context, the pre-service period is an important stage. This research was carried out with Survey method, which is one of the quantitative research approaches.The sample of the study consists of 189 preservice preschool teachers studying at Ağrı İbrahim Çeçen University in the second semester of 2018-2019 academic year.In order to collect data, the Environmental Attitudes Scale (EAS) that is improvedby Okur and Yalçın-Özdilek (2012) was used. The reliability of the EAS was found as α=,73. Also, the pilot application was carried out, the reliability of the EAS was re-calculated and found as ,84. The determination of whether the data obtained is suitable for normal distribution was made with the Kolmogorov Smirnov test. Mann-Whitney U and Kruskall-Wallis tests were performed to determine whether there was a significant difference between the variables. In terms of gender, a significant difference was found in favor of the female pre-service preschool teachersand a significant difference wasfound in favor of the first class by grade level in this study. However,there was no significant difference among the groups in environmental attitudes according to the type of school graduated.Since the positive attitudes of preservicepreschool teachers towards the environment are important in terms of raising children’s conscious when they start their profession, it may be recommended to conduct studies to increase the attitudes of prospective teachers.

PDF

___

Ahi, B. & Özsoy, S. (2015). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin çevreye yönelik tutumları: cinsiyet ve mesleki kıdem faktörü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 31-56. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2569
Akbayrak, N. & Kuru Turaşlı, N. (2017). Oyun temelli çevre etkinliklerinin okul öncesi çocukların çevresel farkındalıklarına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 12), 239-258. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171240
Akyol, B. (2014). İlköğretim öğretmen adaylarının çevresel tutum ve çevre bilgi düzeyleri üzerine bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
Alabay, E. & Doğan, Ö.F. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına olan ilgi düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(2), 34-50. https://doi.org/10.14687/ijhs.v12i2.2801
Aydın, F. & Çepni, O. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Karabük ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 189-207. https://doi.org/10.14582/duzgef.783
Aydın, F. & Ünaldı, Ü.E. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye yönelik tutumları. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 11-42. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.18
Ballantyne, R., Fien, J., Packer, J. (2001). School environmental education programme impacts upon student and family learning: a case study analysis. Environmental Education Research, 1(7). https://doi.org/10.1080/13504620124123
Bozkurt, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre kavramları ile ilgili algılamalarının değerlendirilmesi ve bu algılamaların çevreye yönelik tutumları ile tutarlılığının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189- 198. https://doi.org/10.1501/egifak_0000000037
Eilam, E. & Trop, T. (2012). Environmental attitudes and environmental behavior-Which is the horse and which is the cart?. Sustainability, 4, 2210-2246. https://doi.org/10.3390/su4092210
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100. https://doi.org/10.17556/jef.93507
Genç, M. & Genç, T. (2013). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 1(1), 9-19. https://doi.org/10.17295/dcd.72508
Gülay, H. & Önder, A. (2011). Sürdürülebilir gelişim için okul öncesi dönemde çevre eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım.
Güven, İ., Yurdatapan, M., Benzer, E., & Şahin, F. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ile sağlıklı yaşama yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1431-1448. https://doi.org/10.14686/201312026
Güzelyurt, T. & Özkan, Ö. (2017). Okul öncesi dönemde çevre eğitimi uygulama örneği: merhaba kozalak ve kozalağın sesi etkinlikleri. Turkish Studies, 12(28), 409-428. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12519
Güzelyurt, T. & Özkan, Ö. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönemde çevre eğitimine ilişkin görüşleri: durum çalışması. Turkish Studies, 13(11), 651-668. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.13425
Heimlich, J.E. (2010). Environmental education evaluation: reinterpreting education as a strategy for meeting mission. Evaluation and Program Planning, 33(2), 180-185. https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2009.07.009
Kahyaoğlu, M. & Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 171-185. https://doi.org/10.30831/akukeg.429106
Kandemir, N., Pekdoğan, S. & Kandemir, Ş. (2017). Examination of the effect of the environment education application on the environmental attitudes of prospective preservice pre-school teachers. European Journal of Education Studies, 3(6), 728- 741.
Kandır, A., Yurt, Ö. & Cevher Kalburan, N. (2012). Okul öncesi öğretmenleri ile öğretmen adaylarının çevresel tutumları yönünden karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 317-327. https://doi.org/10.17860/mersinefd.305108
Karademir, A.H., Uludağ, G. & Cingi, M.A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye ilişkin davranış düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 120-136. https://doi.org/10.21764/efd.01513
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
Kesicioğlu, O.S. & Alisinanoğlu, F. (2009). 60-72 Aylık çocukların çevreye karsı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 37-48. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-415064
Kurt Gökçeli, F., Bilmez, B. & Tarkoçin, S. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin çevre sorunlarına yönelik davranışlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi (SOBİDER), 2(4), 258-270. https://doi.org/10.16990/sobider.87
Lubomira, D. (2004). Environmental education at pre-school. International Research in Geographical and Environmental Education, 13(3). https://doi.org/10.1080/10382040408668520
Malone, K. & Tranter, P. (2003). Children's environmental learning and the use, design and management of schoolgrounds. Children Youth and Environments, 13(2), 87-137.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1,2 ve 3. sınıflar). MEB Yayınları.
Okumuş, S. & Öztürk, B. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 9-18. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.587686
Okur, E. & Yalçın-Özdilek, Ş. (2012). Yapısal eşitlik modeli ile geliştirilmiş çevresel tutum ölçeği. İlköğretim Online, 11 (1), 85-94.
Okur Akçay, N., Halmatov, M. & Ekin, S. (2017). Okul öncesi öğretmeni adaylarının ağaç ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 1- 18. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161311
Onur, A., Çağlar, A. & Salman, M. (2016). 5 Yaş okulöncesi çocuklarda atık kâğıtların değerlendirilmesi ve çevre bilincinin kazandırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(59), 2457-2468.
Orhan, A.T. & Arseven, İ. (2019). Öğretmen adaylarının çevre konularına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23 (özel sayı), 29-39. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555443
Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 333-352. https://doi.org/10.14781/mcd.291153
Öz Aydın, S., Şahin, S. & Korkmaz, T. (2013). İlköğretim fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının çevresel tutum düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(2), 248-267. https://doi.org/10.17522/nefefmed.17511
Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 403-422. https://doi.org/10.14686/201312026
Öztürk Samur, A. (2018). A comparison of 60-72 month old children’s environmental awareness and attitudes: TEMA kids program. International Electronic Journal of Elementary Education, 10(4), 413-419. https://doi.org/10.26822/iejee.2018438131
Polat, S. & Kırpık, C. (2013). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 205 – 227. https://doi.org/10.14686/201312026
Purutçuoğlu, E. Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin demografik özellikleri ve materyalist eğilimleri ile çevreye yönelik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şahin, H. G. & Doğu, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1402-1416. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466359
Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110. https://doi.org/10.14686/201312026
Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK] (2018). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. Yüksek Öğretim Kurumu Yayınları.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ