OSMANLI ARŞİV BELGELERİNE GÖRE OSMANLI-VENEDİK TİCARETİ

Venedik, Deniz ticaretiyle varlığını 1100 yıl devam ettiren özgün bir devlettir. Osmanlı Devleti’nin Doğu Akdeniz’deki etkinliğinin artması, beklentinin aksine Venedik’in ticaretini kolaylaştırmıştır. Venedikli tüccarların belgelere yansıyan en belirgin özellikleri pragmatik tutumlarıdır. Venedik’in Osmanlı limanlarındaki ticari başarısında en önemli pay, Balyosun öncülüğünde Venedik Konsoloslarınındır. Yine uzak iç limanlar arasında çok etkin bir Osmanlı diplomasisinin varlığı da kayıtlarda net bir biçimde görülmüştür. Belgelerde, Beyoğlu’ndaki Venedik kolonisin büyümesi ile etkinliğinin artmasına dair iz ve belirtiler tespit edilmiştir. Konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmaların geneli, Venedik arşivlerine dayanmaktadır. Bu durum mukayese imkânı açısından bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır. Osmanlı Arşivi’ndeki tasnif çalışmalarının yakın dönemlere kadar devam etmesinden dolayı konuyla ilgili oldukça fazla sayıda belge birikmiştir. Yapılan araştırmanın yöntemi çerçevesinde Osmanlı arşiv belgelerini esas alan bir çalışma yürütülmüştür. Bu sayede Osmanlı-Venedik ilişkileri ile ilgili bir görüş zenginliği ve çeşitlilik amaçlanmıştır. Çalışmanın en önemli hedefi ise Osmanlı-Venedik ilişkilerinin özgün yönlerini tespit etmektir.

Ottoman-Venice Trade According to the Ottoman Archive Records

Venice is a unique state that maintained its existence for 1100 years through maritime trade. Contrary to expectations, the increasing influence of the Ottoman Empire in the Eastern Mediterranean facilitated Venetian trade. The most distinctive quality of Venetian merchants reflected in the documents is their pragmatic attitude. The most important share in the Venetian commercial success in the Ottoman ports belongs to the Venetian Consuls under the leadership of the Bailo. Again, the existence of a very effective Ottoman diplomacy between distant inner ports has been clearly observed in the records. In the documents, traces and indications regarding the growth of the Venetian colony in Beyoğlu and the increase in its influence have been identified. Most of the previous studies on the subject are based on the Venetian archives. This fact stands out as a shortcoming in terms of the possibility of comparison. Since the classification work in the Ottoman archives has continued until recent times, a large number of documents have accumulated on the subject. Within the framework of the method of the research conducted, a study based on Ottoman archival documents has been carried out. In this way, a richness of viewpoints and a diversity on Ottoman-Venetian relations has been aimed. The most important goal of the study, on the other hand, is to determine the original aspects of Ottoman-Venetian relations.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
BOA. A, A.DVN.DVE., 16-4.
BOA. A. {DVNSMHM.d…3-204.
BOA. A. {DVNSMHM.d…3-561.
BOA. A. {DVNSMHM.d…3-857.
BOA. A.{DVNSMHM.d…3-1636.
BOA. A.{DVNSMHM.d…4-15.
BOA. A.{DVNSMHM.d…4-2097.
BOA. A. {DVNSMHM.d…7-352.
BOA. A. {DVNSMHM.d…7-364.
BOA. A. {DVNSMHM.d…10-375.
BOA. A. {DVNSMHM.d…10-558.
BOA. A. {DVNSMHM.d…12-530.
BOA. A. {DVNSMHM.d…19-340.
BOA. A. {DVNSMHM.d…19-342.
BOA. A.{DVNSMHM.d…23-96.
BOA. A. {DVNSMHM.d…23-473.
BOA. A.{DVNSMHM.d…39-494.
BOA. A.{DVNSMHM.d…48-617.
BOA. A. {DVNSMHM.d…76-364.
BOA. A.{DVNSMHM.d…78-1352.
BOA. A. {DVNSMHM.d…85-51.
BOA. A. {DVNSMHM.d…125-9.
BOA. A. {DVNSMHM.d…125-94.
BOA. A.{DVNSMHM.d… 129-520.
BOA. A.{DVNSMHM.d…135-1335.
BOA. A.{DVNSMHM.d…135-1335.
BOA. A.{DVNSMHM.d…145-189.
BOA. AE.SMRD.III,2-148.
BOA. AE.SMST.III...371-29394.
BOA. AE.SOSM.III 31-2217.
BOA. AE.SOSM.III 32-2223;
BOA AE.SSLM.III 162-9705.
BOA. AE.SSLM.III 162-9707.
BOA.AE.SSLM.III. 162-9711.
BOA. AE.SSLM.III 218-12772.
BOA. AE.SSLM.III 218-12779.
BOA. C..HR..6-297
BOA. C.. HR..6-298.
BOA. C..HR..37-1832.
BOA. C..HR..50-2492.
BOA. C..HR..138-6897.
BOA. C..HR..154-7660.
BOA. C..İKTS 3-135.
BOA. C..ML.. 662-27074.
BOA. HAT 1203-47246.
BOA. İE.BH..4-348.
BOA. İE.DRB.2-183.
BOA. İE.HR..19-1729;
BOA. İE.HR..22-1982.
BOA. MAD.d 6004-
BOA. TS.MA.e 448-28.
BOA. TS.MA.e 889-23.
BOA. TS.MA.d 4699.
Kitaplar
Braudel F. (2017). Maddi Uygarlık: Dünyanın Zamanı. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Yay, 3. baskı.
Celâlzâde, M. (2011). Tabakâtü’l Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik: Kanunî’nin Tarihçisinden Muhteşem Çağ Kanunî Sultan Süleyman. Haz. Ayhan Yılmaz. Kariyer Yay.
Doğan, G. (2017). Venediklü ile dahi sulh oluna, 17. ve 18. Yüzyıllarda OsmanlıVenedik İlişkileri. İletişim yay.
Gelibolulu, Âlî Mustafa (2009). Künhü’l Ahbâr. Dördüncü Rükn. TTK Yay.
Genç, M. (2014). Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. Ötüken Yay.
Mumcu S. (2014). Venedik Baylosu’nun Defterleri/The Venetian Baylo’s Registers (1589-1684). Venezia Edizioni Ca’ Foscari - Digital Publishing.
Oral, Ö. (2019). Pasarofça Antlaşması’ndan Sonra Habsburg Sınırında Osmanlı Askeri Gücü: Niş Kalesi ve Garnizonu Örneği. Harp ve Sulh 300.Yılında Pasarofça Antlaşması Sempozyumu Bildirileri. Milli Savunma Üniversitesi Yayınları, Yay, Haz. Gültekin Yıldız, 151-170.
Parker, G. (2004). Sovereign City: The City-State Through History. Reaktion Books Ltd.
Uzunçarşılı, İ. (1983) Osmanlı Tarihi: İstanbul’un Fethinden Kanuni Sultan Süleyman’ın Ölümüne Kadar, C.II, 4. Baskı. TTK Yayınları.
Makaleler
Aymard, M. (2015). XVI. Yüzyılın sonunda akdeniz'de korsanlık ve Venedik. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 23, 219-238.
Coco, C. (1991). İstanbul’daki Venedik topluluğu. Çev. Mahmut H. Şakiroğlu. Erdem Dergisi, 20, 667-687.
Doğan, G. (2012). Osmanlı – Venedik ilişkilerinde bir “Tüccarın (Abdurrahman Çelebi) dünyası (1701-1702): Esaret, çaresizlik ve özgürlük”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1, 95-108.
Erdoğan, M. (2003). 1701 tarihli Osmanlı-Venedik Ahidnâmesi. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 64-75.
Gürkan, E. (2012). Batı akdeniz’de Osmanlı korsanlığı ve Gaza meselesi. Kebikeç, 33, 173-204.
Otman, E. (2019). Uluslararası dengeler çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğuVenedik Cumhuriyeti ilişkileri ve Sadrazam İbrahim Paşa (1523-1536), Bilig, 90, 137-159.
Oral, Ö. (2017) Osmanlı-Venedik diplomatik ilişkileri tarihine bir katkı: 1763 Tarihli Cezayir - Venedik antlaşması. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 2, 103-130.
Öztürk, M. & Aksın, A. (2012). Venedik Devlet arşivindeki Bailo defterlerine göre Osmanlı Devleti’nin Venedik’e zahire ve asker yardımı (1624-1631). OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 32, 141-170.
Şakiroğlu, M. (1982). 1521 tarihli Osmanlı-Venedik andlaşmasının asli metni. İstanbul Üntversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 5, 387- 404.
Turan, Ş. (1968). Venedik’te Türk ticaret merkezi: Fondaco dei Turchi. Belleten, (12), 247-283.
Ansiklopediler
İnalcık, H. İmtiyâzât, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), 22, s.245-252.
Kütükoğlu, M. (1988). Ahidnâme. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), I, 536-540.
Pedani Pia, M. (2013). Venedik. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), 43, 44-47.
Şakiroğlu, M. (1992). Balyos. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), 5, 43-47.