Ticari Açıklık, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: MENA Ülkelerinden Kanıtlar

Bu çalışmanın temel amacı, 1995-2019 dönemi için ticari açıklık, doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin ampirik olarak incelenmesidir. Seçilen değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi, 10 MENA ülkesi (Bahreyn, Mısır, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Fas, Umman, Tunus, Suudi Arabistan ve Türkiye) için araştırılacaktır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini saptayabilmek için çeşitli testler söz konusudur. Bu testler arasında uygun test seçilirken yatay kesit bağımlılığı ve eğim heterojenliğini göz önünde bulunduran Dimitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi tercih edilmiştir. Değişkenlerin yatay kesit bağımlılığını ve homojenliğini sınayan testler sonrasında kesitler arası korelasyon ve heterojenlik tespit edilmiştir. Serilerin durağanlığının araştırılmasında kullanılan MADF birim kök testi sonucunda serilerin düzeyde durağan olduğu saptanmıştır. CIPS birim kök testi sonucunda ise serilerin birinci farkında durağanlaştığı tespit edilmiştir. Sonrasında ise değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin varlığını sınamak için eşbütünleşme testi yapılmıştır. Kesitler arasında yatay kesit bağımlılığı ve heterojenlik varsayımlarına uyumlu olan Gengenbach, Urbain & Westerlund (2016) eşbütünleşme testi sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Nihayetinde seçili ülkeler için ticari açıklık, DYY ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkisinin varlığını test edebilmek için Dimitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi yapılmıştır. Nedensellik analizi sonucunda, DYY ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ticari açıklık ve ekonomik büyüme arasında ise ticari açıklıktan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. DYY ve ticari açıklık arasında da anılan dönem için çift yönlü nedensellik ilişkisi belirlenmiştir.

Causality Relationship Between Trade Openness, Foreign Direct Investment and Economic Growth: Evidence from MENA Countries

The main purpose of this study is to empirically examine the causality relationship between trade openness, foreign direct investment (FDI) and economic growth for the period 1995-2019. Causality relationship between selected variables, 10 MENA countries (Bahrain, Egypt, Israel, Jordan, Kuwait, Morocco, Oman, Tunisia, Saudi Arabia and Turkey) will be searched for. Various tests are available to determine the causality relationship between variables. Among these tests, Dimitrescu-Hurlin (2012) panel causality test, which takes into account the cross-sectional dependency and slope heterogeneity, was preferred. After testing the cross-sectional dependency and homogeneity of the variables, inter-section correlation and heterogeneity were determined. The MADF unit root test was used to investigate the stationarity of the series, and it was concluded that the series were stationary at the level. According to the CIPS test, the series become stationary at the first difference. Afterwards, a cointegration test was conducted to test the existence of a long-term relationship between variables. As a result of Gengenbach, Urbain & Westerlund EC cointegration test, which is compatible with the assumptions of cross-sectional dependency and heterogeneity between sections, it was concluded that there is a long-term relationship between the variables. Finally, Dimitrescu-Hurlin (2012) panel causality test was conducted to test the existence of the relationship between trade openness, FDI and economic growth for selected countries. As a result of the causality analysis, the bidirectional causality relationship between FDI and economic growth was determined. On the other hand, between trade openness and economic growth, a one-way causality relationship from trade openness to economic growth has been determined. A bidirectional causality relationship between FDI and trade openness has also been determined for the mentioned period.

PDF

___

Acaravcı, A., Bozkurt, C. & Erdoğan, S. (2015). MENA ülkelerinde demokrasi-ekonomik büyüme ilişkisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(4), 119-129.
Alam, K. J. & Sumon K. K. (2020). Causal relationship between trade openness and economic growth: A panel data analysis of Asian countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 10(1), 118-126.
Baharom, A. H., Habibullah, M.S. & Royfaizal, R. C. (2008). The relationship between trade openness, foreign direct investment and growth: Case of Malaysia. MPRA, 11928, 1-9.
Bakari, S. & Tiba, S. (2019). The impact of trade openness, foreign direct investment and domestic investment on economic growth: New evidence from Asian developing countries. The Economic Research Guardian, 9, 46-54.
Baltagi, B. H. (2008). Econometric analysis of panel data, Fourth Edition, John Wiley & Sons.
Belloumi, M. (2014). The relationship between trade, FDI, and economic growth in Tunisia: An application of the autoregressive distributed lag model. Economic Systems, 38, 269-287.
Borensztein, E., De Gregorio, J. & Lee, J. (1998). How does foreign direct investment effect economic growth. Journal of Internatıoanal Economics, 45, 115-135.
Bozoklu, Ş. & Yılancı, V. (2013). Finansal gelişme ve iktisadi büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Gelişmekte olan ekonomiler için analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 161-187.
Breusch, T. S. & Pagan, A.R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Ecoomic Studies, 47(1), Econometrics Issue, 239-253.
Çeştepe, H., Yıldırım, E. & Bayar, M. (2013). Doğrudan yabancı yatırım, ekonomik büyüme ve dış ticaret: Toda-Yamamoto yaklaşımıyla Türkiye’den nedensellik kanıtları. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 1-37.
Dumitrescu, E.I. & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causalityin heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
Gammoudi M, Cherif M. & Asongu SA (2016). FDI and growth in the MENA countries: Are the GCC countries different? African Governance and Development Institute WP/16/015, 1-42.
Gengenbach, C., Urbain, J. P. & Westerlund, J. (2016). Error correction testing in panels with common stochastic trends. Journal of Applied Econometrics, 31(6), 982-1004.
Gürak, H. (2006). Ekonomik büyüme ve küresel ekonomi. Ekin Kitabevi.
Haque, S. & Amin, S. B. (2018). Foreign direct investment, trade openness and economic growth: The case of Bangladesh. World Review of Business Research, 8(3), 104-125.
Hsiao, F. S. T. & Hsiao, M. C. W. (2006). FDI, exports, and GDP in East and Southeast Asia-Panel data versus time-series causality analyses. Journal of Asian Economics, 17, 1082-1106.
Hussain, M. E. & Haque, M. (2016). Foreign direct investment, trade, and economic growth: An empirical analysis of Bangladesh. Economies, 4(7), 1-14.
Kalai, M. & Zghidi, N. (2019). Foreign direct investment, trade, and economic growth in MENA countries: Empirical analysis using ARDL bounds testing approach. J Knowl Economics, 10, 397–421.
Klasra, M. A. (2011). Foreign direct investment, trade openness and economic growth in Pakistan and Turkey: An investigation using bounds test?. Quakty and quantity, International Journal of Methodology, 45(1), 223-231.
Kocaman, M. (2019). MENA ülkelerinde ticari dışa açıklık ve ekonomik büyüme ilişkisi: Bootstrap panel granger nedensellik analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(3), 289-301.
Meschi, E. (2006). FDI and growth in MENA countries: An empirical analysis. In The Fifth International Conference of the Middle East Economic Association, 10–12 March, Sousse.
Naveed, A. & Shabbir G. (2006). Trade openness, FDI and economic growth: A panel study. Pakistan Economic and Social Review, 44(1), 137-154.
Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels, Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels, University of Cambridge Working Paper (1229), 1-38.
Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008), A bias-adjusted LM test of error cross section independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105–127.
Pilinkiene, V. (2016). Trade openness, economic growth and competitiveness: The case of central and eastern European countries. Engineering Economics, 27(2), 185–194.
Rivera-Batiz, L. & Romer, P. (1991). International trade with endogenous technological change, NBER Working Papers Series, 3594, 1-47.
Rosário, L., Duarte, V., Kedong, Y. & Xuemei, L. (2017). The relationship between FDI, economic growth and financial development in Cabo Verde. International Journal of Economics and Finance, 9(5), 132-142.
Tintin, C. (2012). Does foreign direct invest spur economic growth and development? A comparative study. In The 14th Annual European Trade Study Group Conference, 13–15, Leuven, Belgium.
Topallı, N. (2016). Doğrudan sermaye yatırımları, ticari dışa açıklık ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye ve BRICS ülkeleri örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 83- 95.
UNCTAD (2020). https://unctadstat.unctad.org/wds/ReportFolders/reportFolders.aspx (18.11.2020)
Yao, S. & Wei, K. (2007). Economic growth in the presence of FDI: The perspective of newly industrialising economies. Journal of Comparative Economics, 35, 211–234.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). Panel zaman serileri analizi. Beta Basım Yayım. WDI, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (15.11.2020).
Wiredu, J., Nketiah, E. & Adjei, M. (2020). The Relationship between trade openness, foreign direct investment and economic growth in West Africa: Static panel data model. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 8, 18-34

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ