Köroğlu ile Kiziroğlu Mustafa Orta Anadolu'da (resmî belgelere ve Köroğlu'nun yeni bulunan şiirlerine göre)

Köroğlu hakkındaki rivayetler çeşitli varyantlarla anlatılır. Şiirleri, koçaklamaları, yiğitlemeleri Orta Asya, Kafkaslar, Anadolu ve Balkanlar’da halk arasında, nesilden nesile, genelde sözlü olarak yaşatılmıştır. Elimizde bulunan cönklerdeki şiirlerle bazı Osmanlı resmî vesikaları karşılaştırıldığında, Anadolulu Köroğlu’nun Bolu ve civarında yaşadığı belirginleşmektedir. Bir müddet Orta Anadolu’da hâkimiyet kurduğu, Tokat yöresine kadar egemen olduğu anlaşılmaktadır. Orta Anadolu’da hâkimiyet kurmak için Kiziroğlu Mustafa ile zaman zaman karşı karşıya geldikleri de yeni bulunan bir şiiriyle ortaya çıkmaktadır. Yine burada ilk defa yayınlayacağımız bir şiirinde Köroğlu kimlerle arkadaşlık etti, kimler karşısında idi; dostları, düşmanları kimlerdi? Bunların isimleri verilmektedir. Osmanlı Devleti’nin sosyal, siyasal, ekonomik ve yönetsel aksaklıklarının, Celâli İsyanları’nın oluşmasına kaynaklık ettiği aşikârdır. Resmî vesikalar da Köroğlu’nun bir Celâli olduğunu ispatlamaktadır. Anadolu halkının bazı devşirme yöneticiler tarafından zulme uğratıldığı bir dönemde, zamanın zalim Bolu Beyi’ne başkaldıran Köroğlu’nu halk çok sevmiş ve kahramanlaştırmıştır.

Köroğlu and Kiziroğlu Mustafa are in the Midlle Anatolia (according to official documents and new poems that have been found recently)

The stories about Köroğlu are told with variation. His poems and epical folk poems have been told by the people from generation to generation in the Middle Asia, Caucasus, Anatolia and Balkans.When the poems in the poem book we have and some Ottoman official documents have been compared, it is understood that Köroğlu lived in Bolu and its neighborhood. For some time, he controled Middle Anatolia and dominated till Tokat. Their encounter with Kiziroğlu Mustafa to rule the Middle Anatolia has been revealed by a poem found recently. Again, we will give the names of people who are his friends and enemys with a new poem that we will publish for the first time. It is clear that Ottoman Empire’s social, political, ecomomic and administrative troubles caused Riot of Celali. Official documents proves that Köroğlu is a Celali. Köroğlu, who rebelled againist Bolu Bey in a period when people were tortured in Anatolia, has been loved by Anatolian people.

PDF

___

Abdizâde Hüseyin Hüsameddin, (1927). Amasya Tarihi, C. 3., Necmi İstikbâl Mat. İstanbul.

Ahmed Hamid-Mustafa Muhsin, (1926). Türkiye Tarihi, İkinci Tabı, Millî Matbaa, İstanbul.

AKDAĞ, Mustafa, (1975). Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası, (Celali İsyanları), Bilgi Yay., Ankara.

ALTINOK, Baki Yaşa, (2003). “Köroğlu ve Kiziroğlu Mustafa Kırşehir’de”, Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları, Oba Kitabevi Yayınları, Ankara.

ALTINOK, Baki Yaşa, (2008). Pehlivanlı Türkmen Aşireti Cönkleri, Ankara.

AVCI, A. Haydar, (1994). Köroğlu Ayaklanması, Ortadoğu Yayınları, Almanya.

BORATAV, Pertev Naili, (2000). İzahlı Halk Şiiri Antolojisi, Yay. Haz. Metin Turan, Tarih Vakfı Yay., İstanbul.

KOÇU, Reşad Ekrem, (2000). Dağ Padişahları, Doğan Kitapçılık, İstanbul.

KÜTÜKOĞLU, Bekir, (1993). Osmanlı-İran Siyâsî Münâsebetleri (1578-1612), İstanbul Fetih Cemiyeti Yay. İstanbu l.

M.S.B. Arşiv Müd. Belge nr. 48, Ankara.

Müh. Def. 42.

Müh. Def. 51.

Naîmâ Mustafa Efendi, (1969). Naîmâ Târihi, Çev. Zuhurî Danışman, C. 4, İstanbul.

ÖZ, Mehmet, (1999). “Onyedinci Yüzyılda Osmanlı Devleti: Buhran, Yeni Şartlar ve Islahat Çabaları Hakkında Genel Bir Değerlendirme,” Türkiye Günlüğü, Sayı 58, Kasım-Aralık.

ÖZTELLİ, Cahit, (1984). Köroğlu Dadaloğlu Kuloğlu, Özgür Yayın Dağıtım, 2 baskı, İstanbul. Pehlivanlı Cönkleri, Cönk nr. 4.

SÜMER, Faruk, (1976). “Köroğlu’nun Tarihî Şahsiyeti Hakkında Vesikalar” Uluslararası Folklor ve Halk Edebiyatı Semineri Bildirileri, Ankara.

Vâkıa ve Destan, yaprak: 6.

Veli Baba Menakıbnamesi, (1999). Yay. Haz: Bedri Noyan, Can Yay., İstanbul.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi

Arşiv