Kitâb-I Bosnevî İlmihâl'de geçen TÜrkçe kelime ve ekler

Balkanlarda beş yüzyıla yaklaşan Türk hakimiyetinin en önemli etkilerinden biri Alhamiyado edebiyatının ortaya çıkışıdır. Balkan milletlerinin kendi dillerinde ve Arap alfabesini kullanarak oluşturdukları Alhamiyado edebiyatında Türkçenin bu diller üzerindeki tesiri açıkça görülmektedir. Makalemizde 19. yüzyılda Abdulvehhâb Jepçevî tarafından kaleme alınmış Boşnakça ilmihalde görülen Türkçe kelime ve ekleri tespit ederek incelemeye çalışacağız.

Turkish words and suffixes used in kitâb-i Bosnevî Ilmihâl

The existence of Alhamiyado literature is considered as one of the most important effects of Turkish sovereignty in the Balkan region. In Alhamiyado literature in which Balkan nations made use of their own languages but in Arabic script, Turkish influence can be seen clearly. In our article we will try to determine and analyze Turkish words and suffixes seen in ilmihal written in Bosnian by Abdulvehhâb Jepçevî who lived in the 19th century.

___

  • Anali Gazi Husrev: Begove Biblioteke (u povodu 450 - godisnjice Biblioteke) Kniga XIII - XIV, Sarajevo, 1987.
  • DİZDAREVİÇ, Sabina: Aljamiado and Oriental Literature in Bosnia and Herzegovina (1463-1878).
  • ERASLAN, Ebubekir: Takrîr-i İman ve İslam Adlı Anonim Eserin Latinize Edilmesi ve Metin Üzerinde Dil İncelemesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013.
  • İNBAŞI, Mehmet: “Tarihsel Perspektif: Türklerin Balkanlar’a Yerleşmesi”, Balkan Türkleri: Balkanlar’da Türk Varlığı, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, 2003.
  • JELAVİCH, Barbara: Balkan Tarihi: 20. Yüzyıl, Küre Yayınları, İstanbul, 2006.
  • KARAAĞAÇ, Günay: Türkçe Verintiler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
  • OKUMUŞ, Sait: “Muhammed Hevâî Üsküfî ve Türkçe Boşnakça Manzum Sözlüğü Makbûl-i Ârif (Potur Şâhidî), Turkish Studies (Klasik Türk Edebiyatı - Sözlüklerimiz), Volume: 4/4, Summer, 2009.
  • ŞAHİNAGİÇ, Fevzija: Turkish Influences on the Croato-Serbian Language, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1974.
  • ŞENEL, Mustafa: “Bosna Hersek’te Boşnaklara Türkçe Öğretmek Amacıyla Yazılmış Türkçe-Boşnakça Sözlükler Üzerine”, 3. Uluslararası Balkanlar’da Sosyal Bilimler Kongresi, Bosna Hersek Mostar Bildiri Kitabı, Cilt 1, 29 Mayıs-5 Haziran 2011.
  • ŞKALYİÇ, Abdulah: Turcizmi u Srpskohrvatskom Yeziku, Sarajevo, Svjetlost, 1966.
  • TDV İslam Ansiklopedisi, XXII. Cilt, İstanbul, 2000.
  • TİETZE, Andreas: Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati, Birinci Cilt, Simurg Yayınları, İstanbul, 2002.
  • Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2011.
  • Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1983.