Haydar Cemil Baba (Haydarî)'nin şiirlerinde muhteva

Son dönem Bektaşî baba ve şairlerinden olan Haydar Cemil, Haydarî ve Haydar Baba adlarıyla da tanınmaktadır. İstanbul Merdivenköy Bektaşî Dergâhı’nda yetişen ve Topkapı Bektaşî Dergâhı’nda postnişinlik vazifesi de gören Haydar Cemil Baba, 1925 yılında tekkelerin kapatılmasıyla ilgili kanunun çıkmasından kısa bir süre sonra Türkiye’den ayrılmış, birkaç Balkan ülkesindeki seyahatlerinin neticesinde Bulgaristan’da karar kılmıştır. Rusçuk (Totrakan)ta Deniz Ali Baba Tekkesi’nde bu tekkenin son mürşidi olarak görev yapmıştır. 15 Mayıs 1962’de Bulgaristan’da vefat eden Haydarî’nin şiirleri, diğer mutasavvıf şairler gibi Allah, din büyükleri, hayat ve kâinat hakkındaki samimi düşünce ve kanaatlerini ifade eden tasavvufî manzumelerdir. Bu yazıda Haydarî’nin şiirlerinde işlediği muhteva ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Content in Haydar Cemil Baba (Haydarî)'s poems

Haydar Cemil who is one of last period Bektaşî Babas and poets names also Haydarî and Haydar Baba. Haydar Cemil Baba who growed up in Constantinapolis Mervienköy Bektaşî Temple and work as a postnişin in Topkapı Bektaşî Temple left from Turkiye after the act about closing tekkes in 1925, located in Bulgaria after his journey to a few Balkan countries. He serves in Deniz Ali Baba Tekkesi in Rusçuk (Totrakan) as the last teacher. Haydarî’s poems who died in 15th May 1962 in Bulgaria are mystic poems which sincerely put into words his opinion about Allah, reverends, life and universe. In this work contents which Haydarî use in his poems is tryed to put forth.

PDF

___

AKSU, Hüsamettin (1998). “Hurufilik”, TDV İslâm Ansiklopedisi c. 18, İstanbul: TDV Yayınları.

ATALAY, Besim (1991). Bektaşîlik ve Edebiyatı. İstanbul.

ATEŞ, Süleyman (1980). Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli, Ankara: Kılıç Kitabevi.

BAYAT, Fuzuli (2004). “Hurufilik Merkezleri ve Anadolu’da Hurufilik”, Uluslararası Türk Dünyası İnanç Merkezleri Kongresi Bildirileri, Ankara: Tüksev Yayınları.

BAYRI, M. Halit (1957). “Haydar Baba”, Türk Folklor Araştırmaları, S. 99.

BEKKİ, Selahaddin (2008). “Bektaşî Geleneğinde Yetişen Hacıbektaşlı Bir Şair: Haydar Kaim ve Şiirleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 46. Ankara.

DUMAN, M. Zeki-ALTUNDAĞ, Mustafa. (1998). “Hurûf-ı Mukattaa”. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 18, İstanbul: TDV Yayınları.

GÖLPINARLI, Abdülbaki. (1969). Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatler. İstanbul: Gerçek Yayınevi.

GÖLPINARLI, Abdülbaki. (1985). 100 Soruda Tasavvuf, İstanbul: Gerçek Yayınevi.

GÖLPINARLI, Abdülbaki. (1991). “Hurûfîlik”, İslâm Ansiklopedisi, 5/1: 598, İstanbul: MEB Yayınları.

GÜNER, Ahmet (1991). Tarikatlar Ansiklopedisi, İstanbul: Milliyet Yayınları.

GÜNŞEN, Ahmet (2007). “Gizli Dil Açısından Alevîlik-Bektaşîlik Erkân ve Deyimlerine Bir Bakış” Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Volume 2/2 Spring 2007.

KILIÇ, Filiz-BÜLBÜL, Tuncay-KÖKEL, Coşkun (2007). “Bulgaristan’da Bazı Yerleşim Yerlerindeki Alevî ve Bektaşî Talipleri İçeren 1924 Tarihli Bir Defter”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 40. Ankara.

KILIÇ, Filiz - KURTOĞLU, Orhan - BÜLBÜL, Tuncay (2008). Deniz Ali Baba Dergâhı Postnişîni Haydar Cemil Baba (Haydarî) ve Şiirleri, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.

KOCA, Turgut (1990). Bektaşî Nefesleri ve Şâirleri, İstanbul: Maarif Kitapları.

KÖKEL, Coşkun (2007). “Bulgaristan’da Yaşayan Alevîlik ve Bektasilik Üzerine”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 40. Ankara.

KURTOĞLU, Orhan (2005).”Cemil Hayderî ve Şiirleri”. Gazi Üniversitesi Gazi Türkiyat Araştırmaları Merkezi I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005 Ankara.

MACİT, Muhsin (2002). Karakoyunlu Hükümdarı Cihânşâh ve Türkçe Şiirleri, Ankara: Grafiker Yayınları.

NOYAN, Bedri (1987a). “Totrakan (Bulgaristan) Postnişîni Haydar Cemil Baba (Haydarî) ve Şiirlerinden Birkaç Örnek”, Türk Kültürü, Yıl: XXV, S.: 289. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.

NOYAN, Bedri (1987b). Bektaşîlik Alevîlik Nedir, Ankara: Doğuş Matbaacılık.

NOYAN, Bedri (2001). Bütün Yönleriyle Bektaşîlik ve Alevîlik, c. IV, Ankara: Ardıç Yayınları.

NOYAN, Bedri (2003). Bütün Yönleriyle Bektaşîlik ve Alevîlik, c. VI, Ankara: Ardıç Yayınları.

ÖZMEN, İsmail (1998). Alevî-Bektaşî Şiirleri Antolojisi, c. 5 (20. YY), Ankara: Kültür Bak. Yayınları.

PALA, İskender (1989). Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, I-II, Ankara: Kültür Bak. Yayınları.

SEZGİN, Abdulkadir (1995). Hacı Bektaş Velî ve Bektaşîlik, İstanbul: Kamer Yayınları.

TÖKEL, Dursun Ali (2003). Divan Şiirinde Harf Simgeciliği, Ankara: Hece Yayınları.

ULUDAĞ, Süleyman (1999). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Ankara: Marifet Yayınları.

YILMAZ, Mehmet (1992). Edebiyatımızda İslâmî Kaynaklı Sözler (Ansiklopedik Sözlük), İstanbul: Enderun Kitabevi.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi