Cevdet AVCIKURT, Sultan Nazmiye KILIÇ, Hasret ULUSOY

Somut Olmayan Kültürel Miras Unsuru Olarak Pamukçu Beldesi Oyunları*

Somut olmayan kültürel miras unsurlarından biri olan ve geçmişi insanlık tarihi kadar eskilere dayanan yöresel halk oyunları hem kültürü besleyen hem de kültürden beslenen önemli bir olgudur. Bunun yanı sıra, halk oyunları toplum tarafından kabul gören ve kuşaktan kuşağa aktarımı sağlanan somut olmayan kültürel mirasın bir parçasıdır ve günümüzde halen Anadolu’nun birçok köşesinde yaşatılmaya devam etmektedir. Pamukçu Beldesi Oyunları da Balıkesir il envanterinde yer alan ve korunarak yaşatılması için uğraş verilen somut olmayan kültürel miras unsurlarından biridir. Bu doğrultuda, araştırmanın amacı Balıkesir ili Pamukçu Beldesi Oyunlarına dikkat çekerek farkındalığın arttırılmasına ve böylece gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlamaktır. Balıkesir Pamukçu yöresi halk oyunlarının gelecek kuşaklara aktarılmasında oyunu oynayan veya öğreten kişilerin görüşleri alınmış ve mevcut durum yansıtılmaya çalışılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kullanılmış, görüşme tekniği ile Pamukçu Beldesi Oyunları hakkında detaylı bilgiler edinilmiştir. Araştırmada, oyunun gelecek nesillere aktarımı konusunda hassas davranıldığı, oyunların devam ettirildiği ve geçmişten alınıp geleceğe taşınması gerektiği fikrinin paylaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

The Folk Dances of Pamukçu Town as An Element of Intangible Cultural Heritage

Folk dance, as being one of the elements of intangible cultural heritage and basing on a very old background as human history, is a significant phenomenon that both nourishes culture and is nourished by culture. In addition, folk dance is a part of an intangible cultural heritage that is accepted and intergenerationally transmitted by the society and kept alive in many parts of Anatolia. The Pamukçu Town Folk Dance is one of the intangible cultural heritage elements located in the Balikesir province inventory and is being tried to be preserved and kept alive. In this direction, the aim of the study is contributing to the increase of awareness and thus transferring to future generations by drawing attention to the Pamukçu Town Folk Dance of the province of Balikesir. The opinions of the people, who perform or teach the dance, were received and it is tried to reflect the current situation in transferring the folk dances of Balıkesir Pamukçu region to the next generations. One of the qualitative research designs, case study design was used. Detailed information about Pamukçu Town Folk Dance has been obtained by using interview technique. In the research, it was reached to conclusion that the dance was treated sensitively about the transfer to future generations, and the idea of carrying it from past to future was shared

PDF

___

Agat, S. (2002). Kırım Türkleri Halk Oyunları ve Geleneksel Giysileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Altun, R. Ö. (2019). Türk Halk Oyunlarında Doğaçlama ve Kurgu İkilemi, Ahenk Müzikoloji Dergisi, (5): 1–14.
Ar, H. (2015). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Turist Rehberlerinin Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
Arman, A., Erdem, Ö., and Ören, T. Ş. (2018). Investigation of Academic Staff in Gastronomy in Terms of Their Satisfaction Level and Adverse Experience, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(4): 644–661.
Artun, E. (2002). Türk Folklorunun Turizm Açısından Değerlendirilmesi, Folklor Halkbilim Dergisi, 5(50): 3-7. [Online] http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/7.php [Erişim Tarihi: 05.02.2021].
Atlı, S. (2015). Somut Olmayan Kültürel Mirasa Bir Örnek: Balıkesir Pamukçu Erfene Sohbet Toplantıları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40): 7–25.
Ay, E. (2019). Halk Dansları Eğitmenlerinin Halk Danslarını Turizm Açısından Değerlendirmelerine İlişkin Nitel Bir Çalışma, Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 2(1): 103–120.
Aydın, A. (1996). Musiki Mecmuası ve Türk Folklor Araştırmaları Dergisinde Türk Halk Müziği ve Oyunları Hakkında Yazılmış Makalelerin Bibliyografya İncelemesi ve Sonuçları, Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aydın, E. C. (2017). Halk Oyunları Temsilinde Kültürel Mekân İşlevi, Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 9(2): 287-295.
Ayhan, A. (2012). Halk Oyunları Gösterilerinde Temsil Edilen Kültürün, Türkiye Kültür Turizmindeki Yansımaları. 1. Uluslararası Türk Halk Oyunları Kongresi, 10-12 Mayıs 2012, İnönü Üniversitesi/Malatya.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi (2019). Balıkesir Kent Portalı. [Online] http://www.balikesir.com.tr/tr/kent-kulturu/halk-oyunlari-ve-seyirlikler [Erişim Tarihi: 24.04.2019].
Balıkesir Valiliği (1999). Balıkesir. TŞOF Plaka Matbaa.
Balıkesir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2009). Balıkesir. [Online] https://balikesir.ktb.gov.tr/Eklenti/7877,balikesirtanitimbrosurupdf.pdf?0&_tag1=4F21313A6A8 89930806324A7EB01EB6A48463259 [Erişim Tarihi: 12.02.2020].
Çakır, A. (2000). Atatürk Döneminden Günümüze Türk Halk Oyunları Üzerine Bir Değerlendirme, I. Uluslararası Atatürk ve Türk Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri [Online] https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78699/ataturk-doneminden-gunumuze-turk-halk-oyunlari-uzerine- .html [Erişim Tarihi: 07.04.2020].
Çavuş, A., ve Baki, A. (2020). Yerel Halk Üzerindeki Sosyal Etkileri Bakımından Akçaabat Müzik ve Halk Oyunları Festivali, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1): 279–289.
Çelebi, A. (1991). Türk Halk Oyunları Eğitici ve Öğrencilerinin Türk Halk Oyunlarını Nasıl Algıladıklarına İlişkin Bir Araştırma (İzmir İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Doğan, P. K. (2011). Halk Oyunlarının Sosyal Bütünleşmeye Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Duymaz, A., ve Şahin, H. İ. (2010). Balıkesir ve Çevresinde Hayvan Benzetmecesine Bağlı Köy Seyirlik Oyunları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 13(23): 171–185.
Elo, S., Kaariainen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., and Kyngas, H. (2014). Qualitative Content Analysis: A Focus on Trustworthiness, Sage Open, 4(1): 1-10.
Erdem, Ö., Mızrak, M. ve Kemer, A. K. (2018). Yöresel Yemeklerin Bölge Restoranlarında Kullanılma Durumu: Mengen Örneği, Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1): 44–61.
Graneheim, U. H. and Lundman, B. (2004). Qualitative Content Analysis in Nursing Research: Concepts, Procedures and Measures to Achieve Trustworthiness, Nurse Education Today, 24: 105- 112
Hacıcaferoğlu, S., Bozkuş, T., ve Kızılkaya, N. (2014). Türk Halk Oyunlarına Katılan Bireylerin Halk Oyunlarına Başlama Sebeplerinin İncelenmesi, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 3(7): 36–44.
Hall, C. M. and Valentin, A. (2005). Tourism Research Methods, (Editor) Ritchie, B., Burns, P. and Palmer, C.: In Content Analysis (pp. 191-209) Cambridge: CAB International.
Hsieh, H. and Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis, Qualitative Health Research, 15(9): 1277-1288.
Karabaşa, S. (2007). Burdur İli Halk Oyunlarının Günümüzdeki Durumu ve Düşündürdükleri, Millî Folklor, 19(74): 91–98.
Karacan Doğan, P. ve Yetim, A. A. (2011). Halk Oyunlarının Sosyal Bütünleşmeye Etkisi, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3): 27-48.
Kaya, M., Çoksevim, B., ve Paktaş, Y. (2010). Tokat Yöresi Halk Oyunları Kıyafetleri, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (56): 249–268.
Koçkar, M. T., ve Koçkar, R. (2015). Türkiye’de Yaşayan Karaçay-Malkarlıların Halk Dansları ve Müzik Gelenekleri, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 8(16): 397–424.
Kozak, M. (2014). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Kurt Kemaloğlu, B. (2012). Türkiye’de Halk Danslarını Sahneleme Politikaları: Söylemler ve Estetik Yaklaşımlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Mirzaoğlu, F. G. (2004). Bir Kahramanlık Dansı: Balıkesir Bengisi, Türkbilig, 7, 101–108.
Okdan, H. Y. (2014). Zeybek Oyunlarına Eşlik Eden Çalgı Takımları, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 1–7.
Okdan, H. Y. (2016). İzmir İli Geleneksel Kadın Zeybek Oyunlarının Yapısal Analizi, International
Journal of Human Sciences, 13(1): 332–347.
Önder, E. (2001). Folklor Sosyolojisi Açısından Sivas Halayları, Türklük Bilimi Araştırmaları, 10, 80–105.
Örnek, S. V. (1971). Etnoloji Sözlüğü. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları: 200. [Online] http://sedatveyisornek.humanity.ankara.edu.tr/files/2014/12/ORNEKEtnoloji_Sozlugu.pdf [Erişim Tarihi: 17.02.2020].
Örnek, S. V. (2015). Türk Halkbiliminin Sorunları, Folklor/Edebiyat, 21(82): 585–590.
Ötken, N. (2010). Geleneksel ve Yeni Uygulamalar Üzerinden Halk Oyunlarının Sahnelenmesinde Kadın ve Bedenin İmgeleri, Yedi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 4, 49–54.
Ötken, N. C., ve Kızmaz, İ. (2014). Sözlü Tarih Denemesi: 1960-1980 Yılları Arasında İstanbul’da Halk Dansları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34): 929–947.
Özarslan, M. (1999). Doğal Ortamdan Sahneye Geçiş Sürecinde Halk Oyunları Üzerine Düşünceler ve Bazı Teklifler, Millî Folklor, 11(41): 61–65.
Özdemir, M. (2020). Giresun Kültürüne Özgü Bir Halk Dansı: “Çandır Tüfek Oyunu”, Gazi Türkiyat, Bahar 2020/26, 145–163.
Serbest, K. (2020). Nevşehir Yöresi Geleneksel Eğlence Unsurlarının Turizmde Kullanımı, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 13(30): 745–761.
Sümbül, M. (1995). Adana Halk Oyunlarının Sistematik Analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halk Bilimi Anabilim Dalı, Ankara.
Sümbül, M. (1997). Halk Oyunlarının İşlevleri, Folklor ve Edebiyat Etnoloji Halkbilim Antropoloji, (11). [Online] http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/muzaffer_sumbul_halk_oyunlarinin_ islevleri.pdf [Erişim Tarihi: 05.02.2021].
Şahin, M. (2009). Türk Halk Oyunları Türlerine Göre Asma Davulun İncelenmesi, Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019a). Halk Oyunları. [Online] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-78925/balikesir-oyunlari.html [Erişim Tarihi: 24.04.2019].
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019b). Pamukçu Bengesi. [Online] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-79585/pamukcu-bengesi.html [Erişim: 24.04.2019].
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019c). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsur Listesi. [Online]
http://www.balikesirkulturturizm.gov.tr/TR-131336/somut-olmayan-kulturel-miras-unsurlistesi.html [Erişim Tarihi: 25.04.2019]. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019d). Somut olmayan kültürel miras ne demektir? [Online]
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-132353/somut-olmayan-kulturel-miras-ne-demektir.html [Erişim Tarihi: 25.04.2019].
Ulusoy Yıldırım, H., Kılıç, S. N. ve Avcıkurt, C. (2020). Antandros Antik Kenti’nin Kültür Turizmine Kazandırılması: Nitel Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3): 1689-1706.
Uslu, M. (2013). Halk Oyunları Çalışmalarının Üniversite Öğrencilerinin Psiko- Sosyal Gelişimlerine Etkisi, Akademik Bakış Dergisi, (39): 1–15.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. Tıpkı Basım), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Genişletişmiş Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, G. (2017). Gastronomi ve Turizm İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2): 171-191.
Yılmaz, G. ve Özdemir, B. (2017). Turizm Destinasyonlarında Restoran Biçimleşmeleri: Kapadokya Bölgesi Üzerine Nitel Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(1): 81- 95.
Yılmaz, G., Erdem, Ö. ve Arman, A. (2018). Şef Adaylarının Niteliklerine İlişkin Mutfak Şeflerinin Görüşleri, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3): 273–294.
Yin, R. K. (2017). Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları (3. Basımdan Çeviri, Çeviren: Günbayı, İ.), Nobel.
Yüksel, G. (2010). Karadeniz’de Bir Zeybek Oyunu: Sepetçioğlu, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2): 1085–1095.