II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyete miras kalan iç güvenlik anlayışı ve Türk polis teşkilatı
Bu makalede II. Meşrutyet ve Cumhuriyet dönemi polis teşkilatlarıve iç güvenlik olgusu karşılaştrılarak aralarında bir devamlılık veya kopuşolup olmadığı, imparatorluk polisinden cumhuriyet polisine tevarüs edenuygulamaların hangi oranda ve ne zamana kadar devam etği sorularınıncevabı bulunmaya çalışılmıştr. Bunu yaparken de her iki dönemdeki kurumsalgelişmelere yoğunlaşan kronolojik bir ilerleme çizgisinden çok, modern polisteşkilatnın ortaya çıkması ekseninde mukayese ve analizler yapılarak konuirdelenmiştr. Bu çerçevede İthat Terakki iktdarı, Birinci Dünya Savaşı veMilli Mücadele dönemleri ile Cumhuriyet dönemleri birbirlerini etkilemeçerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilmiştr. Ayrıca zaman zaman Abdülhamitdönemi polislik anlayışına da vurgu yapılarak karşılaştrmalar yapılmıştr.
Homeland security policies and Turkish police organization transferred from 2nd constitutional period to Turkish Republic
In this artcle, police organizatons and homeland security concepts in2nd Consttutonal Period in Otoman Empire and Turkish Republic periods arecompared, and thus the questons of contnuity, change or rupture in police practces; of to what extent those practces -if exist- inherited from OtomanEmpire contnued in Turkish Republic are examined. In doing so, comparisonsand analyses were done within the context of emerging of a modern policeorganizaton rather than giving an organizatonal chronology of police in bothperiods. Commitee of Progress and Union period, World War I, Turkish Warof Natonal Independence and Turkish Republic were examined separatelyfrom the interacton and infuence points of view. Homeland security conceptduring the II. Abdülhamit period were also briefy mentoned where necessary.
___
- 150 likler, Kubilay Olayi, Çarşaf-Peçe-Peştemalla Örtünme Sorunları: Polis Arşiv Belgeleriyle Gerçekler, Polis Dergisi, (1998), EGM Yayınları, Yayın No: 129, Ankara.
- Akçam, T. (1992), Siyasi Kültürümüzde Zulüm ve İşkence , İstanbul İletşim Yayınları.
- Alyot, H. (1947), Türkiyede Zabıta, Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum , Kanaat Basımevi, Ankara.
- Atay, F. R. (1969), Çankaya , Doğan Kardeş Matbaası, İstanbul.
- Bali, R. N. (2010), Yirminci Yüzyılın Başlarında İstanbulun Fuhuş Âleminde Yahudilerin Yeri, (Online htp://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/mahrem3.pdf, 31.8.2010)
- Baltaoğlu, A. G. (1994), Atatürkün Seçkin Bir İdarecisi: Ali Cemal Bardakçı, Türkiyat Araştrmaları Dergisi, Sayı: 1, Konya, s. 267282.
- Baydar, E. (2010), Korgeneral Ekrem Baydar Anlatyor: Atatürkün Emniyet Müdürü, (Hazırlayan: Sami Karaören), Destek Yayınları, İstanbul.
- Bayram, A. (2001), Cumhuriyet Döneminde Emniyet Teşkilatnın Yapısı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensttüsü, Konya).
- Bilgiç, V. K. ve Karakaya, M. (2002), Türk Polis Teşkilatnın Tarihi Gelişimi, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 4 (1-2), s. 171-186.
- Birinci, A. (1999), Emniyet Teşkilatndaki İlkler, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, Polis Akademisi Başkanlığı, Ankara, s. 916.
- Cumhuriyetn 50. yilinda İçişleri Bakanliği Emniyet Genel Müdürlüğü, Kuruluşu: Tarihi Gelişimi, Görev ve Yetkileri ve 19231973 Çalışmaları, (1973), II. Kitap, EGM Yayınları, Ankara.
- Çufali, M. (2007), Cumhuriyet Döneminde Emniyet Teşkilatnın Gelişimi, Çağın Polisi, Yıl: 6, Sayı: 72, Aralık, s. 1416.
- Demirbaş, C. (2005), Osmanlı İmparatorluğundan Günümüze Polis Teşkilat, Polis Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 43, s. 148149.
- Dündar, A. N. (1995), Kuruluş, Gelişme, Değişme, 150. Kuruluş Yıldönümünde Türk Polisi, EGM Yayınları, Ankara, s. 1550.
- Eldem, V. (1994), Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomisi, Ankara. Ergut, F. (2004), Modern Devlet ve Polis: Osmanlıdan Cumhuriyete Toplumsal Denetmin Diyalektği, İletşim yayınları, İstanbul.
- Erner, A. F. (2013), Polis Rehberi, (Yay. Haz: Cemal Tepe), Ankara.
- Eryilmaz, B. (1995), Kamu Yönetmi, Akademi Kitabevi, İzmir.
- Feridun, İ. (2010), Polis Efendilere Mahsus Terbiye ve Malumat-ı Meslekiye , (Yayına hazırlayanlar: Muhitn Karakaya ve Veysel K. Bilgiç), Polis Akademisi Yayınları, Ankara.
- Gülmez, M. (1983), Polis Örgütünün İlk Kuruluş Belgesi ve Kaynağı, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 4, s. 315.
- Gültekin, R. ve Özcan, Y. Z. (1999), Türkiyede Polis ve Politka İlişkisi, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 4, s. 6993.
- Jackson, A. and Lyon, A. (2001), Policing afer ethnic confict : Culture, democratc policing, politcs, and the public, Policing: An Internatonal Journal of Police Strategies & Management, Vol. 24, No. 4, MCB University Press. , p. 563584.
- Karayaka, A. (2002), 1. Dünya Savaşı Öncesinde (1913-14lü Yıllarda) Emniyet-i Umumiye Müdürlüğüne (Türk Polis Teşkilatna) Bir Bakış. Polis Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 32, (Temmuz-Ağustos-Eylül), s. 1013.
- Koçak, C. (1991), Türk-Alman İlişkileri (19291939), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Metn, İ. (1983), Polis Örgütünün Görevleri ve Yapısı, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: VI, İletşim Yayınları, İstanbul, s. 16371654. Milliyet, (04.06.1960).
- Okçabol, D. (1939), Meslek Terbiyesi, Polis Ensttüsü Neşriyat, Ankara,
- Okçabol, D. (1940), Zabıta Tarihi, III. Kitap, Polis Ensttüsü Neşriyat, Ankara.
- Okyar, O. ve Seyitdanlioğlu, M. (1997), Fethi Okyarın Anıları, Atatürk, Okyar ve Çok Partli Türkiye , Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
- Özbek, N. (2004), Osmanlı İmparatorluğunda İç Güvenlik, Siyaset ve Devlet, 18761909, Türklük Araştrmaları Dergisi, Sayı: 16, s. 5995.
- Özdemir, E. (2007), Polis Çağdaş Köle Midir, Çağın Polisi Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 66, Haziran, s. 1517.
- Sakal, F. (2009), Tek Partnin Vatandaşları ve Ötekileştrdikleri, History Studies, Volume 1/1, s. 134160.
- Sarihan, Z. (2007), Kurtuluş Savaşı Kadınları, 3. baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul. Sertel, Z. (1977), Hatrladıklarım, Gözlem Yayınları, İstanbul.
- Sözen, S. (2002), Türk Kamu Bürokrasisi ve Polis Teşkilat, içinde Türkiyede Devlet, Toplum ve Polis, (Editörler: Hasan Hüseyin Çevik- Turgut Göksu), Seçkin Yay., Ankara s. 53-68.
- Şahin, E. (2001), 1907den 2000e Polis Okulları, Emniyet Genel Müdürlüğü Basımevi, Ankara.
- Şahin, E. (2003), Ahlâk Zabıtasının Tarihi Yapılanması, Polis Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 34, (Ocak-Şubat- Mart), s. 6671.
- Şahin, E. (2004), Türk Polis Teşkilatnın Şanlı Geçmişinde ve Cumhuriyete Giden Yolda İz Bırakan Polisler, Ankara, EGM Yayın No: 371.
- Şahin, E. (2005), 18901894 Yılları Arasındaki Zaptye Nezaretnin Yapılanmasında Görev Alan Kadın Çalışanlar ile İlk Kadın Polis Memuru Fitnat Hanım, Polis Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 43, (Ocak-Şubat-Mart), s. 96123.
- Şahin, E. (2010a), Dersaadet Polis Mektebi, Çağın Polisi Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 99, Mart, s. 2628.
- Şahin, E. (2013), Osmanlıdan Cumhuriyete Gayrimüslim Polis Biyografleri, 1. Cilt, Polis Akademisi Yayınları, Ankara.
- Tepe, C. (2014), 31 Mart Vakasının İstanbul Polis Okulunun Kuruluşuna Katkısı, Çağın Polisi Dergisi, Sayı: 146, s. 36-38.
- Tongur, H. (1946), Türkiyede Genel Kolluk , Emniyet Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Yağar, H. (1988), Mevzuat Metnlerinde Polis Teşkilatnda Yapı ve Görev (18451923), (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp tarihi Ensttüsü, Ankara).