Kınalı-Zâde Hasan Çelebi’nin Tezkiretü’ş-Şu’arâ’sında Latîfi’ye Yönelttiği Eleştiriler

Eski Türk edebiyatında şairler hakkında en ayrıntılı bilgi veren kaynakların başında tezkireler gelmektedir. Edebiyatımızda tezkire yazma geleneği XV. yüzyılda başlayıp XIX. yüzyıla kadar devam etmiştir. Bu süreç içerisinde toplam 36 tezkire kaleme alınmıştır. Tezkire yazarı, şairlerin biyografilerini ortaya koyarken yazılı ve sözlü pek çok kaynaktan yararlanır. Yazılı ve sözlü kaynaklardan elde edilen bu bilgiler; tezkirecinin de bilgisi ve üslubuyla bir eser meydana getirir. Tezkirecilik geleneği içerisinde, şairlerle ilgili verilen bilginin doğruluğu ve güvenirliği tezkirecinin kullandığı kaynaklara bağlıdır. Tezkire yazarı, yazılı kaynak olarak; tarih kitapları, biyografik eserler, tarih düşürmeler, duvar yazıları, mektuplar ve mezar taşları gibi kaynaklardan istifade etmiştir. Bu kaynaklarla beraber tezkireci kendisinden önce kaleme alınmış şair tezkirelerinden de yararlanmıştır. Kendisinden önce yazılan şair tezkirelerinden istifade eden tezkirecilerden biri de Kınalı-zâde Hasan Çelebi’dir. Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şu’arâ’sında kendisinden önce tezkire yazan Aşık Çelebi ve Latîfî’ye sık sık müracaat etmektedir. Kınalı-zâde Hasan Çelebi, eserini meydana getirirken kendisinden önce tezkire yazan Latîfî’den istifade etmekle beraber, kendisini çoğu yerde eleştirir. Çalışmamızda Hasan Çelebi’nin tezkiresini oluştururken, Latîfî’ye yönelttiği eleştiriler üzerinde durulacaktır.

___

  • KAYNAKÇA
  • Akbayır, Nuri (1996) Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî. C. 2, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Canım, Rıdvan (2012). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Çınarcı, Mehmet Nuri (2014). Herat Ekolü Tezkirelerinden XVI. Yüzyıl Şu’arâ Tezkirelerine Şairlerle İlgili Bilgi Edinme Kaynakları, Turkish Studies, Volume 9/3 Winter, s.508-540.
  • Çınarcı, Mehmet Nuri (2016). Türkçe Şair Tezkirelerinin Kaynakları. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Devellioğlu, Ferit (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitapevi.
  • Donuk, Suat (2017). Nev'i-zâde Atâ'i, Hadâikü'l-hakâik fi Tekmileti'ş-şakâik, C. 2, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
  • Eyduran, Aysun Sungurhan (1999). Kınalı-zâde Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-şu’arâ İnceleme-Tenkitli Metin, GÜSBE, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • İsen, Mustafa (2011). Şair Tezkireleri. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • İsen, Mustafa(1989).“Divan Edebiyatında Bir Tür: Tezkireler”, Milli Eğitim Dergisi, 90-LVII, Ankara: s. 22-26.
  • Uzun, Mustafa, (2012). “Tezkire”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 41, s. 69-73.