TÜRK SANAT MÜZİĞİ GELENEĞİNDE YENİ BİR MAKÂM: SÜRUREFZÂ

Makâm icat etmek, yüzyıllar boyunca Türk sanat müziği geleneğinde saygınlık kazanma basamaklarının en önemlilerinden biri olarak kabul edilmiştir. Günümüzde sayısı azalmakla birlikte makâm icadı olgusu varlığını devam ettirmektedir. Buna karşın, yapılan icatlar gündemde yeterince yer bulmamaktadır. Bu makalede, 20. yüzyılın tanınmış bestecilerinden Zeki Duygulu'nunterkip ettiği Sürurefzâ makâmı ele alınmaktadır. Makâmın tarif edilmesi, varlığının ve varlığının bağlı olduğu koşulların sorgulanması amacıyla Duygulu'nun Sürurefzâ başlığı altındaki 15 eseri incelenmiştir. İncelemeler sonucunda; Zeki Duygulu'nun, bir besteci olarak kazandığı şöhreti makâm terkip ederek taçlandırmak istediği görülmüştür. Ayrıca; bir taraftan Sürurefzâ'nın ciddi müzik çevreleri tarafından bilinen bir makâma bağlı olarak tarif edilmemesi için tedbirli davranan Duygulu, diğer taraftan da dinleyicinin beğenisini kazanmış olan geleneksel motifleri eserlerinin yaygınlaşması için kullanmıştır.

A New Makâm in Turkish Art Music Traditon: Sürurefzâ

Inventing a makâm has been accepted as one of the most important steps in order to gain prestige in Turkish art music tradition for centuries. Though decreasing in number, "makâm inventing" still exists as a concept today. However, these inventions can't become visible enough on the agenda. In this article, the makâm Sürurefzâ compounded by Zeki Duygulu, one of the renowned composers of 20th century, is handled. For the purpose of defining the makâm and questioning its existence as well as the conditions enabling its survival, 15 compositions titled as Sürurefzâ by Duygulu were analyzed. In the conclusion of the analysis; it was seen that ZekiDuygulu intended to enhance his reputation as a composer by compounding a makâm. Also, while he was acting cautiously against the risk of Sürurefzâ's being described upon a familiar makâm by the serious music circles, he used traditional motifs favored by the audience

PDF

___

AKDOĞU Onur, Türk Müziği'nde Türler ve Biçimler, Can Ofset, İzmir 1995.
AREL Hüseyin Sâdeddin, Türk Mûsıkîsi Nazariyatı Dersleri, Haz: Onur Akdoğu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991.
KARADENİZ Mahmut Ekrem, Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1984.
Nâsır Abdülbâkî Dede, Tedkîk ü Tahkîk, Çev: Yalçın Tura, Pan Yayıncılık, İstanbul 2006.
ÖZKAN İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1984.
Rauf Yekta Bey, Türk Musikisi, Çev: Orhan Nasuhioğlu, Pan Yayıncılık, İstanbul 1986.
ÖZTUNA Yılmaz, Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990.
TANRIKORUR Cinuçen, Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, Dergâh Yayınları, İstanbul 2003.
TUTU Sıtkı Bahadır, "Türkiye Sahası Âşıklık Geleneğinde Bir Terim Tartışması: Makâm", Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:16, S:3, Ankara 2012. ss.91-99.
http://notaarsivleri.com/Diger_Makâmlar.html (E.T:Nisan 2014)