Turizmin Etkilerine Yönelik Yerel Halkın Algıları, Turizm Gelişim Desteği ve Yaşam Tatmini İlişkisi: Mardin Odaklı Bir Araştırma

Bu araştırmanın amacı Mardin ilinde ikamet eden yerel halkın turizmin ekonomik, kültürel, olumsuz sosyal ve çevresel etkilerine ilişkin algıları ile yaşam tatmini ve turizmin gelişimine verdikleri destek arasındaki ilişkiyi kurulan hipotetik model aracılığıyla incelemektir. 2021 Temmuz ve Ağustos ayında kolayda örnekleme tekniği ile toplam 281 veri toplanmıştır. Oluşturulan ölçüm modeli doğrulandıktan sonra yapısal eşitlik modellemesi aracılığıyla araştırmanın hipotetik modeli test edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre yerel halkın turizmin ekonomik ve kültürel etkilerine yönelik algılarının turizmin geliştirilmesine yönelik destekleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Araştırma sonunda bulgular tartışılmış ve pratik ve yönetimsel öneriler geliştirilmiştir.

The Relationship Between Local Resident Perceptions of Tourism Impact, Support for Tourism Development and Life Satisfaction: A Case of Mardin

The aim of this research is to examine the relationship between the economic, cultural, negative social and environmental effects of tourism, life satisfaction, tourism development perceptions, support of residents in Mardin, through the hypothetical model. A total of 281 data were collected via face-to-face survey and convenient sampling method in July and August 2021. After the measurement model was validated, the hypothetical model of the research was tested through structural equation modeling. According to the findings of the research, significant relationships were found between the local resident perceptions of economic and cultural effects of tourism and their support for the development of tourism. At the end of the research, the findings were discussed, and practical and managerial suggestions were presented.

PDF

___

Abdollahzadeh G., and Sharifzadeh, A. (2012). Rural Residents’ Perceptions Toward Tourism Development: A Study from Iran. International Journal of Tourism Research, 16(2), 126–136. Afrodita, B. (2012). Models of Tourist Development in the Context of Regional Development. Annals of Faculty of Economics, 1(1), 507-512.
Akış, S., Peristianis, N., and Warner, J. (1996). Residents’ Attitudes to Tourism Development: The Case of Cyprus. Tourism Management, 17(7). 481-494.
Alaeddinoğlu, F. (2007). Van Halkının Turisti ve Turizmi Algılama Şekli. Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1), 1-16.
Alaeddinoğlu, F. (2008). Sivas Kentinde Halkın Turiste ve Turizme Bakışı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-23.
Alkan, B., N. (2019). Otel İşletmelerinde Algılanan Nepotizm Düzeyinin Örgütsel Adalet ve Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkileri: Hatay İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Allen, L. R., Hafer, H. R., Long, P. T. and Perdue, R. R. (1993). Rural Residents’ Attitudes Toward Recreationand Tourism Development. Journal of Travel Research, 31(4), 27-33.
Altunel, M.C. (2009). Yerel Halkın Turizmin Gelişmesine Verdiği Desteği Etkileyen Faktörlerin Sosyal Değişim Teorisi Açısından İncelenmesi: Alaçatı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
An, Z., and Liu, L. (2014). The Influence Factors of SNS Users’ Sense of Belonging: Theoretical Model and Empirical Test-A Cross Culture Study On SNS. PACIS 2014 Proceedings. Andereck, K. L., and Vogt, C. A. (2000). The relationship between residents’ attitudes toward tourism and tourism development options. Journal of Travel Research, 39(1), 27–36.
Andereck, K., Valentine, K., Knopf, R. and Vogt, C. (2005). Residents’ Perceptions of Community Tourism Impacts, Annals of Tourism Research, 32(4). 1056-1076.
Anderson, J. C., and Gerbing, D. W. (1988). Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411.
Ap, J. (1992). Residents’ Perceptions on Tourism Impacts. Annals of Tourism Research, 19(4): 665- 690.
Aref, F. (2011). The Effects of Tourism on Quality of Life: A Case Study of Shiraz, Iran. Life Science Journal, 8(2), 26-30.
Arıca, R. (2020). Seyahat Acentalarında Sürdürülebilir Ürün Üretimi ve Yönetimi, Doğa Temelli Turların Sistemleştirilmesi, Ankara. Detay Yayıncılık.
Arıca, R. and Ukav, İ. (2020). Effects of tourism development problems on tourist satisfaction and revisit intention: Example of Adıyaman. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 371-387.
Ataman, D., and Özer, Ö. (2020). Mardin Yerel Halkının Turizm Algısının Turizmi Destekleme Niyeti Üzerindeki Etkisi. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 2(2), 203-215.
Ayazlar, G. (2016). Yerel Halkın Turizmin Etkilerine Yönelik Tutumlarını Anlamak: Yerel Halkın Bölge İmajı ve Turizme Desteği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2538-2547.
Butler, R. W. (1980). The Concept of a Tourist Area Cycle of Evolution: Implication for The Management of Resources, Canadian Geographer ,24(1), 5-12.
Cengiz, E., ve Kırkbir, F. (2007) Yerel Halk Tarafından Algılanan Toplam Turizm Etkisi ile Turizm Desteği Arasındaki İlişkiye Yönelik Yapısal Bir Model Önerisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 19-37.
Choi, H. S. C., and Sirakaya, E. (2005). Measuring residents’ attitude toward sustainable tourism: Development of sustainable tourism attitude scale. Journal of travel research, 43(4), 380-394.
Choi, H., and Sırakaya, E. (2006). Sustainability İndicators For Managing Community Tourism”, Tourism Management, 27(6), 1274-1289.
Chou, C. P., and Bentler, P. M. (1995). Estimates and Tests in Structural Equation Modeling. In R. Hoyle (Ed.), Structural Equation Modeling: Issues, Concepts, And Applications (pp. 37-55). Newbury Park, CA: Sage
Condès, S. (2004). Les Incidences du Tourisme sur le Développement. Revue Tiers Monde, (2), 269- 291.
Curran, P. J., West, S. G., and Finch, J. F. (1996). The Robustness of Test Statistics to Nonnormality and Specification Error in Confirmatory Factor Analysis. Psychological Methods, 1(1), 16-29
Çakır, O., ve Kodaş, B. (2020). Yerel Halkın Turizm Potansiyeli Algısı ve Turizm Gelişimini Destekleme Düzeyi Üzerindeki Etkisi: Çorum İli Örneği. Journals Serie A: Advancements in Tourism, Recreation and Sports Sciences, 3(1), 1-16.
Çalışkan, U., ve Tütüncü, Ö. (2008). Turizmin Yerel Halk Üzerindeki Etkileri ve Kuşadası İlçesi Uygulaması, IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi Bildiriler Kitabı, Düzenleyen İstanbul Teknik Üniversitesi ve Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Antalya, 127- 148.
Çavuş, S. and Tanrısevdi, A. (2003). Residents’ Attitudes Toward Tourism Development: A Case Study in Kusadası, Turkey”, Tourism Analysis, 7(3-1), 259-269.
Çiçek, D. (2017). Bir Kalkınma Modeli Olarak Sakin Şehirlerde Yerel Halkın Turizm Desteği: Ege – Marmara Bölgesi Örneği. Doktora Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Çiçek, D., ve Sarı, Y. (2018). Yerel Halkın Turizme Olan Desteği: Türkiye’deki Sakin Şehirler Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29(2), 185-196.
Deery, M., Jago, L. and Fredline, L. (2012). Rethinking Social İmpacts of Tourism Research: a New Research Agenda”, Tourism Management, 33(1). 64-73.
Demircan, Ş. (2010). Turizmin Sosyo Kültürel Etkileri: Antalya/Muratpaşa İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Antalya.
Deng, J., McGill, D., Baxter, P., and Plaugher, G. (2010). Residents’ Perceptions of Tourism Development in Appalachian Forest Heritage Area. Travel and Tourism Research Association: Advancing Tourism Research Globally, International Conference.
Diener, E. F., Emmons, R. A., Larsen, R. J., and Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
Dilek, E. S., Çoban, Ö. ve Harman, S. (2017). Hasankeyf Halkının Turizmin Gelişimine Yönelik Tutumu. Turizm ve Araştırma Dergisi,6(2), 59-72.
Doxey, G. V. (1975). A Causationtheory of Visitorirritants, Methodology and Research İnferences’. The Impact of Tourism Six Annual, Conference Proceedings of the Travel Researchas Sociation, San Diego, ss. 195–198.
Duran E., ve Özkul E. (2012). Yerel Halkın Turizm Gelişimlerine Yönelik Tutumları: Akçakoca Örneği Üzerinde Bir Yapısal Model. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(2), 500-520.
Ekici, R., ve Çizel, B. (2014) Yerel Halkın Turizm Gelişimi Desteğine İlişkin Tutumlarının Destinasyonların Gelişme Düzeylerine Göre Farklılıkları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3), 73-87.
Eser, K., Çelik, N. ve Yıldız, O. (2018). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri: Muğla-Akyaka Örneği, Ekonomi Bilimleri Dergisi,10(2), 60-73.
Eser, S. ve Akgündüz, Y. (2021). Yerel Halkın Turizm Algısı ve Toplumsal YaşamKalitesi: İğneada Örneği’. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 347-369.
Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Freeman, R. E. (1984). Strategic Management: A Stakeholder Approach. Boston: Pitman. Garcia, M. A. O., Verdugo, M. C. and Ruiz, D. M. (2008). Gaining Residents’ Support for Tourism and Planning. Internatıonal Journal of Tourism Research. 10, 95-109.
Gursoy, D., Ouyang, Z., Nunkoo, R., and Wei, W. (2019). Residents’ impact perceptions of and attitudes towards tourism development: A meta-analysis. Journal of Hospitality Marketing & Management, 28(3), 306-333.
Gürbüz, S. (2019). AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara, Seçkin Yayıncılık. Hair, J. F. Jr.; Black, W. C.; Babin, R. E. and Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis. (7. Baskı). New Jersey: Prentice Hall. Haralambopoulos, N. and Pizam, A. (1996). Perceived İmpacts Of Tourism. Annals of Tourism Research, 23(3). 503-526.
Jaafar, M.,Noor, S. and Rasoolimanesh, S. (2015). Perception of Young Local Residents Toward Sustainable Conservation Programmes: A Case Study of The Lenggong World Cultural Heritage Site. Tourism Management, (48), 154-163.
Jackson, L. A. (2008). Residents' Perceptions of The Impacts of Special Event Tourism. Journal of Place Management and Development, 1(3), 240-255.
Kim, K., Uysal, M. and Sirgy, M. (2013). How Does Tourism in A Community Impact the Quality of Life of Community Residents?.Tourism Management, 36, 527-540.
Ko, D-W. and Stewart, W. P. (2002). A Structural Equation Model of Resident ’ Attitudes Tourism Development”. Tourism Management, 23, 521-530.
Kock, N. (2015). Common method bias in PLS-SEM: A full collinearity assessment approach. International Journal of E-Collaboration, 11(4), 1–10.
Korkmaz, S. (1996). Turizmin Ekonomik ve Sosyal Etkileri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 46, 391-417.
Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeyinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuvan, Y., Akan, P. (2005). Residents’ Attitudes Toward General and Forest Related Impacts of Tourism: The Case of Belek, Antalya. Tourism Management, 26(5), 691-706.
Latkova, P. and Vogt, C. (2012), “Residents’ Attitudes Toward Existing and Future Tourism Development in Rural Communities”. Journal of Travel Research, 51(1), 50-67.
Lin, Z., Chen, Y., and Filieri, R. (2017). Resident-tourist value co-creation: The role of residents' perceived tourism impacts and life satisfaction. Tourism Management, 61, 436-442.
Marsh, H. W., and Bailey, M. (1991). Confirmatory Factor Analyses of Multitrait-Multimethod Data: A Comparison of Alternative Models. Applied Psychological Measurement, 15(1), 47–70.
Marsh, H.W., and Hau, K.-T. (1999). Confirmatory Factor Analysis: Strategies for Small Sample Sizes. In R. H. Hoyle (Ed.), Statistical Strategies for Small Sample Size (pp. 251–306). Thousand Oaks, CA: Sage.
McGehee, N., Andereck, K. and Vogt, C. (2002). An Examination of Factors Influencing Resident Attitudes Toward Tourism in Twelve Arizona Communities. 33rd Annual Travel and Tourism Research Association Conference, Arlington, VA.
Nawijn, J., and Veenhoven, R. (2011). The effect of leisure activities on life satisfaction: The importance of holiday trips. In The human pursuit of well-being (pp. 39-53). Springer, Dordrecht. Nunkoo, R. and Ramkissoon, H. (2007). Residents’ Perceptions of The Socio-Cultural Impact of Tourism in Mauritius. Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 18(1), 138-145.
Nunkoo, R., and Gursoy, D. (2012). Residents’ support for tourism: An identity perspective. Annals of Tourism Research, 39(1), 243–268.
Nunkoo, R., Smith, S. L. and Ramkissoon, H. (2013). Residents’ Attitudes to Tourism: A Longitudinal Study of 140 Articles From 1984 to 2010. Journal of Sustainable Tourism, 21(1), 5-25.
Okuyucu, A., ve Somuncu, M. (2012). Kültürel Mirasın Korunması ve Turizm Amaçlı Kullanılmasında Yerel Halkın Algı ve Tutumlarının Belirlenmesi: Osmaneli İlçe Merkezi Örneği. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 4(1), 37-51.
Öcal, Ö. (2008). İş-Aile Çatışması, İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisini Belirlemeye Yönelik Tekstil İşletmesi Çalışanlarında Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya . Özel, Ç. H. (2014). Turizmin Sosyo-Kültürel Boyutta Ortaya Çıkardığı Etkilerin İncelenmesi: Marmaris Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 57-68.
Özer, Ö., ve Ataman, D. (2020). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Mardin Örneği. Journal of New Tourism Trends. 1(1), 55-63, 2020.
Perdue, R. R., Long, P. T. and Allen, L. (1990). Resident Support for Tourism Development. Annals of Tourism Research, 17(4), 586-599.
Rasoolimanesh, M., and Jaafar, M. (2016). Residents’ Perception Toward Tourism Development: A pre-development Perspective. Journal of Place Management and Development. 9(1), 91-104.
Sekaran, U., (2003). Research Methods for Business: A Skill Building Approach, USA: John Wiley & Sons. Sharpley, R. (2014). Host perceptions of tourism: a review of the research. Tourism Management, 42, 37-49.
Sirakaya, E., Teye, V., and Sönmez, S. (2002). Understanding Residents’ Support for Tourism Development in the Central Region of Ghana. Journal of Travel Research. 41(1), 57-67. Stylidis, D., Biran, A., Sit, J., and Szivas, E. M. (2014). Residents' support for tourism development: The role of residents' place image and perceived tourism impacts. Tourism Management, 45, 260- 274.
Şahin, G. (2017). Artvin’de Yaşayan Yerel Halkın Turizme Yönelik Algı ve Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Şener, A. (2009). Yaşlılık, Yaşam Doyumu ve Boş Zaman Faaliyetleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-dergisi. 1-18.
Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2001). Using Multivariate Statistics. Pearson Education Company.
Tabuk, M., E. (2009). Elit Sporcularda İş-Aile Çatışması ve Yaşam Tatmini İlişkilerinin İncelenmesi.
Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Türker,N., Selçuk, Ş., ve Özyıldırım, A. (2016). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Safranbolu Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(1),1-13.
Vareiro, L. M. D. C., Remoaldo, P. C., and Cadima Ribeiro, J. A. (2013). Residents' perceptions of tourism impact in Guimarães (Portugal): a cluster analysis. Current Issues in Tourism, 16(6), 535- 551.
Vargas-Sanchez, A., Porras-Bueno, N. and Plaza-Mejia, M. A. (2014). Residents’ Attitude to Tourism and Seasonality. Journal of Travel Research, 53(5), 581- 596.
Yoon, Y., Gürsoy, D. and Chen, J. S. (2001). Validating a Tourism Development Theory with Structural Equation Modeling. Tourism Management, 22(4), 363-372.