Kimlik: Ötekini belirlemek ya da kendini bilmek

Kimlik ile ilgili açıklamaların “öteki” kavramı temele alınarak yapılması yaygınlık arz etmektedir. Bu tür yaklaşımlarda bireyin kendisi ihmal edilerek, dış faktörler öne çıkarılmaktadır; ancak Batılı kaynaklar ile özelde Alevî-Bektaşî, genelde ise tasavvufî kaynaklar arasında önemli farklılıklar vardır. Bu çalışmada söz konusu farklılıklardan hareketle karşılaştırmalı bir kimlik analizi yapmak amaç edinilmiştir. Bu çerçevede görülmüştür ki kimlik, ötekinin aynasından yansıyarak şekillendirilen bir nesneyi değil, kendini bilmekle olgunlaşan bir özneyi ifade etmektedir. Kimlik bir inşa sürecinde oluşmakla birlikte “olmak”la ifade edilebilecek bir kendini keşfetmedir. Gerek Alevî-Bektaşî yorumlarında gerekse tasavvuf felsefesinde ve anlayışlarında “olmak” merkezli açıklamaları görmek mümkündür.

Identity: Defining the alternative or knowing yourself

It is common that the declaration about identity is made in terms of “alternative.” Because of this approach, the individual’s itself is being ignored while external factors are being put forward. There are lots of differences between western sources and Alevî- Bektaşî sources, even sufistic sources. In this study, it is aimed to perform a comparative analysis in terms of this movement. Identity does not express the object that is shaped by reflecting from the alternative, it express object that develops by knowing yourself. Identity is self-discovering that can be expressed by “to be” as well as period of construction. It is possible that we can come across the explanation of “to be” in both sufistic and Alevî-Bektaşî thoughts.

___

ALTHUSSER, Louis. (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, (Çev. Y. Alp-M. Özışık), İstanbul: İletişim Yay.

ARKONAÇ, Sibel A. (2004). “Gerçekliğin İnşasında Özne ve Öteki Kavramlarının Bu Ülkede Düşündürdükleri”, İÜEF Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 8. Sayı, İstanbul.

BAYART, Jean-François. (1999). Kimlik Yanılsaması, (Çev. M. Moralı), İstanbul: Metis Yay.

CAN, Şefik. (1991). Hz. Mevlânâ’nın Rubaileri II, Ankara: M.E.B.

CANGIZBAY, Kadir. (2000). Komprador Rejimin Anatomisi, İkinci Baskı, Ankara: Özgür Üniversite Yay.

CASTELLS, Manuel. (2004). “Ağda Küreselleşme, Kimlik ve Toplum”, Küresel Kuşatma Karşısında İnsan, (Haz. M. Armağan, Çev. Ş. Yalçın), İstanbul: Ufuk Kitapları.

CASTELLS, Manuel. (2006). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, İkinci Cilt, Kimliğin Gücü, (Çev. E. Kılıç), İstanbul: Bilgi Üni. Yay.

DURALI, Teoman Ş. (2006). Sorun Nedir?, İstanbul: Dergah Yay.

EKE, Beğlü. (1989). “Yaygın Zihniyetin Popüler Müziği: Arabesk”, Türkiye Günlüğü, S.5, Ağustos 1989.

FUZULÎ. (2004). Leylâ ve Mecnun, Metin, Düzyazıya Çeviri, Notlar ve Açıklamalar, (Haz. M. N. Doğan), 3. Baskı, İstanbul: YKY Yay.

HALL, Stuart. (1998). “Eski ve Yeni Kimlikler, Eski ve Yeni Etniklikler”, Kültür, Küreselleşme ve Dünya-Sistemi, (Der. A.D. King; Çev. G. Seçkin-Ü.H. Yolsal), Ankara: Bilim ve Sanat Yay.

İBN SÎNÂ. (2005 a). Kitâbu’ş-Şifa Metafizik II, (Çev. E. Demirli-Ö.Türker), İstanbul: Litera Yay.

İBN SÎNÂ. (2005b). İşaretler ve Tembihler, (Çev. A. Durusoy-M. Macit- E. Demirli), İstanbul: Litera Yay.

MAALOUF, Amin. (2004). Ölümcül Kimlikler, (Çev. A. Bora), İstanbul: YKY Yay.

MORLEY, David; ROBİNS, Kevin. (1997). Kimlik Mekânları, Küresel Medya, Elektronik Ortamlar ve Kültürel Sınırlar (Çev. E. Zeybekoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yay.

ŞEYH BABA MEHMED SÜREYYA. (1995). Tarîkat-ı Aliyye-i Bektâşiyye, (Sad. A. Gürtaş), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.

TATCI, Mustafa. (1990). Yunus Emre Dîvânı, İnceleme I, Ankara: MEB