Yazıdan önce söz vardı. Sözden önce ve sözle birlikte bedenin dili vardı. İnsanoğlu duygu dünyasını yansıtmada ve kültürel birkimini sergilemede sözün yanına daima bedenin dilini de eklemiştir. Bedeni görsel bir alana yerleştiren ve bir imaj olarak sergileyen yaklaşımlar bütün dillerde tarihin en eski dönemlerinden bu yana önemini korumuştur. Dili, göstergelerden oluşan bir sistem olarak tanımlayan Ferdinan De Saussure, Peirce’in 19. yüzyılda gündeme getirdiği gösterge modeline eş zamanlı olarak yeni bir boyut getirmiştir. Saussure’ün daha çok dilsel bağlamda temellendirdiği gösterge modelini, görsel bağlamda ilk formülüze eden Charles S. Peirce, kendinden sonra Semioloji olarak adlandırılacak kuramın temelini atmış oldu. Charles S. Peirce’in ikon (icon), index (belirtke), sembol (symbol) olarak sistematize ettiği model üçlemesi, hem dilsel dünyanın hem de görsel dünyanın tanımlanmasında ve açıklanmasında önemli katkılarda bulundu. Charles S. Peirce, 19. yüzyılda modelini oluştururken, elbette göstergenin varlığı insanolğlunun tarihi kadar eskiye gitmekte idi. Dünyayı tanımlamada, olgulara ve olaylara getirelecek açıklamalarda, her birey, kuşkusuz, işaretleyenlere (signifier) ve işaretlenenlere (signified) başvurmuştur. Türk kültürünün hem art zamanlı hem de eş zamanlı yazılı kaynaklarında, bedeni veya beden unsurlarını gösterge modeline uygun kullanımlara çok sık rastlarız. Bu çalışmada, Türk kültürünün önemli eserlerinden olan Dede Korkut Hikâyeleri ve Mevlüt Süleymanlı’nın Göç romanında bedenin gösterge olarak kullanımı üzerinde durulacaktır. Dede Korkut Hikâyeleri, Peirce’in üçlemesi açısından bakıldığında oldukça zengin bir kaynak olarak karşımıza çıkar. Dede Korkut Hikâyeleri’nin yanında destansı bir anlatımla Türk Kültürün’de göç ve değişim olgusunu irdeleyen Azerbaycanlı Mevlüt Sülyemanlı da Göç romanında bedenin diline bir işaretleyen olarak sık sık başvurur. Göç romanında, yazar, Dede Korkut tarzı bir üslüp ile Karakelle Soyu’nun yerleşik hayata geçişini ve soyun güçlü ve zayıf yanlarını destansı bir dille verirken beden unsurlarından önemli ölçüde faydalanmaktadır. Bu iki eserin beden kültürü bağlamında incelenmesinde Gösterge Modeli’nden faydalanılırken, konuya sosyo-kültürel-tarihsel bir pencereden de bakılacak, yapısalcı bir bakış açısı modelin izahında kullanılacaktır.

Speech precedes word. There was body language before the speech and together with the speech. Human being always uses the body language besides speech in order to reflect the his emotions and present cultural experience. The approaches that show the body as an image and that put it into a visual area have kept its importance since the ancient times. Ferdinand De Saussure, who identifies the language as a system consisting of indicators, added simultaneously a new dimension to the Peirce’s indicator model that he did in 19th century. Charles S. Peirce, who formulizes the indicator model Saussure built the foundation in terms of language, built the foundation of the theory that would be called as semiology after him. The models that Charles S. Peirce systematized as icon, index and symbol contributed to the explanation and identification of the visual and linguistic world. While Charles S. Peirce was constructing his model in the 19th century, the existence of the indicator was as old as the history of the human being. There is no doubt that everybody has used signifier and signified in order to identify the world and in the explanations of the facts and events. We often come across the usage of body elements in accordance with the indicator model in the simultaneous and past written sources of Turkish culture. In this study, The usage of body as an indicator in Dede Korkut Hikayeleri, which is one of the important works of Turkish culture and Mevlüt Süleymanoğlu’s novel “Göç” is emphasized. Dede Korkut Hikayeleri are rich in triple model of Peirce. Azerbaijani Mevlüt Süleymanlı, who scrutinizes the immigration and change in Turkish culture as well as Dede Korkut hikayeleri in an epic way, often uses body language as an indicator. The writer, in the novel “Göç”, benefits from body elements while he tells Karakelle people’ s being settled and powerful and weak sides of this descent in an epic style. While indicator model is benefited to scrutinize these two works in terms of body culture, the subject will be handled socio-cultural-historical perspective and a constructive point of view will be used to explain this model.